Günlük hayatta “kamburluk” olarak bilinen kifoz, omurganın doğal eğriliğinin anormal derecede artmasıyla ortaya çıkan bir duruştur. Normal şartlarda insan omurgası boyun, sırt ve bel bölgelerinde doğal kıvrımlara sahiptir. Ancak bu eğrilik belli bir açının üzerine çıktığında omuzlar öne düşer, sırt belirgin şekilde yuvarlaklaşır ve kambur bir görünüm ortaya çıkar. Hem estetik açıdan rahatsız edici hem de zamanla sağlık sorunlarına yol açabilen kifoz özellikle sırt ağrıları, nefes darlığı ve hareket kısıtlılığı gibi problemlere neden olabilir.
Bu yazımızda kifoz nedir, belirtileri nelerdir, neden oluşur, tedavi yöntemleri nelerdir, ameliyat ve ameliyatsız tedavi seçenekleri, kifoz egzersizleri, çocuklarda kifoz gibi konuları detaylıca ele alacağız.
KİFOZ NEDİR?
Kifoz tıbbi tanımıyla omurganın göğüs bölgesinde öne doğru anormal eğrilik göstermesidir. Halk arasında kamburluk olarak bilinse de aslında her kamburluk kifoz değildir. Omurga belirli bir dereceye kadar öne eğilebilir, bu normaldir. Ancak eğrilik 50 derecenin üzerine çıktığında “patolojik kifoz” yani hastalık düzeyinde kifoz tanısı konulur.
Kifoz kişinin yaşam kalitesini etkileyen bir duruş bozukluğudur. İleri vakalarda ağrıya, organlara baskıya, hatta nefes darlığına bile yol açabilir. Bu nedenle erken teşhis ve doğru tedavi büyük önem taşır.
KİFOZ NEDENLERİ VE BELİRTİLERİ NELERDİR?
Kifozun nedenleri farklılık gösterebilir. En sık görülen nedenler şunlardır:
Duruş bozukluğu: Özellikle masa başında çalışanlarda, bilgisayar veya telefon başında çok vakit geçirenlerde omurga öne eğilir ve kifoz gelişebilir.
Kemik erimesi (osteoporoz): İleri yaşta kemik yoğunluğunun azalması omurların kırılmasına ve kifozun ilerlemesine neden olabilir.
Doğuştan gelen nedenler: Bazı bebeklerde omurga gelişimindeki bozukluklar kifoz ile sonuçlanabilir.
Travmalar ve hastalıklar: Omurga kırıkları, enfeksiyonlar ya da bazı nörolojik hastalıklar kifoz oluşumuna yol açabilir.
Kifoz belirtileri arasında en çok görülenler şunlardır:
- Sırt ve omuzlarda kamburluk görünümü
- Uzun süre ayakta kalınca veya oturunca sırt ağrısı
- Omuzların öne doğru düşmesi
- Bel ve sırt kaslarında gerginlik
- İleri vakalarda nefes darlığı, hareket kısıtlılığı
KİFOZUN TEDAVİ YÖNTEMLERİ
Kifoz tedavisi hastalığın derecesine ve nedenine göre değişir. Erken teşhis edilen vakalarda egzersizler, fizik tedavi ve duruş düzeltme yöntemleri yeterli olabilirken ileri vakalarda cerrahi müdahale gerekebilir.
Egzersiz ve fizik tedavi: Kasların güçlendirilmesi, esnekliğin artırılması kifozu hafifletebilir.
Korse kullanımı: Özellikle gençlerde omurganın daha fazla eğrilmesini önlemek için doktor kontrolünde korse kullanılabilir.
İlaç tedavisi: Ağrı kesiciler, kas gevşeticiler veya kemik erimesine yönelik ilaçlar tedavi planına eklenebilir.
Ameliyat: 70 dereceyi geçen eğriliklerde veya organlara baskı yapan durumlarda kifoz ameliyatı gerekebilir.
KİFOZ ÇEŞİTLERİ
Kifoz farklı nedenlere göre türlere ayrılır:
Postüral kifoz: En sık görülen türdür. Yanlış oturma, masa başında uzun süre durma gibi duruş bozukluklarıyla oluşur.
Konjenital kifoz: Doğuştan gelen omurga gelişim bozukluğundan kaynaklanır.
Scheuermann kifozu: Ergenlik döneminde ortaya çıkar, omurların şekil bozukluğu ile ilgilidir.
Yaşlılık kifozu: Kemik erimesi ve omur kırıklarına bağlı olarak gelişir.
KİFOZ NASIL ANLAŞILIR?
Kifoz genelde gözle görülebilen bir duruş bozukluğu ile anlaşılır. Ayna karşısında sırtın öne doğru yuvarlanması fark edilebilir. Ancak kesin tanı için doktor muayenesi ve röntgen çekimi gerekir. Röntgen sayesinde omurga eğriliğinin derecesi ölçülür.
KİFOZ AMELİYATI RİSKLERİ – AMELİYATSIZ KİFOZ TEDAVİSİ MÜMKÜN MÜ?
Kifoz ameliyatı ciddi eğriliklerde uygulanan bir yöntemdir. Ancak her cerrahi girişimde olduğu gibi bazı riskler taşır. Ameliyat sonrası enfeksiyon, sinir hasarı veya omurgada hareket kısıtlılığı görülebilir. Bu nedenle ameliyat son çare olarak düşünülür.
Ameliyatsız kifoz tedavisi ise erken dönemde mümkündür. Düzenli egzersiz, fizik tedavi, duruş düzeltme ve korse kullanımı sayesinde kifozun ilerlemesi durdurulabilir, hatta hafifletilebilir.
KİFOZ EGZERSİZLERİ EVDE YAPILIR MI? KİFOZ EGZERSİZLERİ NELER?
Evet, kifoz egzersizleri evde yapılabilir. Doktor veya fizyoterapist tarafından önerilen hareketler düzenli olarak yapıldığında sırt kasları güçlenir ve omurga desteklenir.
En çok önerilen egzersizler şunlardır:
Sırt üstü yatarken kolları yanlara açıp göğsü yukarı kaldırma hareketi
Duvarda dik durup kürek kemiklerini geriye çekme
Yüzüstü yatıp kolları yukarı kaldırma (superman hareketi)
KİFOZ DURUŞ BOZUKLUĞU MUDUR?
Kifoz her zaman sadece bir duruş bozukluğu değildir. Postüral kifoz duruş bozukluğundan kaynaklanır ancak konjenital veya Scheuermann kifozu gibi türler tıbbi bir rahatsızlıktır. Yani her kamburluk yalnızca kötü duruştan kaynaklanmaz.
KİFOZ İLERLER Mİ?
Evet, özellikle tedavi edilmeyen vakalarda kifoz ilerleyebilir. Duruş bozukluğuna bağlı olanlar zamanla daha belirgin hale gelir. Kemik erimesine bağlı kifoz ise yaşla birlikte ilerleme eğilimi gösterir. Bu yüzden düzenli kontrol önemlidir.
KİFOZ ÇOCUKLARDA GÖRÜLÜR MÜ?
Kifoz çocuklarda da görülebilir. Özellikle hızlı büyüme döneminde, okul çağında yanlış oturma alışkanlıkları ve ağır çanta taşıma gibi etkenler kifoz gelişimine zemin hazırlar. Erken teşhis edilen çocuklarda egzersiz ve duruş eğitimi oldukça faydalıdır.
KİFOZ DÜZELTİLEBİLİR Mİ?
Kifozun düzelip düzelmeyeceği türüne ve derecesine bağlıdır. Hafif postüral kifozlar egzersiz ve fizik tedaviyle büyük oranda düzelebilir. Ancak doğuştan gelen veya ileri derece kifozlarda tamamen düzelme mümkün olmayabilir.
KİFOZ MU TEHLİKELİ, SKOLYOZ MU? İKİSİNİN FARKLARI
Kifoz omurganın öne doğru eğrilmesiyle ortaya çıkarken, skolyoz omurganın yana doğru eğrilmesidir. Her iki durum da ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Ancak skolyoz, omurgada üç boyutlu bir bozulma olduğu için genellikle daha karmaşık kabul edilir. Kifoz ise çoğunlukla öne doğru kamburluk şeklinde görülür.
Kifoz halk arasında kamburluk olarak bilinen, omurganın öne doğru anormal eğriliğidir. Hem estetik kaygılara hem de sağlık sorunlarına yol açabilen bu durum erken teşhisle kontrol altına alınabilir. Belirtileri fark eden kişilerin vakit kaybetmeden doktora başvurması, düzenli egzersiz ve doğru duruş alışkanlıkları edinmesi kifozun ilerlemesini önleyebilir.
