Son yıllarda bu etkilerle başa çıkmak isteyen kişilerin terapiye yönelimi artarken, uzmanlar tarafından en çok önerilen yöntemlerden biri psikoterapi olarak öne çıkıyor.
PSİKOTERAPİ NEDİR?
Konuşma terapisi olarak da bilinen psikoterapi, kişinin zihinsel sağlık sorunları, duygusal zorlukları ve davranışsal bozukluklarıyla başa çıkmasına yardımcı olan bir tedavi yöntemidir.
Psikoterapi sürecinde birey, bir uzman psikolog veya psikiyatristle yaşadığı sorunları, duygusal travmaları ve stres kaynaklarını paylaşır.
Terapist, bireyin bu duygularını fark etmesini, düşüncelerini yeniden değerlendirmesini ve sağlıklı başa çıkma mekanizmaları geliştirmesini sağlar.
Psikoterapi tek başına uygulanabileceği gibi ilaç tedavisiyle birlikte yürütülebilir. Seanslar genellikle bireysel olarak yapılır ancak grup, çift veya aile terapisi şeklinde de uygulanabilir.
PSİKOTERAPİ TÜRLERİ VE TEDAVİ YÖNTEMLERİ NELERDİR?
Psikoterapi, bireyin yaşadığı sorunun türüne ve şiddetine göre farklı yöntemlerle uygulanabilir. Her terapinin amacı, kişinin duygu, düşünce ve davranışlarını sağlıklı hale getirmektir.
Psikoterapi türleri şunlardır:
BİLİŞSEL DAVRANIŞÇI TERAPİ
Hedefe yönelik bir terapi yöntemi olan bilişsel davranışçı terapi (BDT), olumsuz düşünce kalıplarını değiştirmeyi amaçlar.
Terapist, bireyin düşünce yapısını analiz eder ve olumsuz düşüncelerin yerine sağlıklı düşünme biçimleri kazandırır.
DİYALEKTİK DAVRANIŞ TERAPİSİ
Bilişsel davranışçı terapinin bir alt türü olan bu yöntem, duygularını yoğun yaşayan bireylerde uygulanır.
Kişinin kimlik sorunlarına, duygu dengesine ve stresle başa çıkma becerisine odaklanır. Hem bireysel hem de grup seansları şeklinde yürütülür.
KİŞİLERARASI TERAPİ
Kısa süreli bir terapi yöntemi olan kişilerarası terapi, kişiler arasındaki iletişim problemlerini çözmeye yöneliktir.
Amaç, bireyin çevresiyle olan ilişkilerinde daha sağlıklı iletişim kurmasını sağlamaktır.
PSİKODİNAMİK TERAPİ
Bu terapi yönteminde bireyin geçmişte yaşadığı olayların bugünkü ruh halini nasıl etkilediği araştırılır.
Bilinçaltındaki bastırılmış duygular ve travmalar ortaya çıkarılır, farkındalık kazandırılır.
AİLE TERAPİSİ
Aile içi ilişkilerde yaşanan iletişim problemlerine çözüm bulmayı hedefler.
Aile bireylerinin birbirlerini anlaması ve sorunlara birlikte çözüm üretmesi amaçlanır.
DESTEKLEYİCİ TERAPİ
Bireyin özgüvenini artırmayı, kaygılarını azaltmayı ve yaşamla daha güçlü başa çıkmasını hedefler.
Terapist bu süreçte danışana rehberlik eder ve motive edici bir destek sunar.
VAROLUŞÇU PSİKOTERAPİ
Bu terapi türü, bireyin özgürlüğü, sorumluluğu ve yaşam amacını keşfetmesi üzerine odaklanır.
İnsanın hayatını anlamlandırması, sevmek ve sevilmek üzerinden psikolojik iyileşmeye ulaşması hedeflenir.
EVLİLİK VE ÇİFT TERAPİSİ
Eşler arasındaki iletişim sorunları, anlaşmazlıklar ve güven problemleri üzerine yoğunlaşır.
İlişki dinamiklerinin sağlıklı bir temele oturtulması amaçlanır.
GRUP TERAPİSİ
Birden fazla kişinin katıldığı grup terapilerinde katılımcılar, yaşadıkları benzer sorunları paylaşarak birbirlerinden destek alır.
Bu yöntem, bireyin yalnız olmadığını fark etmesini sağlar.
Ayrıca oyun terapisi, hayvan destekli terapi ve yaratıcı sanat terapisi gibi alternatif yaklaşımlar da bazı vakalarda tercih edilmektedir.
PSİKOTERAPİ NEDEN VE HANGİ DURUMLARDA UYGULANIR?
Psikoterapi, ruhsal sorunlar, travmalar ve duygusal zorlanmalarla başa çıkmak için uygulanır.
Bireyin yaşadığı duygusal yükü hafifletmek ve sağlıklı düşünme becerileri kazandırmak temel hedefler arasındadır.
Psikoterapinin uygulandığı durumlar:
-
Depresyon ve anksiyete
-
Bipolar bozukluk
-
Travma sonrası stres bozukluğu (TSSB)
-
Obsesif kompulsif bozukluk (OKB)
-
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB)
-
Şizofreni ve kişilik bozuklukları
-
Yeme bozuklukları
-
Bağımlılıklar
-
Öfke kontrolü problemleri
-
İlişki, boşanma ve yas süreçleri
-
Ciddi hastalıklarla (MS, kanser vb.) baş etme güçlüğü
Psikoterapi, bazı durumlarda ilaç tedavisiyle desteklenir. Ancak pek çok vakada tek başına da etkili bir tedavi yöntemi olarak kullanılabilir.
PSİKOTERAPİ NE İŞE YARAR?
Psikoterapi, bireyin ruh halini, düşüncelerini ve davranışlarını olumlu yönde değiştirir.
Travmalar, kayıplar veya stresli yaşam olaylarının yarattığı etkileri azaltarak kişinin yaşam kalitesini artırır.
Psikoterapinin sağladığı faydalar:
-
Duygusal dengeyi güçlendirir.
-
Kaygı ve stresin kontrol altına alınmasını sağlar.
-
Olumsuz düşünce kalıplarını dönüştürür.
-
İlişkilerdeki çatışmaları azaltır.
-
Agresif davranışları kontrol etmeye yardımcı olur.
-
Uyku düzenini iyileştirir.
-
Kişinin yaşamdan aldığı doyumu artırır.
İLK PSİKOTERAPİ SEANSI NASIL OLUR?
Psikoterapiye başlayan birey için ilk seans genellikle 45-50 dakika sürer.
Terapist bu süreçte danışanın genel durumunu, geçmişini ve yaşadığı sorunları dinleyerek bilgi toplar.
İlk seansın ardından uygulanacak terapi türü, seans sıklığı ve tedavi süresi belirlenir.