İlk olarak 1976 Avrupa Şampiyonası finalinde tüm dünyanın duyduğu Panenka penaltısı, yalnızca bir vuruş tekniği değil, futbol tarihine geçen bir anın da simgesi oldu. Bu vuruşun mimarı Antonin Panenka, hem kariyeri hem de yenilikçi penaltı stileyle adını futbola yazdırmayı başaran isimlerden biri olarak öne çıkıyor.
ANTONIN PANENKA KİMDİR?
Antonin Panenka, 2 Aralık 1948’de Prag, Çekoslovakya’da doğdu. Futbola 1958 yılında Bohemians Prag altyapısında başladı ve 1967’den 1981’e kadar aynı kulübün A takımında forma giydi. Orta saha mevkiinde oynayan Panenka, oyun görüşü ve teknik kapasitesiyle döneminin önemli futbolcularından biri olarak gösterildi. Bohemians Prag’da 230 maçta 76 gol atan Panenka, uzun süre takımın en istikrarlı isimlerinden biri oldu.
1981’de Avusturya Bundesliga ekiplerinden Rapid Wien’e transfer oldu. Burada iki lig şampiyonluğu ve bir ÖFB-Cup zaferi yaşadı. 1985 UEFA Kupa Galipleri Kupası finalinde Everton’a karşı sonradan oyuna dahil oldu ancak Rapid Wien sahadan 3-1 mağlup ayrıldı. Daha sonra VSE St. Pölten ve Avusturya alt liglerinde kariyerine devam etti.
Panenka, milli takım formasıyla da 59 maçta 17 gol kaydetti. Bugün ise uzun yıllar futbol oynadığı Bohemians Praha 1905 kulübünün başkanlığını yürütmektedir.
PANENKA NERELİ?
Panenka, Prag doğumludur ve köken olarak Çekoslovakya Milli Takımı’nda forma giymiş bir Çek futbolcusudur. Futbol eğitimini ve profesyonel gelişimini Prag merkezli kulüplerde tamamlamıştır.
PANENKA PENALTISI NASIL ORTAYA ÇIKTI?
Panenka penaltısının dünyaya yayıldığı an, 1976 Avrupa Futbol Şampiyonası finalinde yaşandı. Çekoslovakya ile Batı Almanya arasında oynanan karşılaşmanın uzatma dakikaları 2-2 sona erdi ve penaltı atışlarına geçildi. Üçer penaltıdan sonra skor eşitlendi. Jurkemik’in golüyle Çekoslovakya öne geçti ve Batı Almanya adına Uli Hoeneß topu üstten dışarı gönderdi.
Kupayı getirecek son penaltı için topun başına Antonin Panenka geçti. Kaleci Sepp Maier’in köşeye atlayacağını öngören Panenka, topu kalenin ortasına hafifçe havalandırarak gönderdi. Maier sol köşeye uzanırken top sakin bir şekilde ağlarla buluştu. Bu cesur ve estetik vuruş, tarihe "Panenka penaltısı" olarak geçti.
Bu vuruşun ortaya çıkış hikâyesi, Panenka’nın idmanlardan sonra kalecilerle yaptığı serbest atış çalışmalarına dayanıyor. Kaleciyi kandırıp ortaya yumuşak bir vuruş denemeyi alışkanlık haline getiren Panenka, finalde aynı cesareti göstererek futbol tarihine geçen bir an yarattı. Vuruşun ne kadar riskli olduğu yıllardır tartışılırken, Brezilyalı efsane Pelé bu penaltı için, “Böyle bir penaltı kullanmak için birinin ya bir dâhi ya da çılgın olması gerekir.” yorumunu yaptı.
PANENKA PENALTISININ FUTBOL TARİHİNDEKİ YERİ
Panenka penaltısı bugün hâlâ modern futbolun en cesur vuruş tekniklerinden biri olarak kabul ediliyor. Zaman zaman büyük turnuvalarda ve kritik maçlarda oyuncular bu tekniği denese de Panenka’nın yarattığı etki, futbolda psikoloji ve yaratıcılığın önemini her fırsatta hatırlatmayı sürdürüyor.
