Türkiye’de kış mevsimi bu ayla birlikte kendini daha belirgin hissettirmeye başlar; hava sıcaklıkları düşer, yağışlar artar, günler kısalır ve özellikle büyük şehirlerde yaşam temposu hem yavaşlar hem de yıl sonu telaşıyla farklı bir yoğunluk kazanır. Aralık, bir yandan tüm yılın muhasebesinin yapıldığı, diğer yandan yeni yıla dair planların, hedeflerin ve umutların şekillendiği bir zaman dilimidir.
Bu ay, sadece iklim koşullarıyla değil, barındırdığı tarihsel olaylar, anma günleri ve uluslararası özel günlerle de öne çıkar.
ARALIK AYI NEDİR?
Aralık, Gregoryen takvimin on ikinci ve son ayıdır. Türkiye’de meteorolojik olarak kış mevsimi bu ayla birlikte resmen başlar. Günler kısalır, hava sıcaklıkları düşer ve yağış oranları artar. Toplumsal gündemde ise yıl sonu yoğunluğu, yeni yıl beklentileri, ekonomik değerlendirmeler ve kültürel etkinlikler ön plana çıkar.
ARALIK AYININ ADININ KÖKENİ
Aralık kelimesi, Türkçede “iki şey arasındaki boşluk”, “ara”, “aralanmış yer” anlamlarına gelir. Eski Türkçede de benzer anlamlarda kullanılmıştır. Ay adı olarak “Aralık” denmesinin temel nedeni, şu yorumlarla açıklanır:
- Yılın sonundaki ‘aralık’ dönem olması
Aralık, yılın son ayı olduğu için eski Türk toplumunda yılın tamamlanmasıyla yeni yıl arasında bir “geçiş” veya “aralık” dönemini temsil ediyordu. Yani yılın kapanışı ile yeni yılın başlangıcı arasındaki zaman boşluğu anlamını taşır. - Kış mevsiminin başlangıcındaki ‘aralıklar’
Bazı dilbilimciler, kış mevsiminde evlerde ve yapılarda rüzgarın girdiği küçük boşluklar veya “aralıklar” nedeniyle bu ayın böyle isimlendirildiğini belirtir. Rüzgarların şiddetlendiği bu dönemde soğuk hava “aralıklardan” içeri sızdığı için ayla ilişkilendirilmiştir. - Eski Türk takviminde doğal olaylara göre adlandırma geleneği
Türk kültüründe mevsim ve doğa olaylarına göre ay isimlendirilmesi yaygındı. Karakışa geçiş dönemindeki bu ayın, yıl döngüsünde iki evre arasında bir “ara zaman” olduğu düşünülür.
ARALIK AYI HANGİ BURÇ?
Aralık ayında iki burç bulunur:
1–21 Aralık arası Yay burcu,
22–31 Aralık arası Oğlak burcu.
2025 ARALIK AYI KAÇ GÜN ÇEKİYOR?
Aralık ayı her yıl olduğu gibi 31 gün sürmektedir. 2025 yılı Aralık ayı da 31 gündür.
ARALIK AYININ BAŞLAMASIYLA ORTAYA ÇIKAN GELİŞMELER
Aralık ayının başlamasıyla birlikte Türkiye’de hem gündelik yaşam hem de ekonomik ve sosyal faaliyetlerde çeşitli değişiklikler meydana gelir. Bu gelişmeler şunlardır:
Kış lastiği zorunluluğu başlar
Hava sıcaklıklarının düşmesi nedeniyle ulaşımda ek tedbirler alınır
Doğalgaz, elektrik ve yakıt tüketimi artar
Yıl sonu indirimleri, muhasebe süreçleri ve raporlama dönemleri başlar
Okullarda ve kurumlarda yeni yıl etkinlikleri hazırlanır
Sağlık açısından grip, soğuk algınlığı ve mevsimsel hastalıklar artar
Noel ve yılbaşı dönemine bağlı olarak turizm ve alışveriş hareketliliği yükselir
Şehirlerde yılbaşı süslemeleri, konserler, kültürel aktiviteler ve özel etkinlikler yoğunlaşır
ARALIK AYINA ÖZEL ÖZGÜN SÖZLER
- Yeni ay yeni umutlar: Aralık... Bana iyi gelmene ihtiyacım var.
- Aralık, yılın yorgunluğunu kar taneleriyle örten sessiz bir hatırlatmadır: Her son, yeni bir başlangıcın habercisidir.
- Aralık soğuğu dışarıdan vurur ama asıl içimizi ısıtan, içimizde yeniden kurduğumuz umutların sıcaklığıdır.
- Aralık, takvimin son sayfası değil; yenilenmeye açılan en temiz sayfadır.
- Yılın en çok üşüten ayı Aralık’tır, ama insana en çok düşünmeyi öğreten de yine odur.
- Aralık gelir ve fısıldar: Bu yılın muhasebesi bitmedi, ama yeni yılın umutları çoktan yola çıktı.
- Kar taneleri Aralık’ta yağmaz; sanki gökyüzü, yılın tüm yüklerini hafifçe yere bırakır.
- Aralık, geçmişin izlerini hatırlatırken geleceğin kapısını aralar.
- Soğuk bir Aralık günü bile, insan kalbinin sıcaklığıyla aydınlanabilir.
- Aralık, bitişlerin değil, sessizce büyüyen başlangıçların ayıdır.
- Aralık ayı, gökyüzünün griye döndüğü ama insanların umutlarını renklendirdiği bir zamandır.
- Aralık, her şeyin yavaşladığı ama duyguların yoğunlaştığı bir derinlik taşır.
- Aralık ayı bize öğretir ki: En karanlık günlerde bile ışığa birkaç adım kalmıştır.
- Aralık rüzgarı serttir ama insanı yeni yıla hazırlayan temiz bir nefes taşır.
- Aralık, zihni durgunlaştırır; kalbi ise taze umutlara açar.
- Aralık yağmurları, yılın son gözyaşları gibidir; ardından umut yeşerir.
ARALIK AYI ÖNEMLİ GÜNLER
1 Aralık
1928: Yeni Türk harflerinin resmi olarak kullanılmaya başlanması
1950: Kore Savaşı’nda Türk Birliği’nin Kunuri Zaferi
1906: Dünyanın ilk sinema salonunun Paris’te açılması
1987: Dünya Sağlık Örgütü’nün Dünya AIDS Günü’nü ilk kez duyurması
2 Aralık
1888: Namık Kemal’in vefatı
1873: Türkiye’nin ilk borsası kabul edilen Dersaadet Tahvilat Borsası’nın açılması
1981: Hülya Koçyiğit’in Fransa’daki 3 Kıta Film Festivali’nde En İyi Kadın Oyuncu ödülünü kazanması
3 Aralık
1574: Sultan II. Selim’in ölümü
1934: Kıyafet Kanunu’nun kabul edilmesi
1950: BM kuvvetlerinin Kore’den çekilmeye başlaması
1971: Pakistan–Hindistan savaşının başlaması
1920: Ankara Hükumeti ile Ermeni Hükumeti arasında Gümrü Antlaşması’nın imzalanması ve Kars’ın geri alınması
1981: Bülent Ecevit’in cezaevine konulması
1990: TRT Telegün yayınlarının başlaması
1991: Düzce’nin il statüsüne kavuşması
4 Aralık
1859: Mekteb-i Mülkiye’nin (SBF) kurulması
1934: İnönü’nün Kahire Konferansı’nda Churchill ve Roosevelt ile görüşmesi
5 Aralık
Dünya Mühendisler Günü
Türk Kahvesi Günü
Türk kadınına seçme ve seçilme hakkının verildiği gün
1927: İlk Cumhuriyet kâğıt paralarının tedavüle çıkması
1933: Eskişehir Şeker Fabrikası’nın açılması
1981: Türkiye Basketbol Milli Takımı’nın Balkan Şampiyonu olması
6 Aralık
1865: ABD Anayasası’na köleliği kaldıran maddenin eklenmesi
1877: Edison’un ilk ses kaydını gerçekleştirmesi
Türk Sanat Müziği Günü
7 Aralık
1905: Moskova ayaklanmasının başlaması
1956: Reşat Nuri Güntekin’in vefatı
8 Aralık
2024: Suriye muhalefetinin Şam’ı ele geçirerek Esad iktidarına son vermesi
1941: ABD’nin Japonya’ya savaş ilan etmesi
2019: İlk koronavirüs vakasının doğrulanması
9 Aralık
1938: Ankara Garı’nın hizmete açılması
2001: Aerobik jimnastikçi Ayşe Begüm Onbaşı’nın doğumu
10 Aralık
1901: İlk Nobel Ödülleri’nin verilmesi
2016: Beşiktaş Stadyumu yakınlarındaki terör saldırısı – 43 can kaybı
1948: İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’nin yayınlanması
İnsan Hakları Günü
11 Aralık
1983: Giray Altınok’un doğumu
1901: İlk masa tenisi turnuvasının düzenlenmesi
1931: Güney Afrika Cumhuriyeti’nin bağımsızlığı
1946: UNICEF’in kurulması
12 Aralık
Mağazacılar Günü
1923: TBMM’nin İstiklal Madalyası verilmesine karar vermesi
1997: R. Tayyip Erdoğan’ın Siirt’te okuduğu şiir nedeniyle 4 ay hapis cezasına çarptırılması
2003: Haydar Aliyev’in vefatı
13 Aralık
1942: Çorum depremi – 25 kişinin ölümü, 589 evin yıkılması
2003: Saddam Hüseyin’in yakalanması
2005: Telsim’in Vodafone tarafından satın alınması
1989: Taylor Swift’in doğumu
1977: Yazar Oğuz Atay’ın vefatı
14 Aralık
1960: İstanbul Boğazı’ndaki tanker kazası – 20 can kaybı
1999: Alaattin Çakıcı’nın Türkiye’ye iade edilmesi
15 Aralık
UNESCO Uluslararası Türk Dili Günü
1954: TPAO’nun kurulması
1986: Naim Süleymanoğlu’nun Türk vatandaşlığına geçmesi
1971: Necati Şaşmaz’ın doğumu
1985: Aynur Aydın ve Emre Kaya’nın doğumu
1989: Ali Şen’in vefatı
16 Aralık
1727: Osmanlı’da ilk kitabın basılması (Vankulu Lugati)
1902: Türkistan’da büyük deprem – yaklaşık 4.500 can kaybı
1932: Samsun–Sivas demiryolu hattının açılması
1969: Boğaz Köprüsü’nün ihale edilmesi
1986: Naim Süleymanoğlu’nun Taksim’de karşılanması
Bangladeş ve Hindistan Zafer Günü
17 Aralık
1908: Meclis-i Mebusan’ın ilk toplantısı
1917: Tunceli Pülmür’ün Rus işgalinden kurtuluşu
1926: Uşak Şeker Fabrikası’nın açılması
1936: Ankara 19 Mayıs Stadyumu’nun açılışı
1941: Ekmeğin karneyle dağıtılacağının açıklanması
1989: Simpsonlar’ın yayın hayatına başlaması
1991: Türkiye’nin ilk futbol cinayetinin yaşanması
1998: Safranbolu’nun UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne alınması
2016: Kayseri’deki PKK saldırısı – 14 asker şehit
1948: Kemal Kılıçdaroğlu’nun doğumu
18 Aralık
ABD’de ilk kez resmi Şükran Günü’nün kutlanması
Uluslararası Göçmenler Günü
Dünya Arapça Günü
1917: Erzincan Antlaşması’nın yapılması
1946: IMF’nin faaliyete başlaması
2002: Necip Hablemitoğlu’nun suikast sonucu öldürülmesi
2022: Arjantin’in Dünya Kupası’nı kazanması
19 Aralık
1966: Türkiye’nin ilk yerli otomobili Anadol’un üretimine başlanması
1918: Hatay Dörtyol’da Fransızlara ilk kurşunun sıkılması
1993: Kanal D’nin yayın hayatına başlaması
2000: Hayata Dönüş Operasyonu’nun uygulanması
2016: Rus Büyükelçi Andrey Karlov’un Ankara’da suikasta uğraması
2009: Türk Deniz Öğretmen Yarbay’ın intiharı
20 Aralık
1964: Ali Sami Yen Stadyumu faciası – 83 yaralı
1915: Aziz Nesin’in doğumu
21 Aralık
Dünya Kooperatifçilik Günü
1943: Mahmut Esat Bozkurt’un vefatı
21–25 Aralık: Kıbrıs’ta Kanlı Noel Olayları
22 Aralık
1914: Sarıkamış Harekâtı’nın başlaması
1453: İstanbul Üniversitesi’nin temeli olan Darülfünun’un kuruluşu
2016: DAEŞ’in iki Türk askerinin yakıldığı videoyu yayımlaması
23 Aralık
1876: Osmanlı’nın ilk anayasası Kanun-ı Esasi’nin ilan edilmesi
1872: Vefa Lisesi’nde eğitimin başlaması
1979: THY Trabzon uçağının düşmesi – 39 ölü
1980: Mısır Büyükelçiliği baskını
2009: Tiyatrocu Cüneyt Gökçer’in vefatı
24 Aralık
1963: TRT Kanunu’nun kabul edilmesi
1966: Luna 13’ün Ay’a yumuşak iniş yapması
1994: CHP ile SHP’nin birleşme kararı
1998: Sivas Katliamı davasında kararların Yargıtay tarafından bozulması
1867: Tevfik Fikret’in doğumu
1965: Cengiz Bozkurt’un doğumu
Noel Arefesi
25 Aralık
1921: Gaziantep’in düşman işgalinden kurtuluşu
1973: İsmet İnönü’nün vefatı
336: İlk Noel kutlamasının Roma’da yapılması
27 Aralık
Mehmet Akif Ersoy’u Anma Günü
1919: Atatürk’ün Ankara’ya gelişi
1936: Mehmet Akif Ersoy’un vefatı
1939: Erzincan Depremi – 32.962 kişi hayatını kaybetti
28 Aralık
1973: İsmet İnönü’nün Anıtkabir’e defnedilmesi
1997: Ankara Metrosu’nun açılması
29 Aralık
1994: THY Mersin uçağının düşmesi – 59 ölü
1995: Türkiye ile Yunanistan arasında Kardak Krizi’nin çıkması
2023: Fenerbahçe–Galatasaray maçının Suudi Arabistan’da ertelenmesi
30 Aralık
Uluslararası Film Günü
31 Aralık
Yılbaşı Arifesi
Dünya Söz Verme Günü
ARALIK AYINDAKİ ÖNEMLİ HAFTALAR
7–17 Aralık: Mevlana Haftası
10 Aralık’ı içine alan hafta: İnsan Hakları ve Demokrasi Haftası
12–18 Aralık: Tutum, Yatırım ve Türk Malları Haftası (Yerli Malı Haftası), Yoksullarla Dayanışma Haftası
20–27 Aralık: Mehmet Akif Ersoy Anma Haftası
