ABD’nin İran’a yönelik saldırılarıyla birlikte Orta Doğu’da artan gerilim, enerji piyasalarını adeta sarstı. Küresel petrol arzının beşte birinin geçtiği Hürmüz Boğazı'nın kapanabileceği ihtimaliyle birlikte, petrol fiyatlarında sert yükselişler yaşandı. Brent petrol kısa süreliğine 80 doların üzerine çıktı. Uzmanlar, İran’ın olası bir misilleme kararı alması durumunda fiyatların 100 dolar hatta üzerine çıkabileceğini belirtiyor.
Hürmüz Boğazı: Küresel Ekonominin Şah Damarı
ABD Enerji Enformasyon İdaresi'ne göre, her gün yaklaşık 20 milyon varil petrol Hürmüz Boğazı’ndan taşınıyor. Bu da küresel petrol üretiminin yaklaşık %20’sine denk geliyor. İran'ın dini liderine yakın çevrelerin ve İran parlamentosunun, boğazın kapatılması yönünde çağrıları gündeme taşıması, uluslararası piyasalarda endişe yarattı.
CNN’e göre, boğazın kapatılması Çin, Hindistan ve Güney Kore gibi Asya ülkeleri için yıkıcı sonuçlar doğurabilir. İran’ın en büyük petrol müşterisi olan Çin’in, böyle bir krize tepkisinin sert olabileceği de yorumlar arasında.
Petrol Fiyatları Zirve Yaptı, Ancak Denge Arayışı Sürüyor
Brent petrol, Pazartesi sabahı 77,76 dolara kadar yükselirken, WTI türü ham petrol de 75,79 doları gördü. Gün içinde sınırlı düşüşler yaşansa da, fiyatlar hâlâ yılın en yüksek seviyelerine yakın seyrediyor. Yatırımcılar güvenli liman olarak dolara yönelirken, piyasalarda ani panik yerine temkinli bir izleme süreci öne çıkıyor.
Goldman Sachs: Petrol 110 Doları Görebilir
Goldman Sachs, Hürmüz Boğazı üzerinden yapılan sevkiyatın aksaması halinde Brent petrolün kısa vadede 110 dolara kadar yükselebileceğini açıkladı. Banka, İran’ın petrol arzında uzun süreli bir düşüş yaşanması halinde fiyatların 2025 sonuna kadar 90 doların üzerinde kalabileceğini, ancak toparlanma olması durumunda yeniden 60-70 dolar bandına inebileceğini öngörüyor.
Goldman’ın senaryosuna göre, İran üretimi kalıcı olarak düşük kalırsa, Brent fiyatları uzun vadede 70-80 dolar seviyelerinde dengelenebilir. Bu durum, özellikle enerjiye bağımlı Asya ekonomileri için ciddi sonuçlar doğurabilir.
Hürmüz Boğazı Doğal Gaz İçin de Kritik
Sadece petrol değil, doğal gaz piyasaları da İran geriliminden etkilenebilir. Hürmüz üzerinden sıvılaştırılmış doğalgazın (LNG) önemli bir kısmı Asya’ya ulaşıyor. İran’dan gelebilecek bir engelleme, Avrupa doğalgaz fiyatlarını da yukarı çekebilir. Ancak ABD’nin güçlü LNG ihracat kapasitesi sayesinde kendi piyasasının daha az etkileneceği düşünülüyor.
İran’dan Sert Mesajlar, Karar Konseyde
İran devletine yakın medya kuruluşları, ülke parlamentosunun boğazın kapatılmasını resmi olarak tartışmaya açtığını bildirdi. Nihai kararın İran Ulusal Güvenlik Konseyi tarafından verileceği belirtiliyor. İranlı yetkililer, ABD saldırılarına karşı “misliyle karşılık verileceğini” dile getirirken, bölgede artan Amerikan donanma varlığı ise olası kapatma hamlesine karşı caydırıcı unsur olarak görülüyor.
