1902 yılında meydana gelen Türkistan depremi, Çin’in Sincan Uygur Özerk Bölgesi’nde ve çevresinde büyük yıkıma neden oldu. Artuş veya Kaşgar depremi olarak da anılan sarsıntı, Tien Shan Dağları merkezli olup binlerce kişinin hayatını kaybetmesine, on binlerce yapının yıkılmasına yol açtı.
TİEN SHAN DAĞLARINDA ŞİDDETLİ SARSINTI MEYDANA GELDİ
22 Ağustos 1902 tarihinde yerel saatle 03.00.22’de Tien Shan Dağları’nda meydana gelen deprem, bindirme fay karakteri taşıdı. Moment büyüklük ölçeğine göre 7,7 olarak ölçülen depremin yerin yaklaşık 18 kilometre derinliğinde gerçekleştiği kaydedildi. Sarsıntı, Kırgızistan sınırına yakın bölgelerde etkili oldu.
SİSMİK AKTİVİTE YILLARCA DEVAM ETTİ
Tien Shan Dağları, Hint ve Avrasya levhalarının etkileşimi sonucu oluşan aktif bir yakınsama kuşağında yer alıyor. Bu yapı, bölgede yoğun sismik hareketliliğe neden oluyor. Ana depremden önceki yıllarda çok sayıda öncü deprem kaydedildi. Ana şokun ardından ise büyüklükleri 6,0’ın üzerinde olan birçok artçı deprem meydana geldi. En güçlü artçı sarsıntıların 6,8 ile 7,3 arasında ölçüldüğü, artçı depremlerin yaklaşık üç yıl sürdüğü bildirildi. Ana depremden on yılı aşkın süre sonra da bölgede sismik hareketlilik gözlendi.
BİNLERCE CAN KAYBI VE YAYGIN YIKIM YAŞANDI
Depremde hayatını kaybedenlerin sayısının 5.650 ile 10.000 arasında olduğu tahmin edildi. En az 30.000 evin tamamen yıkıldığı, çok sayıda yerleşim alanının ağır hasar gördüğü belirtildi. Sarsıntının yaklaşık 927 bin kilometrekarelik geniş bir alanda hissedildiği kayıtlara geçti.
DEVLET YARDIM VE MUAFİYET KARARI ALDI
Depremin ardından bölgedeki ağır yıkım nedeniyle hükümet yetkilileri çeşitli önlemler aldı. Afetten etkilenen vatandaşlara vergi muafiyeti sağlandı ve zarar görenlere tazminat ödemeleri yapıldı.