Halk arasında "karabasan basması" olarak da adlandırılan bu durum, uyku ile uyanıklık arasındaki geçişte beyin ve vücut arasındaki koordinasyonun geçici olarak bozulmasıyla ortaya çıkar. Genellikle zararsız olsa da, yaşadığı kişide yoğun bir korku ve kaygıya neden olabilir.
Uyku felci nedir, neden olur?
Uyku felci, uyku döngüsünün iki ana aşaması olan REM (Hızlı Göz Hareketi) uykusu ile uyanıklık arasındaki geçiş sırasında yaşanan bir durumdur. Normal bir uyku döngüsünde, REM uykusu sırasında kaslarımız geçici olarak felç olur (atonya). Bu, rüyalarımızdaki hareketleri fiziksel olarak yapmamızı engeller. Uyku felci, bu atonya durumunun, kişi uyanıkken de devam etmesiyle ortaya çıkar. Bu sırada kişi, zihinsel olarak tamamen uyanık ve bilinci açık olmasına rağmen, vücudunu hareket ettiremez.
Uyku felcinin başlıca nedenleri:
-
Uyku bozuklukları: Narkolepsi gibi uyku bozuklukları olan kişilerde daha sık görülür.
-
Uyku düzenindeki değişiklikler: Vardiyalı çalışma, jet lag veya düzensiz uyku saatleri, uyku felci riskini artırabilir.
-
Yetersiz uyku: Uykusuzluk veya uyku kalitesinin düşük olması.
-
Stres ve anksiyete: Yoğun stres ve kaygı, uyku düzenini bozarak bu durumu tetikleyebilir.
-
Uyuma pozisyonu: Sırt üstü uyuma, uyku felci yaşama olasılığını artırabilir.
Uyku felci sırasında ne olur? Uyku felci olan insanlar nasıl görür?
Uyku felci sırasında ne olur? Bu durumun en belirgin özelliği, kişinin bilinci açık olmasına rağmen konuşamaması ve hareket edememesidir. Bu çaresizlik hissi, çoğu zaman panik ve korkuya yol açar.
-
Fiziksel hisler: Göğüste bir baskı hissi, nefes darlığı ve vücutta karıncalanma.
-
Halüsinasyonlar: Uyku felci, sıklıkla hipnagogik (uykuya dalarken) veya hipnopompik (uyanırken) halüsinasyonlarla birlikte görülür. Kişi, odada birinin olduğunu görebilir, garip sesler duyabilir veya üzerine oturan bir varlık hissedebilir. Uyku felci olan insanlar nasıl görür? sorusunun cevabı, bu gerçek dışı ve korkutucu halüsinasyonlardır. Beyin, bu geçiş anında hala rüya görüyor gibi işlev gördüğü için, bu halüsinasyonlar son derece gerçekçi olabilir.
Uyku felci kaç dakika sürer?
Uyku felci kaç dakika sürer? Bu, kişiden kişiye değişse de, genellikle saniyelerden birkaç dakikaya kadar süren kısa bir durumdur. Nadiren daha uzun sürdüğü görülse de, bu süre boyunca hissedilen korku ve panik, zamanın daha uzun gelmesine neden olabilir.
