Fumigasyon, tarım ve depolama alanlarında zararlı organizmalarla mücadelede kullanılan, gaz formundaki ilaçlarla uygulanan etkili bir kimyasal kontrol yöntemidir. Özellikle depolanmış ürünlerin bozulmadan korunması, bitki hastalıklarıyla mücadele ve ahşap yapılarda zararlıların yok edilmesi gibi amaçlarla yaygın olarak tercih edilir. Peki fumigasyon nedir, toprak fumigasyonu nasıl yapılır, hangi ilaçlar kullanılır, fumigasyon süresi ne kadardır, çadır altı fümigasyon nedir, vakum fumigasyonu nasıl uygulanır, fumigasyon hangi alanlarda kullanılır, uygulama sırasında nelere dikkat edilmelidir? İşte 2025 yılı itibarıyla en güncel bilgiler…
Fumigasyon Nedir, Hangi Amaçla Kullanılır?
Fumigasyon, zararlı böcekler, nematodlar, mantar sporları ve mikroorganizmaları yok etmek için gaz halindeki pestisitlerin belirli bir alana uygulanması işlemidir. Kullanılan bu kimyasal maddelere fumigant denir.
Fumigasyonun temel amaçları:
Depolardaki tahıl, bakliyat gibi ürünlerin korunması
Seralarda ve tarla alanlarında toprak kaynaklı zararlılarla mücadele
Ahşap yapılarda termit gibi zararlıların yok edilmesi
Gıda ihracatında karantina önlemlerinin alınması
Gemi ve konteynerlerde haşere kontrolü
Fumigasyon Hangi Alanlarda Kullanılır?
Fumigasyon işlemi, çok farklı ortamlarda uygulanabilir. Kullanım alanları arasında şunlar yer alır:
Depo ve ambarlar (tahıl, kuru gıda, bakliyat)
Hububat siloları, çuvallar, balyalar
Seralar ve tarım alanları
Ahşap palet, mobilya, yapı malzemeleri
Gemi ambarları ve yük konteynerleri
Uluslararası taşımacılık ve ihracat karantina alanları
Bu alanlarda uygulanan fumigasyon sayesinde, hem ürün kalitesi korunur hem de bulaşıcı zararlıların yayılması önlenir.
Fumigant Nedir, Fumigant Türleri Nelerdir?
Fumigant, fumigasyon işleminde kullanılan kimyasal maddenin adıdır. Bu maddeler genellikle gaz formunda ya da uygulama sonrasında gazlaşan formda olur.
En yaygın fumigant türleri:
Fosfin (Alüminyum fosfit, magnezyum fosfit)
Metil bromür (birçok ülkede yasaklandı veya kısıtlandı)
Sülfüril florür
Karbondioksit + azot kombinasyonları
Fumigasyon Çeşitleri Nelerdir?
Atmosferik basınçta boş hacim fumigasyonu
Depolar, konteynerler ve gemi ambarlarında uygulanır
Ürünlerin doğrudan fumigantla teması sağlanır
Alan sızdırmaz hale getirilerek ilaçlama yapılır
Çadır altı fumigasyon nedir?
Açık alanlarda veya büyük depolarda uygulanır
Polietilen veya neopren kaplı özel fumigasyon çadırı kullanılır
Çadır altı tamamen sızdırmaz hale getirilir
Fumigant gazı içeri verilerek etki süresi beklenir
Vakum fumigasyonu nedir?
Vakumlu kapalı tank içinde yapılan özel bir uygulamadır
Gaz hızlı şekilde ürünün içine nüfuz eder
Özellikle kuru balya, palet, ambalajlı ürün gibi malzemelerde tercih edilir
Yaş meyve-sebze için uygun değildir
Toprak Fumigasyonu Nedir, Nasıl Yapılır?
Toprak fumigasyonu, toprakta bulunan fungus, nematod, bakteri ve bazı yabancı otların tohumlarını yok etmek için uygulanan özel bir işlemdir.
Uygulama adımları:
Toprak en az 30–35 cm derinliğinde sürülür
Fumigant, özel sondalarla toprak içine verilir
Alan örtü veya çadırla kapatılır, gazın dağılması engellenir
Toprak sıcaklığı 15 °C'nin üzerinde olmalıdır
Uygulama sonrası 7–10 gün havalandırma yapılır
Ardından ekim veya dikim yapılabilir
Fumigasyon Süresi Ne Kadardır?
Fumigasyonun süresi, kullanılan ilaca, ortamın sıcaklığına ve zararlı yoğunluğuna göre değişir.
| Fumigasyon Türü | Süre |
|---|---|
| Fosfin Gazı | 3 gün |
| Metil Bromür | 1 gün |
| Çadır Altı Fumigasyon | 15–20 gün veya 4–6 hafta |
| Vakum Fumigasyon | 12–24 saat |
Fumigasyon Sırasında Nelere Dikkat Edilmelidir?
Uygulama yapılacak alan tamamen sızdırmaz olmalı
Koruyucu kıyafet, gözlük ve gaz maskesi mutlaka kullanılmalı
İşlem süresince alanda kimse bulunmamalı
Bacalar, pencere boşlukları, çatlaklar kapatılmalı
İşlem sonrası portatif aspiratör ile havalandırma yapılmalı
Kullanılan ilaç, başka ilaçlarla karıştırılmamalı
Zirai Karantina Müdürlüğü denetiminde veya ruhsatlı firmalarca yapılmalıdır
Fumigasyon İçin Gerekli Ekipmanlar Nelerdir?
Fumigasyon çadırı
Kum torbaları (sızdırmazlık için)
Harç ve sızdırmazlık macunu
Sıcak su kapları (reaksiyon başlatmak için)
Gaz sonda ve püskürtücü ekipman
Maskeler, eldivenler, koruyucu tulum
Termometre, saat, tutanak formları
Yangın söndürücü (acil durumlar için)
Fumigasyon Neden Önemlidir?
Ürün kayıplarını önler
Depolama süresini uzatır
İhracat standartlarına uyum sağlar
Zararlı organizmaların yayılmasını engeller
Toprak sağlığını iyileştirir ve hastalık riskini azaltır
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
Fumigasyon nedir?
Fumigasyon, zararlıları yok etmek amacıyla gaz formundaki pestisitlerin uygulanması işlemidir.
Fumigasyon süresi ne kadardır?
Kullanılan ilaca göre 1 günden 6 haftaya kadar değişebilir.
Toprak fumigasyonu ne zaman yapılır?
Toprak sıcaklığı 15 °C üzerinde olduğunda ve ekimden en az 15 gün önce.
Vakum fumigasyonu hangi ürünlerde kullanılır?
Balyalı, ambalajlı veya kuru depolanmış ürünlerde.
Fumigasyon işlemi kimler tarafından yapılmalı?
Zirai karantina müdürlüğünden izinli, ruhsatlı firmalar ve uzmanlar tarafından.