Günümüzde mülkiyet hakkı sadece bir malın sahibi olmayı değil, aynı zamanda o maldan yararlanma yollarını da kapsamaktadır. Bu noktada karşımıza çıkan en önemli kavramlardan biri de intifa hakkıdır. Türk Medeni Kanunu’nda düzenlenen intifa hakkı, bir kişinin başkasına ait bir mal üzerinde, mülkiyet hakkına dokunmadan, geniş kapsamlı bir şekilde yararlanma yetkisi elde etmesini sağlar. Hem taşınmaz mallarda hem de taşınır mallarda uygulanabilen bu hak, özellikle gayrimenkul hukukunda büyük önem taşır.

İNTİFA HAKKI NEDİR?

İntifa hakkı, bir başkasına ait mal üzerinde mülkiyet hakkı dışında tam yararlanma yetkisi veren sınırlı ayni haktır. Yani intifa hakkı sahibi, ilgili maldan dilediği gibi faydalanabilir; gelirini elde edebilir, malı kullanabilir ancak mülkiyet sahibi değildir. Mülkiyet hakkı yine malikin üzerinde kalmaya devam eder.

Örneğin, bir dairenin intifa hakkı bir kişiye tanındığında, o kişi bu dairede oturabilir, kiraya verebilir ve kira gelirini alabilir; ancak dairenin sahibi olamaz ve satamaz.

İNTİFA HAKKININ HUKUKİ DAYANAĞI

Türk Medeni Kanunu’na göre intifa hakkı, taşınmazlarda tapuya tescil ile, taşınırlarda ise zilyetliğin devriyle doğar. Ayrıca intifa hakkı, belirli bir süre için ya da hak sahibinin ölümüyle sona erecek şekilde kurulabilir.

Kanunun öngördüğü bu hak, özellikle miras, bağışlama, kira ilişkileri ve aile hukuku uygulamalarında sıkça kullanılmaktadır.

İNTİFA HAKKININ ÖZELLİKLERİ

  • Sınırlı ayni hak niteliği taşır: Mülkiyet hakkı kapsamındaki yetkilerden sadece yararlanma ve kullanma yetkisini verir.

  • Devredilemez: İntifa hakkı şahsa sıkı sıkıya bağlıdır, başkasına devredilemez.

  • Süreli veya ömür boyu olabilir: Belli bir süre için tanınabileceği gibi, hak sahibinin ölümüyle sona erecek şekilde de düzenlenebilir.

  • Tapuya tescil gerekir: Taşınmaz mallarda geçerli olabilmesi için tapu kütüğüne işlenmelidir.

  • Gelir elde etme hakkı sağlar: İntifa hakkı sahibi maldan doğan ekonomik faydalardan yararlanabilir.

İNTİFA HAKKININ KULLANIM ALANLARI

  • Gayrimenkuller: Ev, arsa, tarla, iş yeri gibi taşınmazlarda en çok rastlanır.

  • Şirket hisseleri: Bir anonim şirketteki paylar üzerinde intifa hakkı kurulabilir.

  • Menkul mallar: Araç, makine gibi taşınırlarda da intifa hakkı mümkündür.

  • Miras hukuku: Eşler arasında mirastan yararlanma amacıyla intifa hakkı tanınabilir.

Örneğin; bir baba, oğluna bir evin mülkiyetini devredip, kendi üzerinde intifa hakkı bırakabilir. Bu sayede ev oğluna ait olur ama baba hayatı boyunca o evde oturmaya veya kira gelirinden faydalanmaya devam eder.

İNTİFA HAKKI SAHİBİNİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ

Hak sahibi yalnızca faydalanmaz, aynı zamanda bazı sorumluluklar da taşır:

İNTİFA HAKKI NASIL SONA ERER?

İntifa hakkı çeşitli sebeplerle sona erebilir:

  • Sürenin dolması: Belirli süreli intifa hakkı süresi bitince ortadan kalkar.

  • Hak sahibinin ölümü: Kişiye sıkı sıkıya bağlı olduğu için intifa hakkı mirasçılara geçmez.

  • Terkin: Tapu kaydından silinmesiyle sona erer.

  • Malın yok olması: Üzerinde intifa hakkı kurulan mal ortadan kalkarsa, hak da biter.

  • Feragat: Hak sahibi kendi isteğiyle intifa hakkından vazgeçebilir.

İNTİFA HAKKININ FAYDALARI

  • Mülkiyet ile kullanımın ayrılmasını sağlar: Mal sahibi mülkiyeti korurken, başka bir kişi kullanım hakkını elde edebilir.

  • Ekonomik güvence sunar: Özellikle yaşlılık döneminde intifa hakkı, kişiye düzenli gelir sağlayabilir.

  • Miras planlamasında kolaylık: Varlıklar çocuklara devredilirken, anne-baba intifa hakkını üzerlerinde tutarak güvence elde eder.

  • Yatırım aracı olarak işlev görür: Taşınmaz üzerinde intifa hakkı, gelir elde etmek isteyen yatırımcılar için cazip bir yöntem olabilir.

İNTİFA HAKKI VE UZLAŞMAK

Uygulamada, intifa hakkı kimi zaman taraflar arasında anlaşmazlıklara yol açabilir. Özellikle kiralama veya gelir paylaşımı söz konusu olduğunda tarafların hak ve yükümlülüklerini netleştirmesi önemlidir. Bu nedenle, intifa hakkı kurulmadan önce taraflar arasında yazılı sözleşmelerin yapılması ve hukuki danışmanlık alınması tavsiye edilir.

Kaynak: HABER MERKEZİ