Tarım üreticisinin mali yükü giderek artıyor. TÜİK’in Eylül 2025 verilerine göre, tarımsal girdi fiyat endeksi (Tarım-GFE) yıllık bazda %34,60 yükselirken, aylık artış %2,16 oldu. Bu rakamlar, çiftçinin üretim maliyetlerinin kısa sürede ne kadar hızlı arttığını gözler önüne seriyor.
TARIMSAL GİRDİ FİYAT ENDEKSİ RAKAMLARI
TÜİK’in açıkladığı Tarım-GFE verilerine göre:
Eylül 2025’te bir önceki aya göre %2,16 artış kaydedildi.
Bir önceki yılın aralık ayına göre artış %26,48 oldu.
Geçen yılın aynı ayına göre yıllık artış %34,60 olarak gerçekleşti.
On iki aylık ortalamalara göre ise artış %32,19 seviyesinde.
Veriler tarımsal üretimde maliyetlerin sürekli yükseldiğini ve üreticinin planlama yapmakta zorlandığını gösteriyor.
MAL VE HİZMETLERDE YÜKSELİŞ YAŞANDI
Ana gruplara baktığımızda:
Tarımda kullanılan mal ve hizmetler endeksi aylık %2,29 arttı.
Tarımsal yatırıma katkı sağlayan mal ve hizmetler endeksi ise %1,35 yükseldi.
Yıllık bazda ise tarımda kullanılan mal ve hizmetlerde %36,01, tarımsal yatırımlarda %26,60’lık bir artış görüldü. Bu, üretimde temel girdilerin fiyat artışının özellikle gıda üreticilerini doğrudan etkilediğini ortaya koyuyor.
VETERİNER HARCAMALARI VE TOHUM FİYATLARI ARTTI
Alt gruplara baktığımızda ise dikkat çeken artışlar şunlar:
Yıllık değişimde en yüksek artış %56,97 ile veteriner harcamalarında yaşandı.
Aylık değişimde en yüksek artış ise %6,76 ile tohum ve dikim materyali grubunda görüldü.
Bu durum hem hayvancılık hem de tarla üretiminde maliyetlerin çiftçiyi ciddi şekilde zorladığını gösteriyor. Özellikle veteriner harcamalarındaki hızlı artış, hayvansal üretimdeki kârlılığı düşürüyor.
VERİLER BİZE NE ANLATIYOR?
Verilerde şunu net bir şekilde görüyoruz: Tarım üretim maliyetleri sadece yükselmekle kalmıyor, çiftçinin planlama ve üretim stratejilerini de ciddi şekilde etkiliyor. Yıllık %34,6 artış, kısa vadede üreticinin finansal yükünü artırırken veteriner harcamalarındaki %56,97’lik yükseliş, hayvansal üretimde ciddi baskı oluşturuyor.
Tohum ve dikim materyallerindeki aylık %6,76’lık artış da tarla üreticisinin her sezon başında daha yüksek maliyetlerle karşılaştığını gösteriyor. Bu durum önümüzdeki dönemlerde ürün fiyatlarına yansıyabilir ve tüketici fiyatlarını dolaylı olarak etkileyebilir.
Artan tarımsal girdi maliyetlerinin, kısa ve orta vadede tüketiciye yansıyabilir. Örneğin, süt, et, sebze ve meyve fiyatlarının yükselme riski var.
Artan maliyetler çiftçiyi borçlanmaya ve finansal risk almaya itebilir, kırsalda ekonomik gerilim ve göç sorunlarını tetikleyebilir.
Tohum ve dikim materyali maliyetlerindeki artış mevsimsel üretim planlarını zorlaştırabilir.
Üreticilerin maliyeti düşürmek için organik gübre, yerli tohum, toplu alım ve kooperatifçilik gibi stratejilere yönelmesi gerekebilir.
Özetle veriler bize şunu anlatıyor: Tarımda maliyet baskısı artıyor ve üretici daha verimli olabilmek için yeni stratejiler geliştirmek zorunda. Yatırım planlaması, girdi seçimleri ve üretim yöntemleri artık maliyet analizi olmadan yapılamayacak kadar kritik.
