Fibromiyalji, merkezi sinir sistemini etkileyen ve ağrı hassasiyetinin artmasına neden olan kronik bir rahatsızlıktır. Kaslarda, eklemlerde ve bağ dokularında yaygın ağrı, sertlik ve hassasiyet ile kendini gösterir. Kadınlarda erkeklere oranla üç kat daha sık görülen fibromiyalji, genellikle 25-55 yaş aralığında ortaya çıkar ve yaşam kalitesini ciddi ölçüde etkileyebilir.
FİBROMİYALJİ BELİRTİLERİ VE GÖRÜLEN ŞİKAYETLER
Fibromiyalji, vücudun herhangi bir bölgesinde hissedilen yaygın ağrı, hassasiyet, uyku bozukluğu, yorgunluk ve depresyon ile kendini belli eder. Hastalar genellikle sabahları dinlenemeden uyanır, gün içinde halsizlik hisseder. El ve ayaklarda uyuşma, karıncalanma, çarpıntı, gaz problemleri, hafıza zayıflığı ve konsantrasyon bozukluğu sıkça görülen belirtiler arasındadır. Ayrıca fibromiyalji hastalarının önemli bir kısmında eklem hipermobilitesi ve vücudun belli noktalarında aşırı hassasiyet bulunur.
FİBROMİYALJİ NEDENLERİ VE RİSK FAKTÖRLERİ
Fibromiyaljinin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, genetik, çevresel ve psikolojik faktörlerin hastalığın gelişiminde etkili olduğu belirlenmiştir. Beyindeki bazı kimyasalların seviyesindeki dengesizlik ve sinir sisteminin ağrı sinyallerini işleme biçimindeki bozukluklar ağrı eşiğini düşürür. Fiziksel veya duygusal stres de hastalığı tetikleyebilir.
Genetik yatkınlık önemli bir etkendir. Birinci derece yakınlarında fibromiyalji bulunan kişilerin bu hastalığa yakalanma riski sekiz kat artmaktadır. Ayrıca çocuklukta yaşanan travmalar, mükemmeliyetçi kişilik yapısı, stresli meslekler ve uyku bozuklukları fibromiyalji riskini artırır.
FİBROMİYALJİ KİMLERDE GÖRÜLÜR
Fibromiyalji her yaştan insanda görülebilse de, orta yaşlı kadınlarda daha sık rastlanır. Hastalık genellikle romatizmal rahatsızlıkları, depresyonu veya anksiyetesi bulunan kişilerde ortaya çıkar. Romatoid artrit, lupus, ankilozan spondilit, osteoartrit ve huzursuz bağırsak sendromu gibi hastalıklarla birlikte görülme olasılığı yüksektir.
FİBROMİYALJİ TANISI NASIL KONULUR
Fibromiyalji tanısı için romatoloji uzmanına başvurulması gerekir. Tanı sürecinde hastanın öyküsü, belirtileri ve fizik muayene dikkate alınır. Vücutta “tender point” olarak adlandırılan 18 hassas noktanın en az 11’inde ağrı hissedilmesi tanı açısından önemlidir. Kan tahlilleri fibromiyaljiyi doğrudan göstermese de benzer hastalıkları ayırt etmek için kullanılır.
FİBROMİYALJİ TEDAVİSİ VE TEDAVİDE KULLANILAN YÖNTEMLER
Fibromiyalji tedavisinde ilaçlar, fizik tedavi ve yaşam tarzı değişiklikleri bir arada uygulanır. Tedavideki temel amaç ağrıyı azaltmak, uyku kalitesini artırmak ve yaşam kalitesini yükseltmektir.
Tedavide ağrı kesiciler, kas gevşeticiler ve bazı antidepresanlar kullanılabilir. Ancak ilaç tedavisine ek olarak stresten uzak, düzenli uyku ve dengeli beslenme büyük önem taşır. Fizik tedavi uygulamaları, PRP, nöralterapi, ozon tedavisi, masaj, sıcaklık ajanları ve germe egzersizleri de etkili yöntemler arasında yer alır.
FİBROMİYALJİ EGZERSİZLERİNİN ÖNEMİ
Egzersiz, fibromiyalji tedavisinde en önemli aşamalardan biridir. Haftada en az üç gün yapılacak düşük tempolu yürüyüş, yüzme, yoga ve pilates gibi aktiviteler kasları güçlendirir, ağrıyı azaltır ve stresle baş etmeyi kolaylaştırır. Düzenli egzersiz, hem fiziksel hem de ruhsal iyileşmeyi destekler.
FİBROMİYALJİDE İLAÇ KULLANIMI VE DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER
Her fibromiyalji hastası için tedavi planı kişiye özel hazırlanmalıdır. Antidepresanlar, ağrı kesiciler ve kas gevşeticiler yalnızca doktor önerisiyle kullanılmalıdır. Uzun süreli ilaç kullanımı bağımlılık veya yan etkilere yol açabilir. Böbrek, mide ve tansiyon sorunları olan hastaların ilaç kullanımında dikkatli olmaları gerekir.
FİBROMİYALJİ HASTALARININ KAÇINMASI GEREKENLER
Fibromiyalji tedavisinde yaşam kalitesini artırmak için bazı alışkanlıklardan uzak durmak gerekir. Aşırı fiziksel aktivite, yoğun stres, şekerli gıdalar, gazlı içecekler ve düzensiz uyku fibromiyalji semptomlarını kötüleştirebilir. Ayrıca ağrıyı görmezden gelmek ya da sürekli “evet” demek gibi davranışlar da hastalığın ilerlemesine neden olabilir.
FİBROMİYALJİ HAKKINDA SIK SORULAN SORULAR
Fibromiyalji, kas ve yumuşak dokularda ağrıya neden olan, yaşam boyu sürebilen bir hastalıktır. En sık kadınlarda görülür. Strese, hormonal değişimlere veya fazla efora bağlı olarak şiddetlenebilir. Düzenli egzersiz, sıcak uygulamalar, masaj ve kaplıca tedavileri fibromiyaljiye iyi gelir.
Fibromiyalji ile miyofasyal ağrı sendromu sık karıştırılsa da farklı hastalıklardır. Fibromiyalji vücut genelinde ağrıya yol açarken, miyofasyal ağrı sendromu bölgesel ağrılarla seyreder. Fibromiyaljide dinlenmek ağrıyı azaltmazken, miyofasyalda dinlenme ağrıyı hafifletir.
