Prof. Dr. Metin Sözen, Türkiye’nin kültürel mirasını koruma alanındaki en etkili isimlerinden biri olarak, hem akademik dünyada hem de yerel yönetimler ve sivil toplum kuruluşları nezdinde derin bir iz bıraktı. Sanat tarihçisi, mimar, akademisyen ve ÇEKÜL Vakfı’nın kurucusu olarak tanınan Sözen, 24 Mayıs 1936 tarihinde Elazığ’ın Harput ilçesinde doğdu ve 2025 yılında, Türkiye’nin kültür tarihinde onurlu bir sayfa bırakarak hayata veda etti.
Bu yazımızda, “Prof. Dr. Metin Sözen kimdir”, “hangi çalışmalarıyla tanındı” ve “Türkiye’nin kültürel mirasına nasıl katkılar sundu” sorularına detaylı ve SEO uyumlu bir şekilde yanıt veriyoruz.
Metin Sözen Kimdir?
24 Mayıs 1936 yılında Elazığ’ın Harput ilçesinde doğan Metin Sözen, sanat tarihi ve mimarlık alanlarında aldığı eğitimle Türkiye'nin kültürel dokusunu koruma mücadelesine öncülük etti. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü’nden mezun olan Sözen, akademik kariyerine bu üniversitede devam etti ve zamanla Türkiye’nin en saygın sanat tarihçilerinden biri olarak kabul edildi.
Akademik Hayatı ve Eğitimi
-
Eğitim: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi – Sanat Tarihi
-
Akademik Unvan: Profesör
-
Yetiştirdiği Öğrenciler: Binlerce mimar, sanat tarihçisi ve koruma uzmanı
-
Araştırma Alanları: Osmanlı ve Türk mimarisi, kent dokusu, kültürel mirasın korunması
ÇEKÜL Vakfı’nın Kuruluşu ve Misyonu
“Çevre ve Kültür Değerlerini Koruma ve Tanıtma Vakfı” – ÇEKÜL
Metin Sözen’in en önemli girişimlerinden biri, 1990 yılında kurduğu ÇEKÜL Vakfıdır. Vakıf, doğal ve kültürel mirasın korunmasını amaçlayan en köklü sivil toplum kuruluşlarından biridir. Sözen, bu vakıf aracılığıyla Türkiye genelinde yüzlerce kültürel miras projesine öncülük etti.
Vakıf Çalışmalarından Bazıları:
-
Anadolu’da tarihi kent merkezlerinin korunması
-
Sivil mimari örneklerinin restorasyonu
-
Tarihi çarşılar, hanlar, konaklar ve camilerin belgelenmesi ve yaşatılması
-
Kültürel miras eğitimi ve farkındalık kampanyaları
ÇEKÜL’ün Temel İlkeleri:
-
Yerel değerlerin korunarak gelecek kuşaklara aktarılması
-
Kent kimliğinin sürdürülebilir biçimde yaşatılması
-
“7 Bölge 7 Kent” projesi ile bütüncül koruma anlayışı
Belgeseller ve Toplumsal Farkındalık
Metin Sözen’in bir diğer güçlü yönü, akademik bilgiyi topluma ulaştırma konusundaki başarısıydı. Hazırladığı belgesel projeler, Türkiye’nin dört bir yanındaki kültürel değerlerin tanıtılmasını sağladı.
Bazı Öne Çıkan Belgeseller:
-
“Anadolu’da Konutun Öyküsü”
-
“Sinan’ın Anıları”
-
“İstanbul’un Kültür Durakları”
Bu yapımlar, sadece akademik çevrelere değil, geniş halk kitlelerine de hitap etti. Türkiye’nin mimari zenginliği ve kültürel mirası konusunda kamuoyunda farkındalık yarattı.
Son Görevi: Cumhurbaşkanlığı Kurulu Üyeliği
Metin Sözen, kültürel mirasa yönelik kararlılığıyla yalnızca akademik camiada değil, devlet düzeyinde de etkili oldu. 10 Nisan 2025 tarihinde, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından Cumhurbaşkanlığı Yerel Yönetim ve Afet Politikaları Kurulu üyeliğine atandı.
Bu görev, onun bilgi birikiminin ve vizyonunun devlet politikalarında da değerlendirildiğini ortaya koydu.
Prof. Dr. Metin Sözen’in Ölümü ve Ardında Bıraktığı Miras
Prof. Dr. Metin Sözen’in 2025 yılında hayatını kaybetmesi, sadece ailesi ve yakın çevresi için değil, Türkiye’nin kültür ve sanat camiası için de büyük bir kayıptı.
Onun ardından yapılan açıklamalarda, kurumlar ve öğrencileri şu ifadeleri kullandı:
-
ÇEKÜL Vakfı: “Vizyonunu yaşatmaya devam edeceğiz.”
-
TMMOB Mimarlar Odası: “Bir neslin kültürel vicdanını temsil eden öncümüzdü.”
-
Kültür ve Turizm Bakanlığı: “Türkiye’nin kültürel kimliğinin mimarlarından biri.”
Mirası: Bilgi, Bilinç ve Sorumluluk
Metin Sözen’in en büyük mirası, yalnızca restore edilmiş yapılar değil, aynı zamanda koruma bilinciyle yetişen nesillerdir. Her bir eser, onun izini taşır. Onun sayesinde birçok tarihi yapı yıkılmaktan kurtuldu, şehirler kendi kimliğini yeniden keşfetti.
Sıkça Sorulan Sorular
Metin Sözen kimdir?
Sanat tarihçisi, mimar, akademisyen ve ÇEKÜL Vakfı’nın kurucusudur. Türkiye’de kültürel ve tarihi mirasın korunması alanında öncüdür.
Metin Sözen ne zaman vefat etti?
Prof. Dr. Metin Sözen, 2025 yılı Temmuz ayında vefat etti.
ÇEKÜL Vakfı nedir ve ne yapar?
ÇEKÜL (Çevre ve Kültür Değerlerini Koruma ve Tanıtma Vakfı), Türkiye’nin doğal ve kültürel mirasını korumak için çalışmalar yürüten bir sivil toplum kuruluşudur.
Metin Sözen hangi görevlerde bulundu?
Akademisyenlik, ÇEKÜL Başkanlığı ve son olarak Cumhurbaşkanlığı Yerel Yönetim ve Afet Politikaları Kurulu üyeliği yapmıştır.
Metin Sözen’in yazdığı eserler var mı?
Evet. Sanat tarihi, mimarlık, kent kültürü ve koruma bilinci üzerine birçok akademik yayını ve kitabı bulunmaktadır.