Jomo Kenyatta kimdir, neyle tanınır, KPSS 2025 sorusundaki sözü neden önemlidir?
Jomo Kenyatta, Kenya’nın bağımsızlık mücadelesinde öncü bir figür olmuş, ülkenin hem ilk başbakanı (1963–1964) hem de ilk cumhurbaşkanı (1964–1978) olarak tarihe geçmiştir. KPSS 2025’te çıkan ve Kenyatta’ya atfedilen bu söz, Afrika kıtasındaki sömürgecilik sürecinin etkilerini, özellikle de kültürel dönüşüm, toprak kaybı ve din politikaları üzerinden anlatan derin anlamlar taşımaktadır. Sözün anlamı; sömürgecilerin Hristiyan misyonerlik faaliyetleriyle yerli halkları nasıl etkilediklerini, dini kullanarak yerel kültürleri nasıl bastırdıklarını ve topraklarını nasıl ele geçirdiklerini ifade eder. Bu söz, aynı zamanda modern dünya tarihindeki emperyalizmin kültürel, politik ve ekonomik etkilerini özetleyen en güçlü metaforlardan biridir.Jomo Kenyatta’nın hayatı, doğumu, eğitimi ve politik geçmişi
Jomo Kenyatta, yaklaşık 20 Eylül 1889 tarihinde Kenya'nın Kikuyu etnik grubuna mensup bir ailede dünyaya geldi. Doğum adı Kamau wa Ngengi olan Kenyatta, daha sonra Johnstone Kamau ve ardından Jomo Kenyatta adını aldı.Eğitim hayatı ve yurtdışı deneyimi
Thogoto’daki İskoç misyoner okulunda eğitim aldı.
1929’da Londra’ya gitti, Kenya halkının haklarını savunmaya başladı.
1932’de kısa süreliğine Moskova’da ekonomi eğitimi aldı.
1938’de yayımlanan Facing Mount Kenya adlı kitabıyla dikkat çekti. Bu kitap, Kikuyu halkının yaşam biçimi ve geleneksel toplum yapısı üzerine yazılmış bir başyapıttır.Kenyatta’nın bağımsızlık mücadelesi, hapis yılları ve devlet başkanlığı
1940’lı yıllardan itibaren Kenya Afrika Birliği (KAU) bünyesinde bağımsızlık mücadelesi yürüttü. 1952’de başlayan Mau Mau İsyanı sonrasında, isyanla doğrudan ilişkisi bulunmasa da tutuklandı ve hapse atıldı. 1959’da serbest kalan Kenyatta, 1960’ta Kenya African National Union (KANU) partisini kurdu ve 1963’te başbakan, 1964’te ise Kenya’nın ilk cumhurbaşkanı oldu. Görevini 1978’deki ölümüne kadar sürdürdü.“Gözlerimizi kapayarak dua etmeyi öğrettiler” sözünün tarihi ve anlamı
KPSS 2025 sorusunda geçen bu sözün sahibi olarak belirtilen Jomo Kenyatta, sömürgeciliğin Afrika’da yarattığı dönüşümleri şu şekilde özetlemiştir:
“Beyaz adam geldiğinde ellerinde İncil vardı. Bizimse topraklarımız. Bize gözlerimizi kapatarak dua etmeyi öğrettiler. Gözlerimizi açtığımızda bizim elimizde İncil, onların elinde topraklarımız vardı.”
Bu söz:
Sömürgecilerin dini araç olarak kullandığını, Yerel halkların elindeki toprakların kaybedildiğini, Emperyalistlerin yerli halkları inanç yoluyla nasıl etkilediğini anlatır. Bugün bile birçok akademik metin ve politik analizde bu söz, sömürgeciliğin kültürel ve sosyolojik sonuçlarını açıklamak için kullanılmaktadır.KPSS 2025 sorusu neden önemliydi?
KPSS 2025'te bu sözün yer alması, ÖSYM’nin sınavda yalnızca bilgi değil, anlam derinliği taşıyan sorulara da yer verdiğini gösterdi. Adaylar bu sorunun yalnızca tarihi değil, sosyolojik ve eleştirel düşünme becerileri açısından da değerlendirme niteliği taşıdığını vurguladı.Soru, özellikle:
Sömürgecilik tarihi, Afrika bağımsızlık hareketleri, Toprak kaybı ve kültürel asimilasyon, Dinin toplumsal etkileri gibi konulara dikkat çekmesi açısından anlamlı bulundu.Jomo Kenyatta’nın eserleri ve düşünsel mirası
Kenyatta yalnızca bir lider değil, aynı zamanda yazar ve entelektüeldi. En bilinen eserleri:
Facing Mount Kenya (1938) My People of Kikuyu and the Life of Chief Wangombe (1967) Suffering Without Bitterness (1968) Bu eserlerde, Kikuyu halkının yapısını, bağımsızlık sürecini ve Afrika'nın geleceğine dair umutlarını dile getirmiştir. “Acı çekmeden mücadele” anlamına gelen Suffering Without Bitterness, onun hem kişisel hem siyasal duruşunu özetleyen bir slogan haline gelmiştir.KPSS 2025 adayları bu sözü neden çok aradı?
Sınav sonrası sosyal medyada ve Google’da en çok aratılan sorulardan biri “Beyaz adam geldiğinde ellerinde İncil vardı sözünü kim söyledi?” sorusu oldu. Adayların büyük çoğunluğu bu sözün Kenyatta, Nelson Mandela veya Desmond Tutu gibi Afrika kökenli liderlere ait olabileceğini düşündü.Ancak sözün tam ve yaygın biçimiyle Jomo Kenyatta’ya ait olduğu çeşitli kaynaklar ve siyasal tarih araştırmalarıyla netleşmiştir.
Sıkça Sorulan Sorular
“Beyaz adam geldiğinde ellerinde İncil vardı” sözü kime ait? Bu söz, Kenya’nın ilk devlet başkanı Jomo Kenyatta'ya aittir. Jomo Kenyatta kimdir?Kenyatta, Kenya’nın bağımsızlık lideri, ilk başbakanı ve ilk cumhurbaşkanıdır. Afrika’nın sömürgecilikten kurtuluş sürecinde önemli bir figürdür.
Facing Mount Kenya kitabı ne anlatır?Kikuyu halkının toplumsal yapısını, geleneklerini ve sömürge öncesi yaşam tarzını detaylı biçimde ele alır.
Kenyatta neden hapse atıldı?Mau Mau isyanıyla ilişkisi olduğu öne sürülerek 1952’de tutuklandı. 1959’da serbest kaldı.
Bu sözün sınavda sorulması ne anlama geliyor?KPSS 2025 sınavı, yalnızca bilgi değil, tarihsel bağlamda düşünce gücünü ve eleştirel bakışı ölçen sorular içerdiğini göstermiştir.
