Matematikte en çok kullanılan sabit sayılardan birisi e sayısı diğeri de pi sayısıdır. Pi sayısı, matematik, geometri, fizik alanlarında kullanılan sabit sayıdır. İşte, Pi sayısına dair merak edilenler...
Pİ SAYISI KAÇTIR?
Pi sayısı yaklaşık olarak 3.14 değerindedir. En basit tanımıyla bir çemberin çevresinin çapına bölünmesiyle ortaya çıkan bu sabit sayı, irrasyonel yapısı nedeniyle tam olarak yazılamaz. Yani virgülden sonraki basamakları son bulmaz ve belli bir tekrar düzeni içermez. Matematiksel hesaplamalarda kolaylık sağlamak için çoğunlukla 3.14 değeri kullanılır. Ancak modern bilgisayarların yaptığı hesaplamalar sayesinde pi sayısının trilyonlarca basamağına kadar değerler elde edilmiştir.
Pİ SAYISININ SEMBOLÜ NEDİR?
Pi sayısı, matematiksel ifadelerde π sembolüyle gösterilir. Yunanca’daki “perimetros” yani çevre kelimesinden türetilen bu sembol, 18. yüzyıldan itibaren matematik literatüründe kullanılmaya başlanmıştır. Bugün dünyanın her yerinde pi denildiğinde akla gelen ilk sembol π’dir.
Pİ SAYISI NE İŞE YARAR?
Pi sayısı, daire ve çemberle ilgili tüm hesaplamalarda temel bir sabittir. Çemberin çevresi, alanı, küre ve silindir gibi geometrik cisimlerin hesaplamaları pi olmadan yapılamaz. Fizikte dalgaların hareketinden mühendislikte yapı hesaplamalarına, bilgisayar bilimlerinden astronomiye kadar pek çok alanda pi sayısı kullanılır.
Matematiksel özelliği ise oldukça ilgi çekicidir. Virgülden sonraki kısmı hiçbir tekrar göstermeyen ve sonsuza dek süren pi sayısının içinde rastgele sayı dizileri bulunabilir. Bu yüzden, teorik olarak sizin doğum tarihiniz, şanslı numaranız ya da başka herhangi bir sayı dizisi pi’nin ondalık basamaklarının bir yerinde gizlidir. Bu da pi sayısına ayrı bir gizem katar.
Pİ SAYISININ TARİHÇESİ
Pi sayısının geçmişi antik uygarlıklara kadar uzanır. Babiller, pi sayısını yaklaşık 3 tam 1/8 (3.125) olarak kullanmışlardır. Eski Mısırlılar ise 256/81 (yaklaşık 3.1605) oranını tercih etmiştir. MÖ 1600’lü yıllarda Mısırlı katip Ahmes’in yaptığı hesaplamalarda yalnızca %0,6 oranında hata bulunması, dönemin şartlarına göre büyük bir başarı olarak görülür.
Ünlü matematikçi Arşimet, pi’yi daha hassas şekilde hesaplayan ilk isimlerden biridir. Arşimet’in çalışmaları, pi sayısının 3 tam 1/7 ile 3 tam 10/71 arasında olduğunu ortaya koymuştur. Daha sonraki dönemlerde Batlamyus pi için 3.14166 değerini kullanmış, Fibonacci ve Lazzarini gibi matematikçiler de farklı yöntemlerle yaklaşık değerler elde etmiştir.
Mimari alanda da pi’nin izleri görülür. Mısır’daki Büyük Giza Piramidi’nin bir kenarının yüksekliğinin, pi’nin 2’ye oranıyla neredeyse eşit olması, bu sabitin estetik ve yapı sanatındaki önemini gösterir.
Pİ GÜNÜ NE ZAMANDIR?
Pi sayısı yalnızca matematiksel bir sabit değil, aynı zamanda dünya çapında kutlanan bir günün de merkezindedir. Pi Günü, her yıl 14 Mart’ta (03.14) kutlanır. Tarih, pi’nin en bilinen değeri olan 3.14 ile özdeşleştirilmiştir. Bu günde pek çok ülkede öğrenciler ve bilim insanları çeşitli etkinlikler düzenler, matematiksel yarışmalar yapılır ve pi sayısının önemi hatırlatılır.
BİLGİSAYAR KLAVYESİNDE Pİ SEMBOLÜ NASIL YAPILIR?
Bilgisayarda pi sembolünü yazmak için Alt + 227 tuş kombinasyonu kullanılabilir. Bunun için klavyedeki sol taraftaki “Alt” tuşuna basılı tutarken, nümerik tuş takımından 227 rakamı girilir. Tuşlar bırakıldığında ekranda π sembolü belirir. Eğer bu yöntem işe yaramazsa, bilgisayarın “Karakter Eşlem” tablosundan da sembole ulaşmak mümkündür.
Pİ SAYISININ GÜNÜMÜZDEKİ ÖNEMİ
Pi sayısı, modern dünyada matematikten mühendisliğe, uzay araştırmalarından bilgisayar algoritmalarına kadar pek çok alanda vazgeçilmez bir sabittir. Özellikle yüksek hassasiyet gerektiren mühendislik projelerinde ve astronomide pi sayısı kritik bir rol oynar. Günümüzde süper bilgisayarlar pi’nin basamaklarını hesaplamak için kullanılırken, aynı zamanda bu işlemler bilgisayarların işlem gücünü test etmede de bir yöntem olarak görülür.
Pi, yalnızca bir sayı değil, insanlık tarihinin bilimsel merakının da sembolüdür. İrrasyonel yapısı ve sonsuzluğu, matematiksel düşüncenin sınırlarını zorlamaya devam etmektedir.
