Psikiyatri, bireylerin duygusal, zihinsel ve davranışsal süreçlerinde yaşanan bozuklukları inceleyen, bu sorunlara yönelik tanı ve tedavi yöntemleri geliştiren tıp dalı olarak tanımlanır. Psikiyatristler, hastaların zihinsel durumunu değerlendirmek için klinik görüşmeler, psikometrik testler ve fiziksel muayene gibi yöntemlerden yararlanır. Depresyon, anksiyete, bipolar bozukluk, şizofreni, yeme bozuklukları ve kişilik bozuklukları gibi geniş bir yelpazedeki ruhsal durumlar bu alanın çalışma kapsamındadır.
PSİKİYATRİ HANGİ HASTALIKLARA BAKAR?
Psikiyatri, duygu, düşünce ve davranışlarda değişikliklere yol açan ruhsal durumları değerlendirir. Anksiyete bozuklukları, depresyon, obsesif kompulsif bozukluk, yeme bozuklukları, şizofreni, bipolar bozukluk, uyku bozuklukları, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu ile kişilik bozuklukları psikiyatri bölümünün başlıca ilgi alanları arasında yer alır. Bu rahatsızlıkların tanı ve tedavi süreçleri psikiyatristler tarafından yürütülür.
DEPRESYON
Depresyon, uzun süreli mutsuzluk, ilgi kaybı ve enerji düşüklüğü ile seyreden bir duygu durum bozukluğudur. Günlük yaşamı etkileyen belirtiler klinik görüşmelerle değerlendirilerek DSM kriterleri doğrultusunda tanı konulur. Uykusuzluk, iştah değişiklikleri, dikkat sorunları ve yorgunluk gibi belirtiler tedavi planının oluşturulmasında dikkate alınır.
ANKSİYETE BOZUKLUKLARI
Anksiyete bozuklukları, bireyde aşırı kaygı, korku ve gerginlik gibi belirtilere yol açan ruhsal durumlardır. Panik bozukluk, yaygın anksiyete bozukluğu, sosyal anksiyete bozukluğu ve obsesif kompulsif bozukluk bu grupta yer alır. Fiziksel ve psikolojik belirtiler birlikte değerlendirilerek uygun tedavi yöntemi belirlenir.
DİKKAT EKSİKLİĞİ VE HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞU (DEHB)
DEHB, çocukluk çağında başlayan ve yetişkinlikte devam edebilen nörogelişimsel bir bozukluktur. Dikkat eksikliği, hiperaktivite ve dürtüsellik belirtileri davranışsal ölçekler ve klinik gözlemlerle değerlendirilir. Tedavide ilaç ve terapi yöntemleri birlikte kullanılabilir.
TRAVMA SONRASI STRES BOZUKLUĞU (TSSB)
Travmatik olayların ardından ortaya çıkan tekrar yaşantılama, kaçınma ve aşırı uyarılmışlık belirtileri TSSB kapsamında değerlendirilir. Belirtilerin süresi ve kişinin günlük işlevselliğine etkisi gözlemlenerek tedavi planlaması yapılır.
BİPOLAR BOZUKLUK
Bipolar bozukluk, manik ve depresif dönemlerle seyreden bir duygu durum bozukluğudur. Enerji artışı, uyku ihtiyacında azalma ve davranış değişiklikleri gibi belirtiler klinik olarak incelenir. Tedavide duygu durum düzenleyici ilaçlar ve psikoterapi yöntemleri kullanılır.
ŞİZOFRENİ
Şizofreni, sanrılar, halüsinasyonlar ve düşünce bozuklukları ile seyreden kronik bir ruh sağlığı sorunudur. Pozitif ve negatif belirtiler detaylı bir psikiyatrik değerlendirme ile belirlenir. Tedavide antipsikotik ilaçlar ve psikososyal destek programları uygulanır.
OBSESİF KOMPULSİF BOZUKLUK (OKB)
OKB, tekrarlayan düşünceler ve bu düşünceleri azaltmak için yapılan yineleyici davranışlarla karakterize bir bozukluktur. Obsesyon ve kompulsiyonların günlük yaşam üzerindeki etkisi değerlendirilerek tedavi yöntemleri belirlenir.
YEME BOZUKLUKLARI
Anoreksiya nervoza, bulimiya nervoza ve tıkınırcasına yeme bozukluğu gibi durumlar psikiyatri tarafından takip edilir. Beslenme düzeni, kilo değişimleri ve ruhsal belirtiler birlikte değerlendirilir. Tedavide psikoterapi ve gerektiğinde ilaç tedavisi uygulanır.
UYKU BOZUKLUKLARI
İnsomnia, hipersomnia ve diğer uyku sorunları ruhsal süreçlerle bağlantılı olabilir. Uyku düzeni, süre ve kalite değerlendirilerek uygun tedavi yöntemleri seçilir. Gerekli durumlarda ilaç tedavisine başvurulabilir.
KİŞİLİK BOZUKLUKLARI
Borderline ve narsistik kişilik bozukluğu gibi durumlar, kişinin davranış, duygu ve düşünce örüntülerini etkiler. Klinik değerlendirmeler ve psikolojik testler aracılığıyla tanı konulur. Tedavi sürecinde uzun süreli psikoterapi yöntemleri uygulanır.
PSİKİYATRİ HASTALIKLARI TANISI İÇİN KULLANILAN YÖNTEMLER NELERDİR?
Psikiyatri tanısında klinik görüşme, fiziksel muayene, psikiyatrik değerlendirme ve gerektiğinde laboratuvar testleri kullanılır. Beyin yapısının incelendiği MRI ve CT gibi görüntüleme yöntemleri bazı durumlarda tanıyı desteklemek amacıyla tercih edilir.
PSİKİYATRİ HASTALIKLARI TEDAVİ YÖNTEMLERİ NELERDİR?
Tedavi süreci bireyin belirtilerine ve hastalığın seyriyle şekillenir. Psikoterapi, ilaç tedavisi, hastane yatışı ve acil müdahaleler psikiyatride kullanılan başlıca yöntemler arasındadır. Tedavi planı kişiye özel olarak hazırlanır.
PSİKİYATRİ İLAÇLARI HANGİ DURUMLARDA VERİLİR?
Psikiyatri ilaçları, belirtilerin şiddeti, günlük yaşam etkileri ve hastalığın seyri dikkate alınarak reçete edilir. Biyolojik kökenli rahatsızlıklar, şiddetli belirtiler, terapiye ek destek veya tedaviye dirençli durumlar ilaç kullanımını gerektirebilir.
PSİKOLOG İLE PSİKİYATRİ ARASINDAKİ FARK NEDİR?
Psikiyatristler tıp eğitimi almış uzmanlardır ve ilaç reçete edebilirler. Psikologlar psikoloji lisans eğitimi alarak bireyin duygu ve davranış süreçlerine yönelik terapi yöntemleri uygular. Her iki alan da ruhsal süreçlerin iyileştirilmesinde birlikte çalışabilir.
PSİKİYATRİYE NE İÇİN GİDİLİR?
Duygudurum değişiklikleri, kaygı sorunları, travma etkileri, davranışsal güçlükler ve günlük yaşamı etkileyen zihinsel belirtiler nedeniyle psikiyatri bölümüne başvurulabilir. Fiziksel hastalıklarda psikolojik etkiler gözlendiğinde de psikiyatrik değerlendirme yapılabilir.
KONSÜLTASYON LİYEZON PSİKİYATRİSİ NEDİR?
Konsültasyon liyezon psikiyatrisi, bedensel hastalığı bulunan bireylere psikiyatrik destek sunan üst uzmanlık alanıdır. Cerrahi süreçlerde, kronik hastalıklarda ve diğer tıbbi durumlarda ruhsal etkilenmelerin değerlendirilmesini kapsar.
PSİKİYATRİ HANGİ DURUMLARDA YATIŞ VERİR?
Kendine zarar verme riski, başkalarına zarar verme ihtimali, ciddi işlev kaybı ve ayaktan tedavinin yetersiz kaldığı durumlarda psikiyatri yatış kararı verebilir. Yatış, hastanın güvenliği sağlanarak tedavinin sürdürülebilmesi için uygulanır.
PSİKİYATRİ İLK GÖRÜŞMEDE NE SORAR?
İlk görüşmede kişinin şikayetleri, sağlık geçmişi, ruhsal belirtileri, düşünce yapısı ve günlük yaşamına ilişkin bilgiler değerlendirilir. Bu süreç tanının oluşturulması için temel verileri sağlar.
PSİKİYATRİ BÖLÜMÜ NEYE BAKAR?
Psikiyatri bölümü, bireyin duygusal, zihinsel ve davranışsal süreçlerini etkileyen durumları değerlendirir. Duygudurum bozuklukları, anksiyete, kişilik bozuklukları ve günlük yaşam işlevselliğini etkileyen birçok sorun bu kapsamda ele alınır.