John Nash kaç yaşında ve nerede doğdu?
John Nash, 13 Haziran 1928 tarihinde ABD'nin West Virginia eyaletine bağlı Bluefield kasabasında dünyaya geldi. Küçük yaşlardan itibaren sayılar ve mantıkla derin bir bağ kuran Nash’in ailesi eğitimli bir geçmişe sahipti. Babası elektrik mühendisi, annesi ise öğretmendi.Eğitim hayatı ve akademik yükselişi
Lise eğitiminden sonra Carnegie Mellon Üniversitesi'nde kimya mühendisliği okumaya başlayan Nash, kısa sürede ilgisinin matematikte yoğunlaştığını fark ederek alan değiştirdi. Üstün yetenekleri sayesinde Princeton Üniversitesi'ne doktora öğrencisi olarak kabul edildi. Henüz 21 yaşındayken yalnızca 27 sayfalık doktora tezi, akademik çevrelerde büyük yankı uyandırdı. Bu tezde tanımladığı "Nash Dengesi", ilerleyen yıllarda Nobel Ekonomi Ödülü'ne giden yolun kapısını aralayacaktı.Oyun Teorisi nedir, Nash Dengesi ne anlama gelir?
Nash’in katkıda bulunduğu Oyun Teorisi, birden fazla oyuncunun stratejik kararlar aldığı durumları matematiksel olarak analiz eden bir alandır. Buradaki Nash Dengesi, her oyuncunun diğerlerinin stratejilerini dikkate alarak kendisi için en iyi kararı verdiği noktayı tanımlar. Bu teori, zamanla yalnızca ekonomiyle sınırlı kalmayıp; uluslararası ilişkiler, biyoloji, işletme stratejileri, yapay zekâ ve sosyal bilimler gibi birçok disiplinde de uygulama alanı buldu.John Nash Nobel Ekonomi Ödülü’nü ne zaman aldı?
1994 yılında, John Nash; John Harsanyi ve Reinhard Selten ile birlikte Nobel Ekonomi Ödülü’ne layık görüldü. Komite, Nash’in oyun teorisi üzerine geliştirdiği katkıların, ekonomik denge ve pazarlık teorileri alanında devrim yarattığını açıkladı. Bu ödül, onun yalnızca matematikçi değil, ekonomik düşüncenin de şekillendiricilerinden biri olduğunu kanıtladı.Abel Ödülü ve akademik mirası
Nobel'den yıllar sonra, 2015 yılında Nash, Norveç’in verdiği prestijli Abel Matematik Ödülü ile de onurlandırıldı. Bu ödül, özellikle diferansiyel geometri ve kısmi diferansiyel denklemler üzerine yaptığı katkılardan dolayı verilmişti.Şizofreni ile mücadelesi: Gerçek bir “Akıl Oyunu”
John Nash'in hikâyesinin en ilham verici yönlerinden biri, paranoid şizofreni ile verdiği mücadeledir. 1959 yılında hastalığa yakalanan Nash, zaman zaman gerçeklik algısını kaybetmiş, halüsinasyonlar ve paranoyalar yaşamıştır. Özellikle kendisine uzaylıların mesaj gönderdiğine inanması, akademik hayatından uzun süre uzak kalmasına neden olmuştur. Ancak Nash, yıllar içinde ilaç kullanmadan düşüncelerini sorgulamayı öğrenerek hastalığını kendi zihinsel disipliniyle kontrol altına almayı başarmıştır. 1980’lerden sonra yeniden konferanslara katılarak akademik camiada aktif rol oynamaya başlamıştır.Akıl Oyunları (A Beautiful Mind) filmi: Ne kadar gerçek?
2001 yılında vizyona giren ve Oscar ödüllerine damga vuran “A Beautiful Mind” filmi, Sylvia Nasar’ın kaleme aldığı biyografiden uyarlanmıştır. Filmde Nash’i Russell Crowe canlandırmış ve özellikle Nash’in zihinsel mücadeleleri ile dâhiyane katkıları dramatize edilmiştir. Gerçek hayattaki bazı detaylar filmde değişiklik gösterse de, Nash’in yaşam mücadelesi milyonlara ilham olmuştur.John Nash neden öldü?
Hayatının büyük bir bölümünü zihin savaşlarıyla geçiren John Nash, 23 Mayıs 2015 tarihinde, eşi Alicia Nash ile birlikte New Jersey’de geçirdiği bir taksi kazasında hayatını kaybetti. Olay sırasında taksi şoförü direksiyon hâkimiyetini kaybetmiş, araç bariyerlere çarparak takla atmıştı. Çift, emniyet kemeri takmadığı için araçtan fırlamış ve olay yerinde hayatını kaybetmiştir. Vefat ettiklerinde Nash 86, eşi Alicia ise 82 yaşındaydı. Bilim dünyası, bu acı haberle büyük bir şok yaşamış ve Nash'in kaybını “bilim adına yeri doldurulamaz” olarak yorumlamıştır.John Nash’in eşi Alicia Nash kimdir?
Alicia Nash, El Salvador doğumlu bir fizikçiydi. Eşi John Nash’in hem en büyük destekçisi hem de en büyük mücadelesi olmuştu. Hastalık döneminde Nash’i asla yalnız bırakmayan Alicia, onun sağlığına kavuşmasında hayati bir rol oynadı. Alicia’nın vefatı da Nash ile aynı kazada gerçekleşmiştir.
John Nash’in hikâyesi yalnızca matematiksel başarılarla dolu bir kariyerin değil, aynı zamanda insan iradesinin sınırlarını zorlayan bir yaşam mücadelesinin öyküsüdür. O, yalnızca sayılarla değil, zihinsel karanlıkla da savaştı ve bu savaşın sonunda milyonlara ilham oldu.
Nash Dengesi ve Oyun Teorisi hâlâ ekonomi, politika ve teknoloji alanlarında yol gösterici olmaya devam ederken, Nash’in yaşamı da insan zekâsının ve azminin sınır tanımadığını göstermeye devam ediyor.
