Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ile Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) birlikte yürüttüğü tüketici eğilim anketine göre tüketici güven endeksi, Ekim ayında 83,6 seviyesindeyken Kasım 2025’te %1,6’lık bir artışla 85,0’a çıktı.
Endeksin 100’ün altında olması hâlâ tüketici güveninde “kötümser” bir havaya işaret etse de grafikte de görüldüğü gibi son bir yılda dalgalı bir seyir izleyen tüketici güveninin son aylarda yukarı yönlü bir hareketle toparlanma sinyali verdiğini söyleyebiliriz.
HANEHALKI MADDİ DURUMUNDA İYİLEŞME
Tablolara baktığımızda mevcut dönemde hanenin maddi durumuna ilişkin endeksin 67,7’den 69,6’ya yükselmesi dikkat çekiyor.
Alt endeks, vatandaşların bugün itibarıyla gelir-gider dengesini nasıl değerlendirdiğini gösteriyor.
Artış oranı %2,7 ile Kasım ayının en yüksek değişimlerinden biri. Bu durum hanehalklarının son aylarda ekonomik baskıyı biraz daha hafif hissetmeye başladığına işaret ediyor.
GELECEK 12 AYA DAİR BEKLENTİLER TEMKİNLİ AMA OLUMLU
Hanenin gelecek 12 aya ilişkin maddi durum beklentisi 84,2’den 85,7’ye yükselerek %1,9 arttı.
Bu artış, tüketicilerin yakın gelecekte gelirlerinin bugüne kıyasla biraz daha iyileşeceğine dair hafif bir umut taşıdığını gösteriyor.
Genel ekonomik durum beklentisi ise 78,6’dan 79,6’ya çıkarak %1,3 arttı.
Alt endeks bireylerin Türkiye ekonomisinin önümüzdeki bir yıldaki gidişatına ilişkin beklentilerini yansıtıyor. Artış sınırlı olsa da negatif havanın yavaş yavaş dağılmaya başladığı sinyalini veriyor.
Dikkat çeken bir diğer unsur ise gelecek 12 ayda dayanıklı tüketim mallarına (mobilya, beyaz eşya, elektronik vb.) harcama yapma düşüncesi.
Endeks 104,0’tan 105,0’a yükselmiş olsa da aylık değişim sadece %0,9 seviyesinde.
Bu alan genellikle ekonomik güvenin en net göstergelerinden biridir. Çünkü tüketiciler ancak geleceğe güven duyduklarında uzun vadeli ve yüksek maliyetli ürünlere yönelirler. Bu nedenle bu kategorideki yavaş toparlanma, harcama iştahının hâlâ temkinli olduğunu gösteriyor.
GRAFİKLER NE GÖSTERİYOR?
Grafikte 2023 Kasım’dan 2025 Kasım’a uzanan süreçte tüketici güveninin zaman zaman belirgin düştüğü ancak 2024 sonu itibarıyla yukarı yönlü bir eğilime girdiği görülüyor.
2025 Mart ayında yaşanan sıçrama ve ardından gelen dalgalı seyir, ekonomik belirsizliklerin tüketici davranışlarını nasıl etkilediğini net biçimde ortaya koyuyor.
Kasım 2025 itibarıyla endeks 85,0 seviyesine çıkarak son bir yılın güçlü noktalarından birine ulaşmış durumda.
VERİLER BİZE NE GÖSTERİYOR?
Veriler bize hem bir toparlanma eğilimi hem de kırılgan bir güven ortamı olduğunu gösteriyor. Endeks hâlâ 100’ün altında ve kötümser alanda. Son aylarda görülen dikkat çekici artışlar, tüketicilerin ekonomik gidişata dair beklentilerini yavaş yavaş yukarı yönlü revize ettiğini işaret ediyor.
PEKİ GİDİŞAT İYİYE Mİ GİDİYOR?
Hanehalkının maddi durum algısı iyileşiyor: Bu, özellikle ücret artışları, istihdam görünümü ve enflasyonun hız kesmesiyle bağlantılı olabilir.
Beklentiler temkinli ama pozitif: Gelecek 12 aylık ekonomik görünümdeki sınırlı artış, tüketicilerin büyük bir iyimserlik içinde olmadığını, fakat kötümserliği de geride bırakmaya başladığını gösteriyor.
Harcama iştahı zayıf: Dayanıklı tüketim malı alımlarındaki tereddüt, tüketicinin hâlâ “daha sağlam bir güven ortamı” görmek istediğini açıkça ortaya koyuyor.
Önümüzdeki aylarda tüketici güveninin daha güçlü bir şekilde artması için:
- Enflasyonun kalıcı şekilde düşmesi,
- Hane gelirlerinin enflasyon karşısında korunması,
- Ekonomik belirsizliklerin netleşmesi,
- Finansmana erişimin kolaylaşması gibi alanlarda ilerleme sağlanması önem taşıyor.
Veriler bize “temkinli iyileşme” mesajı veriyor. Tüketici güveni henüz güçlü bir iyimserlik düzeyine ulaşmış değil son aylarda görülen yükseliş, doğru adımlarla güçlü bir toparlanmaya dönüşebilir.