Marmara Denizi’nin derinliklerinde son 20 yılda artan sismik hareketlilik, İstanbul’un güvenliğini tehdit ediyor. ABD’nin önde gelen gazetelerinden New York Times, Science dergisinde yayımlanan yeni bir araştırmaya dayanarak yaptığı analizde, Marmara’da alışılmadık bir deprem ilerleyişi gözlendiğini duyurdu. Analize göre, son yıllarda meydana gelen orta şiddetli sarsıntılar, Ana Marmara Fayı’nın 15–21 kilometrelik kilitli bölümüne doğru sistematik bir şekilde ilerliyor.
University College London’dan sismolog Stephen Hicks, durumu “İstanbul adeta hedef alınmış durumda” sözleriyle özetliyor. Analiz, 2011’den bu yana fay hattında kaydedilen depremleri de gözler önüne seriyor. 2011’de batıda 5.2, 2012’de doğuda 5.1, 2019’da orta kesimde 5.8 ve 2025 Nisan ayında doğu ucuna yakın bölgede 6.2 büyüklüğünde sarsıntılar meydana geldi. Bu dizilim bazı uzmanlara göre bir “göç eden deprem modeli” olasılığını akla getiriyor. Ancak Cornell Üniversitesi’nden deprem bilimci Judith Hubbard, bu sarsıntıların birbirini takip ediyor gibi görünmesinin tamamen tesadüf de olabileceğini vurguluyor.
MARMARA'DAKİ SİSMİK ZİNCİR İSTANBUL'A MI YAKLAŞIYOR?
Marmara segmenti, özellikle İstanbul’un güneybatısındaki deniz altı bölümünde uzun süredir sessiz. Bu bölüm en son 1766’da kırılmış ve yaklaşık 100 kilometrelik bir kesim o tarihten beri aktif değil. Uzmanlar, bu uzun süreli sessizliğin, fayda biriken gerilimin tehlikeli bir seviyeye ulaştığını gösterdiğini belirtiyor. GFZ Helmholtz Yer Bilimleri Merkezi’nden sismolog Patricia Martinez-Garzon, “Depremleri önceden bilmek imkansız. Ancak olağan dışı işaretleri erken yakalamak ve riskleri azaltmak zorundayız” diyor.
KAHRAMANMARAŞ DEPREMİNİ İŞARET ETTİ
Yapılan araştırmada Marmara Denizi altındaki fay hattında son 20 yıldır artan sarsıntılar, İstanbul’un güneyindeki kilitli bölgeye doğru ilerliyor. Uzmanlar, bölgedeki olası felaketin boyutunu anlamak ve riskleri azaltmak için 2023 Kahramanmaraş depremlerinden çıkarılacak derslerin kritik öneme sahip olduğunu belirtiyor.
Şubat 2023’te meydana gelen 7,8 ve 7,5 büyüklüğündeki depremler, Güneydoğu ve Doğu Anadolu’da büyük yıkıma ve 55.000’in üzerinde can kaybına yol açmıştı. Uzmanlar, Kahramanmaraş depremlerinde görülen yıkımın Marmara bölgesinde alınacak önlemlerin önemini ortaya koyduğunu vurguluyor. Kontrolsüz yapılaşma, zemin kalitesi ve denetim eksikliği, olası bir Marmara depreminde felaketin etkisini katlayabilir.
Yıllarca süren plansız şehirleşme ve denetimsizlik, Marmara’daki potansiyel felaketin yalnızca doğal fay hareketiyle sınırlı olmadığını gösteriyor. Uzmanlar, megakentte olası büyük bir deprem karşısında risk azaltma ve hazırlık çalışmalarının acilen güçlendirilmesi gerektiğine dikkat çekiyor.
"FAY SESSİZ AMA BU SESSİZLİK SAĞLIKLI DEĞİL"
Bilim insanları, Marmara’da büyük bir gerilimin biriktiği konusunda hemfikir. Kesin tarih verilemese de hazırlıklı olunması gerektiğini vurguluyorlar. NYT analizi durumu, “Büyük bir deprem geliyor. Belirsiz olan tek şey, bunun nasıl başlayacağı” sözleriyle özetliyor. Marmara’da biriken enerji, İstanbul için ciddi bir risk olarak gösteriliyor ve özellikle geçmişte yaşanan felaketlerden alınacak dersler ışığında önlemler alınmasının önemi bir kez daha ortaya çıkıyor. NYT analizini şu güçlü cümleyle bitiriyor:
“Büyük bir deprem geliyor. Belirsiz olan tek şey, bunun nasıl başlayacağı.”
