Türkiye’de insan hakları mücadelesinin öncülerinden biri olarak kabul edilen Hüsnü Öndül, yaşamı boyunca adalet, özgürlük ve eşitlik ilkeleriyle hareket eden bir hukukçu, yazar ve insan hakları savunucusuydu. 71 yaşında aramızdan ayrılan Öndül’ün hayatı, Türkiye’nin demokrasi ve insan hakları tarihine damgasını vuran birçok çalışmayla doludur.
Hüsnü Öndül kimdir
Hüsnü Öndül, 2 Şubat 1952 tarihinde Giresun’un Görele ilçesinde dünyaya geldi. Hukuk eğitimini tamamladıktan sonra avukatlık mesleğine adım atan Öndül, sadece bir hukuk insanı olarak değil, aynı zamanda bir hak savunucusu ve sivil toplum önderi olarak da önemli izler bıraktı. İnsan Hakları Derneği (İHD), Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV) ve Çağdaş Hukukçular Derneği’nin kurucu isimlerinden biri olan Öndül, bu kuruluşların çatısı altında yıllarca aktif görev aldı.
Hüsnü Öndül kaç yaşında, ne zaman vefat etti
Hüsnü Öndül, 17 Aralık 2024 tarihinde, 71 yaşındayken Ankara’da geçirdiği bir ameliyatın ardından hayatını kaybetti. İbni Sina Hastanesi’nde geçirdiği operasyon sonrası kalbinin durması nedeniyle yoğun bakıma alınan Öndül, tüm müdahalelere rağmen kurtarılamadı.
Hüsnü Öndül neden öldü
Vefat nedeni ameliyat sonrası gelişen kalp durması olarak açıklandı. Geçirdiği operasyonun ardından yaşanan komplikasyonlar nedeniyle yaşamını yitirdiği bildirildi. Hüsnü Öndül’ün ani kaybı, insan hakları çevrelerinde büyük bir üzüntüyle karşılandı.
Hüsnü Öndül’ün insan hakları mücadelesi
Öndül’ün insan hakları mücadelesi 1980’li yılların sonlarında başladı. Türkiye’de hak ihlallerine karşı duyarlılığı artırmak, mağdurların sesi olmak ve hukuk yoluyla toplumsal değişime katkı sunmak amacıyla çeşitli platformlarda aktif görev aldı.
İnsan Hakları Derneği (İHD)
İHD’nin kurucuları arasında yer alan Hüsnü Öndül, bir dönem derneğin genel başkanlığı görevini yürüttü. Görev süresince işkenceye karşı mücadele, düşünce özgürlüğü, adil yargılanma hakkı ve ifade özgürlüğü gibi temel alanlarda önemli kampanyalar yürüttü. Baskı dönemlerinde bile geri adım atmayan tavrıyla tanındı.
Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV)
TİHV’in kuruluş sürecinde de aktif rol alan Öndül, özellikle işkence mağdurlarına yönelik tıbbi ve psikolojik destek çalışmalarında rehberlik etti. Vakfın hem ulusal hem de uluslararası alanda saygın bir konum kazanmasında katkısı büyüktür.
Çağdaş Hukukçular Derneği
Çağdaş Hukukçular Derneği’nin kurucularından olan Hüsnü Öndül, avukatlık mesleğini yalnızca bir meslek değil, aynı zamanda bir hak arama ve koruma aracı olarak görmüştür. Özellikle siyasi davalarda üstlendiği savunmalar, onun cesur duruşunun örneklerinden biridir.
Hüsnü Öndül’ün edebi yönü
Hüsnü Öndül, yalnızca hukuk alanında değil, edebiyat alanında da eserler vermiştir. Şiirle ilgilenen Öndül, "Kimiz" adlı şiir kitabında insan hakları savunuculuğunu estetik bir anlatımla harmanlamıştır. Ayrıca “İnsan Hakları Yazıları” adlı kitabı, onun alandaki birikimini, tecrübelerini ve mücadelesini belgeleyen önemli bir kaynaktır.
Ölümünün ardından düzenlenen törenler
Vefatının ardından Hüsnü Öndül için ilk tören Ankara’daki İnşaat Mühendisleri Odası’nda yapıldı. Ardından Karşıyaka Mezarlığı’nda düzenlenen cenaze töreniyle toprağa verildi. Törene ailesinin yanı sıra, birçok insan hakları savunucusu, sivil toplum temsilcisi ve siyasi figür katıldı.
Cenazeye katılanlar arasında:
- DEM Parti Eş Genel Başkanı Tülay Hatimoğulları
- İHD Eş Genel Başkanı Eren Keskin
- CHP Diyarbakır Milletvekili Sezgin Tanrıkulu
- Çok sayıda hukukçu ve insan hakları aktivisti yer aldı
İHD ve STK’lardan açıklamalar
İnsan Hakları Derneği, sosyal medya üzerinden yaptığı açıklamada şu sözlere yer verdi:
“Hüsnü Öndül hem bir insan hakları savunucusu, hem bir avukat, hem de bir yazar ve yılmaz bir hak savunucusuydu. Anısı her zaman bizimle olacak.”
Bu açıklama, Öndül’ün hem mesleki hem de insani yönüyle ne kadar saygı duyulan bir isim olduğunu bir kez daha ortaya koydu.
Hüsnü Öndül’ün bıraktığı miras
Hüsnü Öndül’ün insan hakları mücadelesi, ardında yazılı belgelerden çok daha fazlasını bırakmıştır. O, Türkiye’de hak mücadelesinin sokakta, mahkeme salonlarında, gazetelerde ve kitaplarda sürdürüldüğü zor dönemlerde yılmadan mücadele eden bir isimdi.
Onun mücadelesi:
- Hukukun üstünlüğüne olan inancı
- İnsan onuruna duyduğu saygı
- Baskıya karşı direnme iradesi
- Barışçıl yollarla değişim arayışı
gibi ilkeler etrafında şekillenmiştir.
Hüsnü Öndül, yalnızca bir hukukçu değil, aynı zamanda Türkiye'nin demokrasi ve insan hakları tarihinde iz bırakmış bir direnişçidir. Ömrünü hak arayanlara, susturulanlara ve görmezden gelinenlere ses olmaya adamış bir mücadele insanı olarak hatırlanacaktır. Onun bıraktığı iz, hem meslektaşları hem de gelecek kuşak hak savunucuları için önemli bir miras olmaya devam edecektir.
Sıkça Sorulan Sorular
Hüsnü Öndül kimdir?Hüsnü Öndül, Türkiye'de insan hakları alanında önemli görevler üstlenmiş bir avukat, yazar ve aktivisttir. İHD, TİHV ve ÇHD’nin kurucuları arasındadır.
Hüsnü Öndül neden öldü?Ankara’da geçirdiği bir ameliyat sonrası kalbinin durması nedeniyle vefat etti.
Hüsnü Öndül kaç yaşındaydı?71 yaşındaydı.
Hangi kitapları yazdı?“Kimiz” adlı şiir kitabı ve “İnsan Hakları Yazıları” adlı eserleri bulunmaktadır.
Nerede defnedildi?Ankara Karşıyaka Mezarlığı’nda toprağa verildi.
