HPV, kadın ve erkeklerde yaygın görülen ve çoğu zaman belirti vermeden ilerleyen bir enfeksiyondur. Virüsün 100’den fazla tipi bulunur ve bunların bazıları genital siğillere, bazıları ise rahim ağzı kanserine yol açar. HPV 16 ve 18 en riskli türlerdir ve kanser gelişiminde başlıca rol oynar.
HPV NEDİR?
HPV, insan epiteline yerleşerek ağız, boğaz ve genital bölgelerde siğillere neden olan bulaşıcı bir virüstür. Kadınların yaklaşık %80’i yaşamları boyunca en az bir kez HPV ile karşılaşır. HPV 6 ve 11 daha çok genital siğillere yol açarken, HPV 16 ve 18 rahim ağzı kanseri riskini artırır.
HPV NASIL BULAŞIR?
HPV’nin en yaygın bulaşma yolu cinsel temastır. Virüs, doğrudan cilt teması ile de geçebilir. Nadiren ortak tuvalet, havlu, iç çamaşırı kullanımı ile bulaş görülebilir. Aktif genital HPV enfeksiyonu bulunan annelerden doğum sırasında bebeklere geçiş olabilir ve bu durum bebekte ses tellerinde siğil oluşumuna yol açabilir.
HPV BELİRTİLERİ NELERDİR?
HPV enfeksiyonunun en yaygın belirtisi genital bölgede, ağızda ve boğazda görülen siğillerdir. Siğiller küçük ya da büyük olabilir ve karnabahar görünümünü andırabilir. Ayrıca adet düzensizlikleri, kasık ağrısı ve pap smear testinde anormal hücre değişiklikleri HPV enfeksiyonuna işaret edebilir.
HPV, rahim ağzı kanserinin de en önemli nedenidir. Bu nedenle erken tarama hayati önem taşır.
HPV ENFEKSİYONUNUN YAYILIMINI ARTIRAN FAKTÖRLER
HPV enfeksiyonu çoğu kişide 1-2 yıl içinde kendiliğinden kaybolur. Ancak bağışıklık sisteminin zayıflaması, sigara kullanımı, kanser tedavileri, uzun süreli steroid kullanımı, hamilelik ve stres, enfeksiyonun yayılımını artırabilir. Bu durum, rahim ağzı kanseri riskini de yükseltir.
HPV İLE İLİŞKİLİ KANSERLER
Yüksek riskli HPV tipleri şu kanser türleri ile ilişkilidir:
-
Rahim ağzı kanseri
-
Vajina ve vulva kanseri
-
Anal kanser
-
Penis kanseri
-
Ağız, dil kökü ve boğaz kanserleri
-
Baş-boyun kanserleri
HPV VİRÜSÜ NASIL TEŞHİS EDİLİR?
HPV tanısı, rahim ağzından alınan örnek ile yapılan HPV DNA testi ve Pap smear testi ile konur. 30-65 yaş arası kadınlarda 5 yılda bir tarama önerilir. Amaç, rahim ağzı kanserini erken dönemde tespit ederek tedaviye başlanmasını sağlamaktır.
HPV NASIL TEDAVİ EDİLİR?
HPV’nin kendisi değil, neden olduğu lezyonlar tedavi edilir. Genital siğiller kimyasal koterizasyon, elektrokoterizasyon veya lokal ilaçlarla tedavi edilir. Rahim ağzında ciddi değişiklik varsa LEEP veya soğuk konizasyon gibi cerrahi yöntemlerle lezyon çıkarılır.
HPV VİRÜSÜNDEN NASIL KORUNULUR?
HPV’den korunmanın en etkili yolu tek eşlilik, kondom kullanımı ve HPV aşısıdır. Aşı en ideal şekilde 9-12 yaş arasında uygulanır. FDA onaylı kuadrivalan aşı hem kız hem de erkek çocuklara yapılabilir ve serviks, vulva, vajina, anal ve baş-boyun kanserlerine karşı koruma sağlar.
Düzenli smear ve HPV testi ile anormal hücreler erken tespit edilip kanser gelişimi engellenebilir.
HPV AŞISINI KİMLER YAPTIRMAMALIDIR?
HPV aşısı, gebelik veya gebelik şüphesi olan kadınlarda önerilmez. Ancak yanlışlıkla gebelik sırasında yapılan aşının anne ya da bebek üzerinde olumsuz etkisi olduğuna dair kanıt bulunmamaktadır. Gebelikten sonra kalan dozlar tamamlanabilir.
HPV AŞISININ YAN ETKİLERİ NELERDİR?
HPV aşılarının yan etkileri diğer rutin aşılardan farklı değildir. Ateş, enjeksiyon yerinde ağrı, kızarıklık ve hafif yorgunluk görülebilir. Dünya Sağlık Örgütü, HPV aşılarının güvenli olduğunu ve faydasının riskinden çok daha fazla olduğunu vurgulamaktadır.