Sonik patlama, bir nesnenin ses hızını aşmasıyla oluşan ani ve güçlü ses dalgalarıdır. Özellikle jet uçaklarının yüksek hızda hareket ettiği anlarda atmosfere yayılan bu dalgalar, kulakları sağır eden bir patlama sesi olarak duyulur. Türkiye’nin farklı bölgelerinde zaman zaman duyulan bu sesler, vatandaşlarda endişeye yol açsa da genellikle bilimsel bir açıklaması vardır.
SONİK PATLAMA NASIL OLUŞUR?
Sonik patlama, bir uçağın havada ses hızını (yaklaşık 1.225 km/s) geçmesiyle ortaya çıkar. Uçak bu hız sınırını aştığında, önündeki hava basıncı ani bir şekilde dağılır ve yüksek enerji dalgaları ses olarak çevreye yayılır. Bu durum, genellikle gök gürültüsü benzeri bir ses olarak algılanır.
İNSAN BEDENİ ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ NELERDİR?
Sonik patlama genellikle zararsızdır; ancak yakın bölgede ve yüksek şiddette yaşanırsa bazı etkiler görülebilir. Bu etkiler arasında kısa süreli kulak çınlaması, ani korku tepkileri, kalp ritminde değişiklikler ve baş ağrısı sayılabilir. Çok güçlü patlamalar camların kırılmasına ya da titreşim nedeniyle yapısal hasarlara yol açabilir. Uzmanlar, uzun süreli bir sağlık riski taşımadığını ancak patlama sesinin ani stres etkisi yaratabileceğini belirtiyor.
TÜRKİYE'DE SONİK PATLAMA GÖRÜLÜYOR MU?
Türkiye’de zaman zaman askeri uçakların eğitim uçuşları sırasında sonik patlama yaşanabiliyor. Özellikle Ege, Akdeniz ve Marmara bölgelerinde gökyüzünden gelen ani “gümbürtü” seslerinin çoğu bu nedenle gerçekleşiyor. Yetkililer, sonik patlamaların genellikle kontrollü uçuşlar sırasında meydana geldiğini ve herhangi bir tehlike oluşturmadığını belirtiyor.
SONİK PATLAMA İLE PATLAMA ARASINDAKİ FARK
Sonik patlama, bir patlayıcı maddenin neden olduğu fiziksel bir patlama değildir. Bu olay tamamen hava basıncının ses hızını aşmasından kaynaklanır. Dolayısıyla, duman ya da alev görülmez; sadece güçlü bir ses dalgası yayılır. Bu nedenle vatandaşların paniğe kapılmasına gerek yoktur.