Peki olağanüstü evlilik tam olarak ne anlama geliyor? Hangi şartlar altında uygulanıyor? Kaç yaşındaki bireyler bu kapsamda evlenebilir? Mahkeme izni neden gereklidir? İşte KPSS 2025’te sorulan bu dikkat çekici konunun ayrıntılı cevabı...
Olağanüstü evlilik nedir, Türk Medeni Kanunu’nda nasıl tanımlanır?
Olağanüstü evlilik, Türk Medeni Kanunu’nda yer alan istisnai bir durumdur. Kanuna göre, olağan evlenme yaşı hem kadın hem erkek için 17’dir. Ancak bazı olağanüstü koşullarda, 17 yaşından küçük bireylerin mahkeme kararı ile evlenmesine izin verilebilir. Bu tür evlilikler, kamu düzeni ve çocuk hakları açısından sıkı şekilde denetlenmektedir. Olağanüstü evlilik, herhangi bir şekilde keyfi olarak değil, sadece zorunlu, istisnai ve mahkemeye dayalı durumlarda mümkündür.Olağanüstü evlilik kararını kim verir, yetkili makam hangisidir?
KPSS 2025’te adaylara yöneltilen “Olağanüstü evlilik kararını kim verir?” sorusunun doğru cevabı: Hakimdir. Yani, 16 yaşını doldurmuş olan bir bireyin evlenebilmesi, sadece hakimin izniyle mümkündür. Bu iznin verilebilmesi için hakimin aşağıdaki hususları göz önünde bulundurması gerekir: Evlenecek bireyin fiziksel ve ruhsal gelişimi, Evliliğin birey için menfaat taşıyıp taşımadığı, Evliliğin toplum düzenine uygunluğu.Hakim, tüm bu değerlendirmeleri yaptıktan sonra evliliğe izin verebilir veya reddedebilir. Bu karar tamamen bireysel duruma bağlıdır ve her başvuru kendi içinde değerlendirilir.
Olağan evlilik yaşı kaçtır, olağanüstü evlilikte yaş sınırı nedir?
Türk Medeni Kanunu’na göre:
Olağan evlenme yaşı: 17 yaş Yasal temsilci izniyle evlenme yaşı: 17 yaşını doldurmuş birey, anne-baba izniyle evlenebilir. Olağanüstü evlenme yaşı: 16 yaşını dolduran bireyler, sadece hakim kararıyla evlenebilir. 16 yaş altı bireylerin evlenmesi kesinlikle yasaktır. Her ne koşulda olursa olsun, 16 yaşından küçüklerin evlenmesine izin verilmez.Mahkeme kararıyla evlenme nasıl olur, hangi belgeler gerekir?
Olağanüstü evlilik başvurusu, yetkili aile mahkemesine yapılır. Başvuru sürecinde aşağıdaki belgeler istenir:Nüfus cüzdanı fotokopileri
Doğum belgesi
Aile rıza beyanı (varsa)
Sağlık raporu
Evlilik niyet beyanı
Gerekçeli dilekçe
Mahkeme, belgeleri inceledikten sonra tarafları dinleyebilir. Hâkim, yalnızca kanuna ve kamu yararına uygun görürse evliliğe izin verir.
Olağanüstü evlilik hangi durumlarda uygulanır, örnekleri nelerdir?
Hakimin olağanüstü evlilik kararı verebilmesi için gerçekten olağanüstü bir durum olması gerekir. Örnek durumlar:Kızın hamile olması ve doğacak çocuğun aile birliği içinde büyütülmesinin uygun görülmesi
Tarafların uzun süredir fiilen birlikte yaşamış olması ve toplum baskısı oluşması
Ailelerin rızasıyla yapılan ama resmi nikah bekleyen geleneksel birlikteliklerde, çocuğun menfaatinin korunması
Ancak tüm bu durumlar hakimi bağlamaz. Hâkim, kendi takdir hakkına göre karar verir. Hiçbir örnek, evliliğe otomatik onay anlamına gelmez.KPSS 2025’te bu sorunun sorulması neden önemli?
KPSS gibi sınavlarda yalnızca bilgi ölçülmez; aynı zamanda toplumsal duyarlılık, hukuki farkındalık ve birey hakları konusunda da adayların bilinçli olması beklenir. Özellikle çocuk yaşta evlilikler gibi toplumu ilgilendiren ve hassasiyet gerektiren konularda, adayların kanuni sınırları bilmeleri önemlidir. KPSS 2025’te gelen bu soru, sadece hukuk bilgisi değil, aynı zamanda ahlaki, toplumsal ve insani sorumlulukları da hatırlatmak açısından dikkat çekici bulunmuştur.Olağanüstü evlilik yasal mıdır, çocuk evliliği anlamına mı gelir?
Evet, olağanüstü evlilik yasaldır, ancak sadece belirli koşullar sağlandığında ve hakim kararıyla geçerlidir. Yani bu tür evlilikler yasal bir çerçeveye oturtulmuştur. Ancak çocuk yaşta evlilik olarak adlandırılan ve kanuni yaşı tamamlamadan yapılan evlilikler kesinlikle yasadışı ve cezai yaptırıma tabidir. 16 yaş altı evlilikler, ne olağan ne de olağanüstü çerçevede yasaldır.Bu sebeple olağanüstü evlilik, çocuk evliliği değildir; tam aksine, devletin denetiminde, çok sıkı kriterlere bağlı olarak, istisnai durumlar için düzenlenmiş bir hukuk yoludur.
Sıkça Sorulan Sorular
Olağanüstü evlilik kararını kim verir? 16 yaşını doldurmuş bireylerin evlenebilmesi için hakim kararı gerekir. Olağan evlenme yaşı kaçtır? Hem erkek hem kadın için 17 yaş. 16 yaşındaki biri evlenebilir mi? Evet, ancak yalnızca mahkeme kararıyla ve olağanüstü hallerde. Mahkeme evlilik izni verirken neye bakar?Fiziksel ve ruhsal gelişim, evliliğin yararı, toplum düzenine uygunluk gibi kriterler dikkate alınır.
KPSS 2025’te neden bu soru soruldu? Adayların mevzuat bilgisi kadar hukuki bilinç düzeyinin de ölçülmesi amacıyla.
