Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi 30. Taraflar Konferansı (COP30) Brezilya’nın Belem kentinde tamamlandı. Konferansa Türkiye adına katılan Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum’un yürüttüğü diplomasi trafiği sonucunda, önümüzdeki yıl yapılacak COP31 iklim zirvesinin Türkiye’de düzenlenmesi konusunda tüm taraflar uzlaştı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da Kasım ayında G20 Zirvesi’nde Türkiye’nin bu organizasyona ev sahipliği yapmayı planladığını açıklamıştı.
TÜRKİYE’NİN ADAYLIK SÜRECİNDE UZLAŞMA SAĞLANDI
COP30 kapsamında sürdürülen beş günlük müzakereler sırasında Türkiye’nin başkanlık adaylığı, Batı Avrupa ve Diğerleri (WEOG) grubunda kabul gördü. Buna göre COP31 Başkanlığını Türkiye üstlenecek, müzakere başkanlığını ise Avustralya yürütecek. Ayrıca Pre-COP toplantısının Pasifik ülkelerinden birinde yapılması kararlaştırıldı.
“HİÇBİR ÜLKENİN GERİDE KALMAYACAĞI BİR DİPLOMASİ”
Türkiye, “daha adil ve kapsayıcı bir diplomasi” hedefi doğrultusunda ev sahipliğini kazandı. Böylece Türkiye, iklim değişikliğiyle mücadelede Birleşmiş Milletler çatısı altındaki en büyük platformlardan biri olan COP zirvesini ilk kez düzenlemiş olacak. Zirvede 196 ülkenin liderlerinin Türkiye’de bir araya gelmesi bekleniyor. Zirvenin yapılacağı şehir ise ilerleyen süreçte netleşecek.
COP31 İÇİN ANTALYA ÖNE ÇIKIYOR
Bakan Murat Kurum, daha önce yaptığı açıklamalarda COP31’e ev sahipliği için Antalya’yı işaret etmişti. Antalya’nın ulaşım ve konaklama imkanlarıyla uluslararası organizasyonlar için uygun bir merkez olduğuna dikkat çeken Kurum, şehrin geçmişte G20 Zirvesi’ni başarıyla gerçekleştirdiğini hatırlatmıştı. Ayrıca Liderler Zirvesi’nin İstanbul’da yapılmasının planlandığı ifade edildi.
TÜRKİYE’NİN COP31 YOLCULUĞU
Türkiye, 2022’de Şarm El-Şeyh’te yapılan COP27’de güncel Ulusal Katkı Beyanı ile birlikte COP31 adaylığını açıklamıştı. Türkiye ile aynı grupta yer alan Avustralya da bu süreçte aday oldu. İki ülke arasında yaklaşık iki yıl süren dostane görüşmeler yürütüldü. Belem’deki müzakereler sırasında Bakan Murat Kurum’un iklim değişikliğiyle mücadelede Türkiye’nin kararlılığını vurgulaması, ev sahipliği kararında etkili oldu.
AVUSTRALYA İLE DİPLOMASİ TRAFİĞİ
Bakan Kurum, müzakerelerde Türk–Anzak dostluğuna dikkat çekerek iklim krizine karşı ortak mücadele çağrısında bulundu. Türkiye’nin, Akdeniz havzasında yer alması nedeniyle iklim değişikliğinin etkilerini yoğun şekilde yaşadığını belirten Kurum, tarihsel sorumluluğu düşük olmasına rağmen Türkiye’nin kararlı iklim eylemlerini hayata geçirdiğini söyledi. İklim Kanunu, Sıfır Atık hareketi, döngüsel ekonomi ve yenilenebilir enerji yatırımlarının 2053 Net Sıfır Emisyon hedefi doğrultusunda sürdürüldüğünü kaydetti.
COP’UN KÜRESEL ÖNEMİ
Her yıl düzenlenen COP zirvesi, 197 ülkenin iklim politikalarını ve sera gazı azaltım hedeflerini belirlemede kritik bir rol üstleniyor. Bilimsel değerlendirmeler, iklim finansmanı, uyum politikaları ve karbon piyasalarına yönelik mekanizmalar bu zirvelerde karara bağlanıyor. COP sürecinin ilk toplantısı 1995’te Berlin’de gerçekleşmişti.
EV SAHİPLİĞİ SÜRECİ NASIL İŞLİYOR?
COP toplantılarında ev sahipliği, BM bünyesindeki beş bölge arasında dönüşümlü olarak belirleniyor. Aday ülkeler arasında uzlaşma sağlanması esası geçerli. Resmi bir itiraz gelmediği sürece mutabakat kabul ediliyor. Aksi durumda zirve, BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi’nin merkezi olan Almanya’nın Bonn kentinde gerçekleştiriliyor.
Bu yıl COP30’u Latin Amerika ve Karayipler Grubu’ndan Brezilya düzenlerken, gelecek yıl sıra Türkiye’nin de dahil olduğu Batı Avrupa ve Diğerleri Grubu’na geliyor.
Türkiye’nin COP31’e ev sahipliği yapacak olması, iklim diplomasisinde önemli bir dönemeç olarak görülüyor. Zirvenin hazırlık süreci, önümüzdeki aylarda hız kazanacak.
