İstanbul’un düşman işgalinden kurtuluşunun yıldönümü her yıl 6 Ekim’de çeşitli etkinliklerle kutlanıyor. 4 yıl 10 ay 23 gün süren işgalin ardından kazanılan zafer, Türkiye Cumhuriyeti tarihinin dönüm noktalarından biri olarak kabul ediliyor.
İSTANBUL’UN KURTULUŞUNA GİDEN SÜREÇ
Birinci Dünya Savaşı’nın ardından İtilaf Devletleri, 30 Ekim 1918’de imzalanan Mondros Ateşkes Antlaşması’na dayanarak 13 Kasım 1918’de donanmalarını Haydarpaşa önlerine demirledi. Böylece İstanbul fiilen işgal altına girdi. Bu durum, 16 Mart 1920’de resmen işgale dönüştü.
Türk ordusunun İzmir’e girmesinin ardından 5. Süvari Kolordusu, İtilaf kuvvetlerinin kontrolündeki bölgelere doğru ilerlemeye başladı. Bunun üzerine Fransız ve İtalyan birlikleri geri çekilirken, İngiliz birlikleri Çanakkale’de savunma pozisyonuna geçti. Ankara Hükümeti’nin boğazların denetimini istemesi üzerine İngiltere, bu talebi reddetti ancak General Harington, çatışma yaşanmaması için ateş açılmaması emrini verdi.
MÜCADELE VE ZAFERİN SONUCU
Mudanya Mütarekesi’nin ardından Trakya topraklarının teslimi sürecinde Mustafa Kemal Paşa’nın görevlendirdiği Refet Paşa, 19 Ekim 1922’de İstanbul’a geldi. Aynı dönemde Millî Müdafaa Umumi Katibi Selahattin Adil Paşa da “İstanbul Komutanı” olarak görevlendirildi. Ancak işgal, Lozan Barış Antlaşması’nın imzalanmasına kadar sürdü.
24 Temmuz 1923’te imzalanan Lozan Barış Antlaşması’nın ardından, 23 Ağustos 1923 itibarıyla İtilaf kuvvetleri İstanbul’dan ayrılmaya başladı. Son yabancı birlik, 4 Ekim 1923’te Dolmabahçe Sarayı önünde düzenlenen törenle Türk bayrağını selamlayarak şehri terk etti.
6 Ekim 1923’te Şükrü Naili Paşa komutasındaki 3. Kolordu İstanbul’a girdi ve 4 yıl 10 ay 23 gün süren işgal resmen sona erdi. Bu tarih, İstanbul’un kurtuluş günü olarak kabul edilerek her yıl büyük bir coşkuyla kutlanmaya başlandı.
6 EKİM İSTANBUL’UN KURTULUŞU NE ANLAMA GELİYOR?
İstanbul’un kurtuluşu, Türk milletinin bağımsızlık mücadelesinin son halkası olarak görülüyor. Cumhuriyet’in ilanından hemen önce yaşanan bu gelişme, hem siyasi hem de sembolik açıdan Türkiye’nin tam bağımsızlığını pekiştirdi.
Her yıl 6 Ekim’de İstanbul genelinde düzenlenen törenler, yürüyüşler ve etkinliklerle Türk ordusunun şehre girişinin yıl dönümü anılıyor.
