İstinaf mahkemesi nedir? Hangi davalar istinafa gider, süreç ne kadar sürer?

Adli yargı süreçlerinde kararların denetlenmesi, hukukun üstünlüğü ve adaletin tesisi için kritik önem taşır. Bu noktada, “istinaf” kavramı ve istinaf mahkemesi uygulamaları, vatandaşların sıklıkla araştırdığı konular arasında yer almaktadır. 2025 güncel yargı sistemi ve mevzuatı ışığında hazırladığımız haberimizde, istinaf nedir, istinaf mahkemesi nedir, istinaf sınırı 2025 gibi temel sorulara yanıt verirken, istinaf süreci ile ilgili merak edilen tüm detayları bulacaksınız.

İSTİNAF NEDİR?

İstinaf, ilk derece mahkemelerinin kesinleşmemiş kararlarına karşı yapılan ikinci derece yargılama yoludur. Bu süreçte, kararın hukuka uygunluğu, delillerin yeterliliği ve usul kuralları açısından yeniden değerlendirme yapılır. Yani, istinaf etmek ne demek sorusu; verilen kararın üst mahkemeye taşınarak denetlenmesini istemek anlamına gelir. İstinaf sistemi, hatalı kararların düzeltilmesine imkan tanıyarak adaletin sağlanmasına katkı sunar.

İSTİNAF MAHKEMESİ NEDİR?

İstinaf mahkemesi, ilk derece mahkemelerinin kararlarını incelemekle görevli bölge adliye mahkemeleridir. Bu mahkemeler, kararları hem hukuki hem de usul yönünden yeniden değerlendirir. İstinaf mahkemesinin görevi, adli yargılamada iki dereceli incelemeyi sağlamaktır. Böylece hem tarafların hakkaniyete uygun yargılanması mümkün olur hem de Yargıtay’ın iş yükü azaltılır.

İSTİNAF SINIRI 2025

2025 yılı itibarıyla istinaf başvurularında belirli parasal sınırlar ve bazı dava türlerine özel düzenlemeler bulunmaktadır. Örneğin:

• Hukuk davalarında, istinaf sınırı 2025 yılı için 30.000 TL olarak belirlenmiştir.
• Bu tutarın altında kalan davalarda istinaf yolu kapalıdır, kararlar kesinleşir.
• Bazı dava türlerinde (ağır ceza, iş mahkemeleri gibi) istinaf sınırları farklılık gösterebilir.

Güncel parasal limitler ve istisnalar için resmi adalet bakanlığı duyuruları takip edilmelidir.

İSTİNAF NE KADAR SÜRER?

İstinaf süreci davanın türüne göre değişiklik gösterse de ortalama süreler şöyledir:

• Hukuk davalarında istinaf mahkemesi karar süresi 6 ay ile 1 yıl arasında değişebilir.
• Ceza davalarında ise istinaf süresi genellikle daha kısadır; ağır ceza istinaf süresi 3-6 ay arasındadır.
• Bölge idare mahkemesi istinaf karar süresi, idari davalarda ortalama 6-9 ay arasında sonuçlanmaktadır.

Bu süreler dosyanın yoğunluğuna ve mahkemenin iş yüküne bağlı olarak değişiklik gösterebilir.

İSTİNAF ETMEK NE DEMEK?

“İstinaf etmek”, bir mahkeme kararına karşı bir üst mahkemeye başvurarak kararı inceletmek ve düzeltilmesini talep etmek anlamına gelir. Bu süreç, hukuk yollarından biridir ve tarafların yargılamada ikinci bir hak arama imkânı sağlar. İstinaf etmek, doğru ve adil kararın verilmesi için önemli bir hukuki mekanizmadır.

İSTİNAF DİLEKÇESİ ÖRNEĞİ

İstinaf dilekçesi, istinaf mahkemesine yapılan başvurunun temelini oluşturur. Dilekçede aşağıdaki unsurlar bulunmalıdır:

• Kararın açık ve tam bilgileri (mahkeme, dosya numarası, karar tarihi),
• İstinaf eden tarafın kimlik ve iletişim bilgileri,
• İstinaf sebeplerinin hukuki ve maddi gerekçeleri,
• Talep ve sonuç bölümü,
• İlgili delil ve belgelerin listesi.

Örnek metin:

“… İstanbul 5. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 2025/123 E. sayılı ve 01.05.2025 tarihli kararına karşı, hukuka aykırılık ve usul hataları nedeniyle bu istinaf dilekçesi sunulmuştur. Kararın usul ve esas yönünden bozulmasını talep ederim…”

Profesyonel bir hukuk danışmanından destek almak istinaf dilekçenizin başarı şansını artırır.

TEMYİZ VE İSTİNAF ARASINDAKİ FARK NEDİR?

KESİN KARARA KARŞI İSTİNAF

Bazı durumlarda mahkeme kararı kesin olabilir ve istinaf yolu kapalıdır. Ancak, 2025 mevzuatına göre;

• Kesin kararlara karşı istinaf yoluna başvurulamaz.
• Ancak kesin kararlar arasında bazı istisnalar bulunabilir; örneğin, kanun koyucu bazı hallerde kesin kararları da istinaf denetimine açabilir.
• Bu nedenle, kararın kesin olup olmadığı iyi değerlendirilmelidir.

HUKUK İSTİNAF SÜRESİ

Hukuk mahkemeleri kararlarına karşı istinaf süresi kararın tebliğinden itibaren 15 gündür. Bu süre geçtikten sonra istinaf hakkı kaybolur. Ayrıca, istinaf süresi içinde gerekli harçların yatırılması gerekir. İstinaf süresi içerisinde yapılan başvurular mahkeme tarafından değerlendirilir.

TAZMİNAT DAVASI İSTİNAF MAHKEMESİ NE KADAR SÜRER?

Tazminat davaları istinaf mahkemesinde ortalama 6 ay ile 1 yıl arasında sonuçlanmaktadır. Dosyanın karmaşıklığı, mahkemenin iş yükü ve tarafların sunduğu deliller bu süreyi etkiler. Bölge idare mahkemesi istinaf karar süresi idari tazminat davalarında ise genellikle 9 ayı bulabilir.

BÖLGE İDARE MAHKEMESİ İSTİNAF KARAR SÜRESİ

Bölge idare mahkemeleri, idari yargıdaki ilk derece mahkemesi kararlarını inceler. Bu mahkemelerde istinaf süreci genellikle 6 ila 9 ay arasında sürer. Süre, dava konusuna ve mahkemenin iş yoğunluğuna bağlı olarak değişiklik gösterebilir.

AĞIR CEZA İSTİNAF SÜRESİ

Ağır ceza mahkemesi kararlarına karşı istinaf süresi, ceza hukukundaki diğer istinaf süreçlerinden farklı olarak, genellikle 7 ila 15 gün arasında kısadır. Ancak mahkemenin dosya yoğunluğuna bağlı olarak istinaf kararının açıklanması 3-6 ay sürebilir.

CEZA DAVASI İSTİNAF NE KADAR SÜRER?

Ceza davalarında istinaf süresi, başvurunun yapılmasından karar verilmesine kadar olan süreç ortalama 3 ila 6 ay arasında değişir. Ceza dosyalarının karmaşıklığı ve delil durumu bu süreyi etkiler.

İŞ MAHKEMESİ İSTİNAF SÜRESİ

İş mahkemelerinde verilen kararlara karşı istinaf süresi, kararın tebliğinden itibaren 15 gündür. İstinaf mahkemesi kararı ortalama 6-12 ay içinde sonuçlanır. İş mahkemelerinde istinaf, hem usul hem de esas yönünden yeniden inceleme sağlar.

İSTİNAFA GİDEN DAVA NE OLUR?

İstinafa giden dava, ilk derece mahkemesinin kararının üst mahkeme tarafından incelenmesi anlamına gelir. Bu süreçte;

• İlk mahkeme kararı askıya alınabilir veya devam edebilir,
• Üst mahkeme, dosyayı yeniden değerlendirir,
• Kararın hukuka uygun olup olmadığı tespit edilir,
• Gerekirse karar bozulur, düzeltilir veya dosya yeniden yargılama için geri gönderilir.

İSTİNAF VE YARGITAY ARASINDAKİ FARK NEDİR?

İSTİNAFTAN SONRA TEMYİZ NE KADAR SÜRER?

İstinaf mahkemesinin kararına karşı temyiz başvurusu yapılabilir. Temyiz süreci;

• Başvurunun yapılmasından itibaren genellikle 6 ay ila 1 yıl arasında sonuçlanır.
• Yargıtay, sadece hukuki denetim yapar,
• Temyiz süreci istinaf sürecine göre daha uzun olabilir.

İSTİNAF MAHKEMESİNİN ÜSTÜ NEDİR?

İstinaf mahkemesinin üstü, yani denetim mercisi Yargıtaydır. Yargıtay, istinaf mahkemesinin kararlarını hukuki açıdan inceler. İstinaf mahkemesi kararlarına karşı temyiz yoluyla başvuru yapılır.

İSTİNAF SONUCU TEMYİZ EDİLİR Mİ?

Evet, istinaf mahkemesi kararları temyiz edilebilir. Ancak;

• Temiz incelemesi sadece hukuki konulara yöneliktir,
• Yargıtay, yeni delil kabul etmez,
• Temyiz süresi, istinaf kararının taraflara tebliğinden itibaren 30 gündür.

EDİTÖR NOTU

İstinaf, Türk adli sisteminde kararların daha sağlıklı ve adil şekilde denetlenmesini sağlayan kritik bir hukuki yoldur. 2025 yılı güncel uygulamalarıyla istinaf süreci, hem ceza hem de hukuk davalarında belirli sınırlar ve sürelerle düzenlenmiştir. İstinaf mahkemesi kararlarına karşı temyiz hakkı da tanınmakta, böylece yargılamanın en üst aşamasında hukuki denetim devam etmektedir. Tüm bu süreçlerde sürelerin doğru takip edilmesi, istinaf dilekçesinin usulüne uygun hazırlanması ve profesyonel hukuki destek alınması, hak kayıplarının önüne geçmek için önemlidir.