TBMM Zirai Don Olayını Araştırma Komisyonu, ülke genelinde tarım üretimini olumsuz etkileyen zirai don olaylarını incelemek üzere AK Parti Burdur Milletvekili Adem Korkmaz başkanlığında toplandı. Toplantıya Meteoroloji Genel Müdür Yardımcısı Yüksel Yağan, Boğaziçi Üniversitesi İklim Değişikliği ve Politikaları Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Levent Kurnaz, İklim Değişikliği Başkan Yardımcısı Orhan Solak ve Tarım ve Orman Bakanlığı yetkilileri katıldı. Komisyon, son dönemde Türkiye genelinde meydana gelen ani hava değişikliklerinin tarım sektöründe yarattığı tahribatı değerlendirdi ve alınabilecek önlemleri tartıştı.
Meteoroloji Genel Müdür Yardımcısı Yüksel Yağan, özellikle Nisan ayında meydana gelen don olayının Muğla'nın iç kesimlerinden Kars’a kadar geniş bir alanı etkilediğini ve örtü altındaki üretim alanlarının dahi zarar gördüğünü belirtti. Yağan, bu tür afetlerin dünyada en gelişmiş ülkelerde bile karşı koyulması zor olaylar olduğunu vurgulayarak, alınabilecek meteorolojik önlemlerin sınırlı kaldığını ifade etti. Ayrıca, 28 Mart itibarıyla yapılan tahminlerde soğuk hava girişinin tespit edildiğini, 6 Nisan'da ise zirai don beklentisine dair ilk resmi uyarının paylaşıldığını aktardı. Yağan, 9 Nisan’dan itibaren başlayan meteorolojik erken uyarıların, 15 Nisan’a kadar her gün çiftçilerle paylaşıldığını, bu bilgilendirmelerin Türkiye Ziraat Odaları Birliği ile yapılan protokol kapsamında SMS yoluyla da iletildiğini kaydetti.
Boğaziçi Üniversitesi’nden Prof. Dr. Levent Kurnaz, don olayının bilimsel nedenlerini detaylandırarak, soğuk hava kütlelerinin sadece ülkemizde değil küresel ölçekte etkili olduğunu ve benzer doğa olaylarının gelecekte de farklı ülkelerde yaşanacağını belirtti. Kurnaz, TBMM'nin don riskine karşı tarım politikalarını gözden geçirmesi ve üreticilere uygun ürün yönlendirmesi yapacak yasal düzenlemelere öncülük etmesi gerektiğini söyledi. Tarımın geleceği açısından bu tür doğa olaylarına karşı dirençli sistemler geliştirilmesinin önemine dikkat çekti.
İklim Değişikliği Başkan Yardımcısı Orhan Solak ise 2024 yılının, 1971 yılından bu yana kayıtlara geçen en sıcak yıl olduğunu açıkladı. Türkiye genelinde yağış seviyelerinin ortalama yüzde 6,3 oranında azaldığını belirten Solak, bu durumun kuraklık riskini artırdığı gibi, sellerin de daha öngörülemez hale gelmesine neden olduğunu ifade etti. Dünya genelinde 2024 yılında yaşanan doğal afetlerin ekonomik kaybının 320 milyar doları bulduğunu ve bu zararın sadece 140 milyar dolarlık kısmının sigorta kapsamına girdiğini aktaran Solak, Türkiye’de sigortacılık oranının çok daha düşük olduğunu ve bu alanda kapsamın genişletilmesi gerektiğini vurguladı.
Tarım ve Orman Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü adına konuşan Bahçe Bitkileri Araştırmaları Daire Başkanı Davut Keleş ise don olaylarından önce alınması gereken önlemler üzerine bir sunum yaptı. Keleş, üreticilerin riskleri önceden görmesini sağlayacak sistemlerin yaygınlaştırılması gerektiğini ve tarımın iklim değişikliğine uyum sağlayacak şekilde yeniden yapılandırılmasının kaçınılmaz olduğunu dile getirdi.
Komisyon toplantısı, Türkiye’de tarımsal üretimi etkileyen iklim temelli afetlerin etkilerini azaltmak, üreticiyi bilinçlendirmek ve yasal düzenlemelerle desteklenmiş bir direnç sistemi kurmak için atılması gereken adımların belirlenmesi açısından önemli bir zemin oluşturdu. Zirai don gibi doğa olaylarının önümüzdeki yıllarda da yaşanacağı gerçeği karşısında, bilimsel verilerle desteklenen stratejik planlamaların yapılması gerektiği bir kez daha gündeme geldi.
