Sabah farklı biri olarak uyanmak, öğlen bir başkası, akşam ise tamamen farklı bir kişilikle günü sonlandırmak...
Hayal değil. Gerçek.
Bazı insanlar bir bedende yalnız değiller. İçlerinde birden fazla “ben” yaşıyor. Üstelik bu “ben”ler farklı seslere, anılara, zevklere hatta alerjilere sahip olabiliyor. Bu karmaşık durumun adı: Dissosiyatif Kimlik Bozukluğu.
Peki insan zihni gerçekten bu kadar bölünebilir mi? Aynı vücutta birden çok bilinç, gerçekten var olabilir mi?
Dissosiyatif Kimlik Bozukluğu (DKB) Nedir?
Dissosiyatif Kimlik Bozukluğu (İngilizce adıyla Dissociative Identity Disorder - DID), kişinin zihinsel olarak birden fazla ayrı kimliğe veya “kişiliğe” bölünmesiyle tanımlanan ciddi bir psikiyatrik rahatsızlıktır.
Bu kişilikler (alter ego), bireyin farkında olmadığı zamanlarda kontrolü ele geçirir. Her biri kendine özgü bir geçmişe, davranış biçimine, sese, yaşa, cinsiyete ve hatta fizyolojik tepkilere sahip olabilir.
Bilinçler Arasında Geçiş
Bu bozukluğa sahip bireyler, bazen gün içinde “kesintiler” yaşarlar. Örneğin kişi, alışverişe gittiğini hatırlamaz ama eve yeni alınmış eşyalarla döner. Bunun nedeni, bedeni bir başka kişiliğin devralmış olmasıdır.
Bazı vakalarda kişilikler birbirinin farkında olabilir, bazen de tamamen habersiz yaşarlar. Bu durum “farkındalıklı alterler” ile “farkındalıksız alterler” olarak sınıflandırılır.
Bilinç Nasıl Bölünür?
Çoklu bilinç oluşumu genellikle çocukluk döneminde yaşanan ağır travmalar sonrası gelişir. Zihnin dayanamayacağı düzeydeki fiziksel, duygusal ya da cinsel travmalara karşı bir tür savunma mekanizması olarak ortaya çıkar.
Beyin, yaşanan travmayı “farklı bir kişi yaşamış gibi” izole eder ve zamanla bu parçalanmış benlikler bağımsız birer bilinç haline gelir.
Travma, zihni parçalara ayırır. Bu parçalar zamanla birer kimlik haline gelir.
Bir dönem psikiyatri çevrelerinde tartışmalı kabul edilen DID, bugün beyin görüntüleme teknolojileriyle destekleniyor. Fonksiyonel MRI (fMRI) ve EEG kayıtlarında:
Farklı kimliklerde beynin farklı bölgelerinin aktif hale geldiği,
Aynı kişi içindeki kimliklerin farklı nörolojik profillere sahip olduğu görülmüştür.
Hatta bazı alterlerin göz bozuklukları, kas tonusu, kalp atışı gibi fiziksel özellikleri bile birbirinden farklıdır.
“Hangisi Gerçek?”
DID sadece bir hastalık değil, bilinç felsefesini de derinden etkileyen bir vakadır.
Aynı bedende 5, 10, hatta 100 farklı kişi yaşayan hastalar belgelenmiştir. Peki bu kişiliklerden hangisi “gerçek kişi”dir?
Bir kişinin içinde birden fazla “ben” varsa, o zaman “kişilik” dediğimiz şey ne kadar sabit?
Bilincin Sınırlarını Zorlayan Gerçeklik
Dissosiyatif kimlik bozukluğu, insan zihninin ne kadar esnek, karmaşık ve kırılgan olabileceğini gösteren nadir fenomenlerden biridir.
" Tek beden, çoklu zihin: Bu sadece bir bozukluk değil, aynı zamanda zihnin kendini koruma biçimi olabilir. "
