Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ve Ticaret Bakanlığı iş birliğiyle hazırlanan verilere göre, Ekim 2025’te genel ticaret sistemine göre ihracat %2 artışla 23,94 milyar dolar, ithalat ise %7,2 artışla 31,52 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti.
İHRACAT HAFİF ARTTI, İTHALAT HIZLANDI
Ocak-Ekim döneminde ise ihracat %3,9 artarak 224,47 milyar dolar, ithalat %6,1 artışla 299,15 milyar dolar oldu. Enerji ürünleri ve altın hariç baktığımızda ise ihracat %3,8, ithalat %5,2 artış gösterdi.
DIŞ TİCARET AÇIĞI ARTIYOR
Ekim ayında dış ticaret açığı bir önceki yılın aynı ayına göre %27,6 artarak 7,58 milyar dolar oldu. İhracatın ithalatı karşılama oranı ise %79,8’den %76,0’a geriledi. Ocak-Ekim döneminde dış ticaret açığı %13,3 artarak 74,68 milyar dolar seviyesine ulaştı.
Enerji ve altın hariç bakıldığında ise dış ticaret açığı 1,01 milyar dolar olarak gerçekleşti ve ihracatın ithalatı karşılama oranı %95,8 oldu.
HANGİ SEKTÖRLER ÖN PLANDA?
Ekim ayında ihracatta imalat sanayi öne çıkıyor; toplam ihracatın %94,4’ünü oluşturuyor. Tarım, ormancılık ve balıkçılık sektörünün payı %3,3, madencilik ve taş ocakçılığının payı %1,6. Ocak-Ekim döneminde ise bu oranlar çok değişmedi.
İthalatta ise ara malları ağırlıkta. Ekim ayında ithalatın %68,3’ü ara mallarından, %16’sı sermaye mallarından ve %15,5’i tüketim mallarından oluştu.
EN ÇOK İHRACAT VE İTHALAT HANGİ ÜLKELERE YAPILDI?
Ekim ayında ihracatta ilk sırayı Almanya aldı: 2,0 milyar dolar. Bunu sırasıyla Birleşik Krallık (1,42 milyar), ABD (1,41 milyar), Irak (1,21 milyar) ve İtalya (1,15 milyar) izledi. İlk 5 ülkeye yapılan ihracat, toplam ihracatın %30,1’ini oluşturdu.
İthalatta ise Çin lider: 3,97 milyar dolar. Ardından Rusya (3,71 milyar), Almanya (2,33 milyar), İsviçre (2,01 milyar) ve ABD (1,83 milyar) geliyor. İlk 5 ülkeden yapılan ithalat toplam ithalatın %43,9’unu oluşturuyor.
TEKNOLOJİ VE YÜKSEK KATMA DEĞERLİ ÜRÜNLER
Ekim ayında imalat sanayi ürünlerinin ihracattaki payı %94,4, yüksek teknoloji ürünlerinin payı ise %3,4. İthalatta yüksek teknoloji ürünlerinin payı %12,7. Bu veriler, Türkiye’nin ihracatında hâlâ katma değeri yüksek ürünlerin payının düşük olduğunu gösteriyor.
MEVSİMSEL VE TAKVİME GÖRE DÜZELTİLMİŞ VERİLER
Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış verilere göre Ekim’de bir önceki aya göre ihracat %1,7, ithalat %4,8 arttı. Bu, Ekim ayında ithalatın ihracata kıyasla daha hızlı yükseldiğini teyit ediyor.
Özel ticaret sistemi verilerine göre ise Ekim’de ihracat %2,7 artışla 22 milyar dolar, ithalat %9,5 artışla 29,96 milyar dolar oldu. Dış ticaret açığı %34,4 artarak 7,96 milyar dolara yükseldi.
Ocak-Ekim döneminde ihracat %4,2 artışla 203,99 milyar dolar, ithalat %6,9 artışla 280,75 milyar dolar olarak kaydedildi. Dış ticaret açığı %14,9 artışla 76,76 milyar dolar oldu.
VERİLER BİZE NE ANLATIYOR?
Verileri incelediğimizde birkaç önemli noktayı görebiliyoruz:
İhracat artıyor ama yavaş: Özellikle Ekim ayında ihracat artışı sadece %2. Bu, Türkiye’nin dış talebe bağımlılığında artışın sınırlı kaldığını gösteriyor.
İthalat hızlı artıyor: İthalatın %7,2 artması, içeride talebin güçlü olduğunu ve üretim için hammadde ve ara malı ihtiyacının arttığını işaret ediyor.
Dış ticaret açığı büyüyor: İhracat ithalatı karşılamıyor; açığın artması döviz çıkışını hızlandırıyor ve ekonomik dengeler açısından risk oluşturuyor.
Katma değeri yüksek ürünler sınırlı: Yüksek teknoloji ürünleri ihracatta hâlâ düşük paya sahip. Türkiye’nin ihracatının büyük kısmı hâlâ orta-düşük teknolojiye dayalı ürünlerden oluşuyor.
Almanya ve Çin: Almanya Türkiye’nin en büyük ihracat pazarı, Çin ise en büyük ithalat kaynağı. Bu durum ekonomik ilişkilerin belli ülkelere bağımlı olduğunu gösteriyor.
Kısaca özetlersek Türkiye’nin dış ticaret verileri ihracatta yavaşlama, ithalatta hızlanma ve dış ticaret açığının büyüme eğilimini net şekilde gösteriyor. Enerji ve altın hariç veriler ise aslında içeride üretim ve sanayi faaliyetlerinin hala güçlü olduğunu ortaya koyuyor. Yani ihracat artsa da ithalat daha hızlı, yüksek katma değerli ürün ihracatı ise hâlâ sınırlı...
