Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır, TÜBİTAK SAGE tarafından geliştirilen uzun menzilli seyir füzesi SOM'un, yerli turbojet motoruyla yapılan test atışında hedefini doğrudan vurduğunu bildirdi.
Bakan Kacır, X sosyal medya hesabından konuyla ilgili bir mesaj yayınladı.
TÜBİTAK tarafından geliştirilen ve muadillerine göre daha iyi özelliklere sahip olan SAGE uzun menzilli seyir füzesinin yurt dışı üreticilere bağımlılığının en aza indirildiğine dikkat çekti.
"Milli gururumuz SOM, yerli turbojet motoruyla yapılan test atışında hedefi tam isabetle vurdu. SOM'un yerli motoru ve bileşenleri sadece Milli Teknoloji Hareketi'nin bir adımı değil, aynı zamanda binlerce Türk mühendis ve teknisyeninin eseridir. "Saf Türk ürünü" yaratmak için çalışan tüm tarafları kutluyorum. Bununla gurur duyuyoruz ve yeni başarılara doğru ilerliyoruz."
Güçlü bir savunma sanayisiyle orduyu desteklemek
Türk Savunma Sanayii Kurumu Başkanı Haluk Görgün ise, “SOM, yerli turbojet motoruyla yaptığı test atışında hedefi yüksek isabetle vurdu. Bu sonuç sadece teknolojik bir başarı değil, aynı zamanda bağımsız Türkiye idealine doğru atılmış kararlı bir adımdır.” dedi.
Görgün, projede emeği geçen tüm tarafları tebrik ederek, bunun TÜBİTAK, TÜBİTAK SAGE, Kale Jet Motorları, ROKETSAN'ın yanı sıra projede görev alan mühendis, teknisyen ve yöneticilerin başarısı olduğunu vurguladı.
Ona göre SOM'un yerli motoru sabır, bilgi birikimi ve örgütsel uyumun birleşimidir.
“Bu başarı, yıllarca süren ortak çabaların, gece gündüz çalışan beyinlerin ve tamamen bağımsız bir savunma sanayii fikrine kendini adamış olanların sonucudur. Kahraman ordumuzun ve güçlü savunma sanayiimizin yanındayız. Sahada, mühendislik masalarında, araştırma laboratuvarlarında ve test sahalarında yeteneklerini geliştirmeye kararlıyız. Bağımsız teknolojileriyle güçlü bir Türkiye için yorulmadan çalışmaya devam ediyoruz.”
Seyir Füzesi Nedir?
Seyir füzesi, düşman hedeflerine karşı uzun menzilli, düşük irtifada, radar izi düşük şekilde uçabilen, genellikle hassas güdüm sistemleriyle donatılmış bir füze türüdür. Karadan, havadan, denizden veya denizaltından fırlatılabilirler. Asıl avantajları, hedefe yüksek isabet oranı, düşük tespit edilebilirlik ve değişken rotalarla ilerleyebilmeleridir.
SOM (Stand-Off Mühimmatı) Seyir Füzesi
Satha Atılan Orta Menzilli Mühimmat olarak açıklayabileceğimiz SOM, TÜBİTAK SAGE (Savunma Sanayii Araştırma ve Geliştirme Enstitüsü) tarafından geliştirilen ve ROKETSAN tarafından seri üretimi yapılan, hava platformlarından atılan, düşük görünürlük özelliklerine sahip, yüksek hassasiyetli, orta menzilli bir seyir füzesidir. Ana hedefi, düşman hava savunma sistemlerinin menziline girmeden stratejik kara ve deniz hedeflerini etkisiz hale getirmektir.
Kullanım Amaçları Nelerdir?
• Stratejik Hedef İmhası: Radar, komuta merkezi, hava savunma sistemi, liman, köprü vb.
• İlk Vuruş Kabiliyeti: Hedef ülkenin savunmasını etkisiz hale getirmek.
• Asimetrik Güç Projeksiyonu: Uzak coğrafyalarda düşük riskle yüksek etki yaratmak.
Örnek Seyir Füzeleri
• Tomahawk (ABD): 2500+ km menzilli, deniz ve kara platformlarından ateşlenebilir.
• Kalibr (Rusya): 1500–2500 km arası menzil; Suriye’de yoğun kullanılmıştır.
• SOM (Türkiye): TÜBİTAK SAGE tarafından geliştirilen, 250+ km menzilli, milli güdüm sistemli akıllı füze.
• Nirbhay (Hindistan), CJ-10 (Çin) gibi birçok ülkede kendi seyir füzesi geliştirme çalışmaları sürmektedir.
Güncel Eğilimler
• Hipersonik seyir füzeleri: Mach 5 ve üzeri hızda hareket eden, hava savunmaları için daha zor tespit edilebilen yeni nesil sistemler.
• Yapay zekâ destekli yönlendirme: Gerçek zamanlı hedef seçimi ve yeniden rota belirleme.
• Elektronik savaş koruması: GPS karıştırmasına karşı dayanıklılık.
Geliştirme Süreci
• Başlangıç: SOM Projesi, 2006 yılında TÜBİTAK SAGE tarafından başlatıldı.
• İlk Testler: 2011’de ilk atışlı testler başarıyla tamamlandı.
• Entegrasyon: İlk olarak F-4E 2020 ve F-16 platformlarına entegre edildi.
• İhracat Potansiyeli: SOM, NATO standartlarına uygunluğu sayesinde dost ve müttefik ülkelere ihraç edilebilir hale geldi.
SOM Varyantları
1. SOM-A
• Delici başlık (penetre edici), sığınaklara karşı etkili
• Temel güdüm sistemi: GPS/INS + ANS
2. SOM-B1
• Yüksek infilaklı harp başlığı
• Görüntü karşılaştırmalı güdüm sistemi (GÖZDES), daha yüksek hassasiyet
3. SOM-B2
• Hem görüntü karşılaştırmalı hem de delici harp başlığı
• Güçlendirilmiş sığınak ve yeraltı hedeflerine karşı kullanılır
4. SOM-C1/C2 (Geliştirme Aşamasında)
• Gemi hedeflerine karşı geliştirilmiş, hareketli hedef takibi yapan versiyon
• Veri bağlantısı (datalink) ve hedef güncelleme yeteneği
5. SOM-J (Özellikle dikkat çekici)
• F-35 için geliştirilen düşük boyutlu, iç silah istasyonuna sığabilen varyant
• Roketsan ile Lockheed Martin iş birliğiyle geliştiriliyor
Güdüm ve Hassasiyet
SOM, klasik GPS/INS sistemine ek olarak:
• ANS (Ataletsel Navigasyon Sistemi)
• GÖZDES-III adlı görüntü karşılaştırmalı güdüm sistemi
• IR Görüntüleme Sensörleri ve hedef tanıma algoritmaları ile hedefin son yaklaşma anında da hassas vurulmasını sağlar.
Bu sistem, füzeyi GPS karıştırma durumlarında bile hedefe yönlendirebilir.
Taşıyıcı Platformlar
• F-4E 2020
• F-16 Block 40/50+
• AKINCI TİHA (Entegrasyon süreci başlamış durumda)
• Milli Muharip Uçak KAAN (Gelecekteki uyum hedefi)
• F-35 Lightning II (SOM-J varyantı)
Kullanım Alanları
• Hava savunma sistemleri
• Radar ve komuta merkezleri
• Havaalanları
• Liman ve mühimmat depoları
• Yüksek korumalı yer altı sığınaklar
SOM’un Stratejik Önemi
• Yerli ve milli üretim sayesinde dışa bağımlılığı azaltır.
• NATO uyumluluğu, ihracat potansiyelini artırır.
• Düşük görünürlük ve yüksek hassasiyet, SOM’u “ilk vuruş” kabiliyetine sahip hale getirir.
• Türkiye’nin hava-yer stratejik taarruz yeteneği için kritik bir unsurdur.
• Gelişmiş caydırıcılık: SOM’un uzun menzili ve yüksek hassasiyeti ile bölgesel askeri dengeye katkı
• Milli uçak projeleriyle entegrasyon: SOM, geleceğin savaş platformlarıyla tam uyumlu olacak
Yerli Turbojet Motor: KTJ-3200
• Geliştirici: Kale Ar-Ge
• İtki Türü: Turbojet
• İtki Kapasitesi: 3200 N (yaklaşık 326 kgf)
• Yerli Katkı: Motor kontrol ünitesi (FADEC), türbin, kompresör gibi kritik alt sistemler yerli
• Kazanım: İthal motor bağımlılığının ortadan kalkması, tam bağımsız füze üretimi
SOM’un yerli turbojet motorlu ilk başarılı atışı, Türkiye’nin füze sistemlerinde dışa bağımlılığı azaltma hedefinde çok kritik bir eşiği geçmesi anlamına geliyor. Hem teknolojik yeterlilik hem de operasyonel bağımsızlık açısından bu gelişme, Türk savunma sanayiinin geldiği seviyeyi gözler önüne seriyor.