Moldova'ya bağlı Gagauz Özerk Yeri'nde, son yıllarda artan merkezi baskılara karşı halkın tepkisi büyüyor. Gagauzya’nın siyasi temsilcileri, yerel sivil toplum kuruluşları ve kanaat önderlerinden oluşan bir düzenleme komitesi, 7 Haziran 2025 Cumartesi günü saat 15.00’te Komrat şehir merkezinde protesto mitingi düzenleneceğini duyurdu.
Açıklamada, Moldova hükümetinin Gagauzya’ya yönelik sistematik baskılar uyguladığı, özerkliğe dair yasal hakları ihlal ettiği, siyasi cezalandırmalara başvurduğu ve etnik gerilimi artırdığı ifade edildi.
“Gagauz halkının siyasi hakları yok sayılıyor”
Komite tarafından yapılan resmi açıklamada şu ifadelere yer verildi:
“Gagauz halkının siyasi, ekonomik, sosyal ve kültürel hakları sistemli biçimde ihlal edilmektedir. Gagauzya’nın hukuki statüsünü tanımlayan yasa hükümleri tek taraflı olarak ortadan kaldırılmakta, özerkliğin anayasal yetkileri fiilen kısıtlanmaktadır. Yerel yöneticilerimize yönelik ceza davaları, tutuklamalar ve para cezaları siyasi baskının açık göstergesidir.”
“Parti sembolleri olmadan, halk iradesiyle”
Protestonun partiler üstü bir halk hareketi olduğu vurgulanan açıklamada, tüm Gagauz yurttaşlar, siyasi görüş fark etmeksizin mitinge davet edildi. Organizasyonun tarafsızlığını korumak için siyasi sembollerin, bayrakların ve parti sloganlarının kullanılmayacağı bildirildi.
Özerklik yasaları askıya mı alınıyor?
Gagauz temsilciler, Moldova merkezi hükümetinin Gagauzya’ya tanınan özerklik haklarını, Avrupa entegrasyonu gerekçesiyle adım adım sınırlandırdığını belirtiyor. Özellikle, Gagauzya Yasası’nın bazı maddelerinin pratikte uygulanmaması, yerel seçimlerin merkezi denetime açılması ve eğitim sisteminde Gagauz Türkçesi'nin geri plana itilmesi, bölgede huzursuzluğa yol açtı.
Gagauzya’da Türk kimliği tehdit altında
Gagauz halkı, Türk dünyasının en batısında, yüzyıllardır Türk kimliğini koruyan az sayıdaki topluluktan biri. Moldova’nın içindeki özel statüsü sayesinde kendi dilini, kültürünü ve yönetimini yaşatabiliyor. Ancak son gelişmeler, bu özerk yapının ciddi biçimde zedelendiğine işaret ediyor.
Komrat’tan mesaj: “Halk iradesine saygı istiyoruz”
7 Haziran’da düzenlenecek miting, sadece hukuki bir hak arayışı değil; aynı zamanda Gagauz halkının kimliğine, diline ve geleceğine sahip çıkma kararlılığı olarak görülüyor.
Moldova yönetiminden beklenti ise, Gagauzya'nın anayasal statüsüne, kültürel haklarına ve halk iradesine saygı göstermesi.
