Bu otomobil yalnızca bir şasi ya da motor değil; adeta bir dönemin sembolü. Üstelik Türkiye yollarına çıktığında, direksiyonuna ilk geçen isimlerden biri Ajda Pekkan’dı. Hatta Bülent Ecevit’in makam aracı olarak bile kullanıldı. Teknik detayları bir yana, toplumsal belleğimizdeki yeriyle Murat 124, Türk otomobil tarihinin mihenk taşlarından biri olarak öne çıkıyor. Şimdi gelin, bu ismin kökenine birlikte bakalım.
Türkiye'nin İlk lisanslı otomobili olarak tarihe geçti.
1971 yılında TOFAŞ tarafından Fiat 124 şasesi üzerine kurularak üretilen Murat 124, Türkiye'de yabancı lisansla üretilen ilk otomobil oldu.
Demirtaş, Osmangazi’deki fabrikadan çıkan bu araç, sadece beş yıl boyunca üretildi ve toplamda 134 bin 867 adet üretimle hatırı sayılır bir başarı elde etti. 1976’da Murat 131’in üretimi başlayınca yerini yeni modele bıraktı ancak Murat 124’ün tamamen sahneden çekildiği anlamına gelmiyordu.
1984 yılında Serçe ismiyle tekrar yollara dönen model, Kuş Serisi'nin daha ekonomik versiyonu olarak piyasaya sunuldu. 1.3 litrelik 70 beygirlik motoru, 4 ileri manuel şanzımanı ve sade dış görünümüyle mütevazı ama işlevsel bir otomobildi.
Aracın “Hacı Murat” olarak anılmasının arkasında hem isim seçimi hem de toplumsal bir alışkanlık yatıyor. “Murat” adı, Fiat markasının Türkiye’ye uyarlanmış versiyonu olsa da aslında I. Murat’tan ilham alınarak seçilmişti. O dönemde Türkiye'de arabayla hacca gitmek serbest bırakılınca, pek çok kişi bu yolculuğu Murat 124 ile yaptı.
Uygun fiyatı, sağlamlığı ve kolay tamir edilebilir yapısı, bu aracı hac yolculukları için ideal kıldı. Bu sebeple halk arasında “Hacı Murat” lakabı yerleşti ve zamanla kültürel ifadeye dönüştü.
Murat 124, Türkiye'de bir dönemin sosyal ve ekonomik yapısını yansıtan bir sembol haline geldi.
Avrupa'da 1967'de “Yılın Otomobili” seçilen Fiat 124’ün bu yerli versiyonu, 1974’ten itibaren Mısır’a da ihraç edildi. Ancak zamanla ÖTV düzenlemeleri ve ekonomik dönüşümlerle yollardaki sayısı azalmaya başladı. 2002’deki ÖTV indirimiyle birlikte birçok araç hurdaya ayrıldı.
Buna rağmen nostaljiye düşkün otomobil tutkunları Murat 124’ü yeniden keşfetti ve “Hacı Murat” lakabıyla modifiye edilip trafiğe geri döndü. Seri numarası 0001 olan ilk üretim araç ise bugün TOFAŞ Anadolu Arabaları Müzesi'nde sergileniyor.
