ABD’de uzun yıllardır süren doğumla vatandaşlık alma tartışması yeniden ülke gündeminin merkezine oturdu. Donald Trump’ın göreve geldiği ilk gün imzaladığı ve büyük tepkilere neden olan başkanlık kararnamesi şimdi ülkenin en yüksek yargı merciinde son kez değerlendirilecek. Mahkemenin vereceği kararın ABD’nin vatandaşlık sistemini kökten etkileyebileceği yorumları yapılıyor.
YÜKSEK MAHKEME KARARNAMEYİ ELE ALACAK
ABD Yüksek Mahkemesi, Trump’ın “doğumla vatandaşlık hakkını” sınırlandıran başkanlık kararnamesinin anayasaya uygunluğunu değerlendirmeye alacağını açıkladı. Yapılan duyuruda sürecin ilkbaharda başlayacağı ve nihai kararın yaz başında açıklanmasının beklendiği ifade edildi.
Trump, 20 Ocak 2025’te görevinin ilk gününde imzaladığı kararname ile ABD’de yasa dışı veya geçici statüde bulunan yabancıların burada doğan çocuklarına vatandaşlık verilmesini engellemek istemişti. Söz konusu düzenleme, Anayasa’nın 14. Maddesi ile çeliştiği iddiasıyla kısa sürede dava konusu olmuştu.
TARTIŞMANIN ODAĞINDA NELER VAR?
Trump’ın kararnamesi, 18. yüzyıldan kalma “Yabancı Düşmanlar Yasası”na dayanıyor. Normalde savaş dönemlerinde uygulanan bu yasanın barış zamanında devreye sokulmak istenmesi, hukuki tartışmaları daha da alevlendirmişti.
Düzenleme kısa dönem vizelerle gelen ya da yasal statüsü olmayan kişilerin ABD’de doğan çocuklarına otomatik vatandaşlık verilmesini engellemeyi hedefliyor. Bu nedenle kararnamenin, göçmenlik hukukunda büyük bir kırılma yaratabileceği belirtiliyor.
MAHKEMENİN VERECEĞİ KARAR MERAKLA BEKLENİYOR
Maryland, Massachusetts ve Washington eyaletlerindeki üç alt mahkeme hakimi, Nisan ayında Trump’ın kararına karşı ülke çapında genel ihtiyati tedbir kararı vermişti. Bu kararlar uygulamanın yürürlüğe girmesini geçici olarak durdurmuştu.
Yüksek Mahkeme, bu üç davayı birleştirerek tek dosya halinde incelemeyi kabul etti. Böylece konu yıllardır süren yargı süreçlerinin ardından en üst merciiye taşınmış oldu.
Mahkemenin vereceği karar; göçmenlik politikaları, anayasal haklar ve ABD vatandaşlık sisteminin geleceği açısından belirleyici olacak. Çünkü ABD’de doğumla vatandaşlık, ülkenin tarihsel ve hukuki yapısında köklü bir yer tutuyor.