Orta Asya’da yaz sıcaklarının su krizini tetikleme riski taşıdığı günlerde, bölgedeki üç ülke — Kazakistan, Tacikistan ve Özbekistan — hayati bir adım attı. Duşanbe’de düzenlenen toplantıda taraflar, su kaynaklarının yaz boyunca planlı ve adil bir şekilde kullanılması konusunda ortak protokol üzerinde uzlaştı.
Protokol, özellikle Tacikistan’ın dağlık bölgelerinde bulunan Bahri Tojik barajı ve rezervuarlarının, aşağı havzadaki ülkelerle koordineli bir şekilde işletilmesini öngörüyor. Böylece Amuderya Nehri üzerinden gelen suyun Kazakistan ve Özbekistan’a kontrollü şekilde ulaştırılması hedefleniyor.
"Dayanışma olmadan sürdürülebilirlik olmaz"
Tacikistan Su Kaynakları Bakanı Şerali Rahmonzoda, anlaşmanın imzalanmasının ardından yaptığı açıklamada, "Bölgesel dayanışma olmadan su güvenliği sağlanamaz. Bu protokol sadece teknik değil, aynı zamanda politik bir irade göstergesidir," ifadelerini kullandı.
Özbek yetkililer ise protokolün, tarım başta olmak üzere birçok sektörde iklim krizine karşı adaptasyon sürecini kolaylaştıracağını belirtti.
Kuraklık tehdidine karşı bölgesel refleks
Orta Asya ülkeleri arasında su paylaşımı, uzun yıllardır gerilime açık bir mesele olarak görülüyor. Özellikle Sovyetler Birliği sonrası dönemde, suyun yukarı havzadaki ülkeler (Tacikistan ve Kırgızistan) tarafından tutulması, aşağı havzadaki ülkelerde (Özbekistan, Kazakistan, Türkmenistan) tarım ve içme suyu krizlerine yol açabiliyordu.
Uzmanlar, bu tür anlaşmaların bölgesel entegrasyonu ve Türk dünyasında çevresel iş birliğini güçlendirdiğini vurguluyor.