İddiaya göre AKP ve MHP, anayasa değişikliği için DEM Parti ile perde arkasında görüşmelere başladı. Amaç: Meclis'te 400 oyu yakalayarak referandumsuz anayasa değişikliği. Peki bu mümkün mü?
DEĞİŞİKLİK TEKLİFİ İÇİN EN AZ 200 MİLLETVEKİLİ GEREKLİ
Anayasada bir değişiklik yapılabilmesi için ilk adım, en az 200 milletvekilinin yazılı teklifiyle başlıyor. Bu teklif, Meclis Anayasa Komisyonu'nda görüşüldükten sonra Genel Kurul gündemine alınıyor.
OY SAYISINA GÖRE ÜÇ FARKLI SENARYO VAR
Teklifin Meclis’te oylanması sonrasında ortaya çıkan oy sayısı, anayasa değişikliği sürecinin nasıl devam edeceğini belirliyor:
- 360–399 arası oy: Değişiklik kabul edilir ancak Cumhurbaşkanı kararıyla referanduma sunulması zorunludur. Cumhurbaşkanı, teklifi Meclise geri de gönderebilir. Meclis, değişikliği aynen tekrar kabul ederse süreç yeniden işler ve yine referandum zorunludur.
- 400 ve üzeri oy: Değişiklik doğrudan kabul edilir. Bu durumda Cumhurbaşkanı isterse referanduma götürebilir (ihtiyari), isterse onaylayarak doğrudan yürürlüğe sokabilir. Yani referandum yapılması bu durumda Cumhurbaşkanı’nın takdirine bırakılmıştır.
CUMHURBAŞKANI’NIN YETKİSİ KRİTİK
Cumhurbaşkanı, 360–399 oyla geçen teklifleri ya referanduma sunmak ya da Meclise iade etmekle yükümlüdür. 400 ve üzeri oyla geçen tekliflerde ise referandum zorunluluğu yoktur ancak isterse halkoyuna götürebilir. Cumhurbaşkanı onaylarsa değişiklik doğrudan yürürlüğe girer.
ANAYASA GÜNDEMİ KAPIDA
TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş, yeni anayasa sürecinde 2025 sonbaharını işaret etmişti. Bu süreçte başkanlık sistemine dair tartışmalar, temel hak ve özgürlüklerin kapsamı ve yargı bağımsızlığı gibi başlıklar öne çıkıyor. Ancak 400 milletvekili oyu gerekliliği, Cumhur İttifakı’nın referandumsuz değişiklik planları için siyasi pazarlıkları artırabilir.
REFERANDUM OLASI MI?
Mecliste AKP, MHP ve HÜDA PAR gibi iktidar bloğunun toplam sandalye sayısı 325 civarında. Bu nedenle 400 oy eşiğine ulaşmak için muhalefetten destek veya bağımsız milletvekillerinin transferi gerekecek. Aksi halde teklif referanduma gitmek zorunda kalacak.
2025'te Türkiye’yi yeniden şekillendirecek bir anayasa değişikliği için yalnızca siyasi irade değil, meclis aritmetiği, halk desteği ve anayasal süreçlere sadakat de şart. 360, 400 ve referandum eşikleri, bu sürecin kilit taşlarını oluşturuyor.
