Ekim ayında üretici ve market arasındaki fiyat farkı giderek büyüdü. Patates, kuru soğan, marul ve maydanoz gibi temel ürünlerde fiyatlar markette üretici fiyatlarının 3 ila 5 katına kadar yükseldi. Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar hem girdi maliyetlerindeki değişimleri hem de üretici ve market fiyatlarındaki uçurumu açıkladı.
MARKET VE ÜRETİCİ ARASINDAKİ FARK KATLANDI
Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, ekim ayına ilişkin üretici ve market fiyatlarındaki değişimleri açıkladı. Bayraktar’a göre markette 36 ürünün 22’sinde fiyat artışı görülürken, 14 ürünün fiyatı düştü. Üreticide ise 28 ürünün 15’i zamlanırken, 10 ürün ucuzladı ve 3 üründe fiyat değişmedi.
Bu tablo, üretici ile market fiyatları arasındaki farkın giderek büyüdüğünü gösteriyor. Öyle ki bazı temel sebze ve meyvelerde fiyat farkı 3 ila 5 katı buluyor.
MAZOT VE YEM FİYATLARI YÜKSELDİ
Bayraktar, üretici maliyetlerine dair şunları paylaştı: Ekimde eylüle göre bazı gübre fiyatlarında düşüş yaşandı. Örneğin; "20.20 kompoze gübresi" yüzde 0,7, amonyum sülfat yüzde 0,4, DAP gübresi yüzde 0,3, ÜRE gübresi yüzde 1 düştü. Amonyum nitrat fiyatı ise yüzde 0,8 arttı.
Mazot fiyatları aylık yüzde 1,9, yıllık ise yüzde 30,4 yükseldi. Besi yemi yüzde 1,3, süt yemi ise yüzde 1,1 artış gösterdi.
PATATES, KURU SOĞAN VE MARUL MARKETTE PAHALI
Ekimde fiyat farkının en yüksek olduğu ürün patates oldu. Üreticide 5,25 TL olan patates, markette 25,35 TL’ye satıldı. Kuru soğan üreticide 4,92 TL iken, markette 18,90 TL’ye ulaştı. Marul 17,17 TL’den 58,73 TL’ye, maydanoz ise 5,17 TL’den 17,02 TL’ye yükseldi.
Bayraktar, fiyat artışında marketin etkisinin belirgin olduğunu vurguladı. Markette patates yüzde 32,9, kuru soğan yüzde 30,3, domates yüzde 24,4 ve yeşil soğan yüzde 12,2 oranında zam gördü. Fiyatı düşen ürünler ise yeşil fasulye (%21,9), limon (%16,6), sivri biber (%15,7) ve kuru kayısı (%8,8) oldu.
EN ÇOK ZAM KABAKTA, EN ÇOK DÜŞÜŞ YEŞİL FASULYEDE
Üreticide en yüksek fiyat artışı yüzde 69,2 ile kabakta görüldü. Bunu yüzde 50,3 ile domates, yüzde 25 ile Antep fıstığı ve yüzde 19,9 ile patates takip etti. Üreticide en çok düşüş ise yüzde 28,4 ile yeşil fasulyede gerçekleşti. Fındık, salatalık ve kuru incirde de önemli düşüşler kaydedildi.
FİYAT FARKLARININ ARKASINDAKİ NEDENLER
Bayraktar fiyat değişimlerinin temel sebeplerini şöyle açıkladı:
Kabak, domates ve patlıcanda fiyat artışı, tarla sezonunun sona erip seraya geçilmesinden kaynaklandı.
Antep fıstığı fiyatları, hem ürünün “yok yılı” hem de yaşanan kuraklık nedeniyle yükseldi.
Kışlık patates hasadı ve depo maliyetlerinin artması fiyatları artırdı.
Limon fiyatı depolarda ürünün az olmasından kaynaklı yükseldi.
Taze fasulyede arz fazlası, üretici fiyatlarını düşürdü.
Fındık fiyatları, zirai don ve düşük rekolte nedeniyle yükseldi, ancak ihracat ve fabrika baskısı fiyatları düşürdü.
Salatalık fiyatları seradaki üretim artışıyla geriledi.
İncir ihracatının gecikmesi, talebin azalmasına ve fiyat düşüşüne yol açtı.
Ekim ayında üretici ile market fiyatları arasındaki fark özellikle temel sebze ve meyvelerde yüksek boyutlara ulaştı. Patates, kuru soğan ve marul gibi ürünlerde fiyatlar üreticiden 3 ila 5 kat daha yüksek.