Psikoterapi, ruhsal sorunlar ve duygusal güçlükler yaşayan kişilerin düşünce, duygu ve davranış kalıplarını konuşarak ele alan bir tedavi yaklaşımıdır. Uzman psikolog veya psikiyatrist eşliğinde yürütülen bu süreçte kişiler yaşadıkları travmaları, sorunları ve stres kaynaklarını ifade ederek bunlarla başa çıkmaya yönelik yöntemler geliştirir. Tedavi, tek başına uygulanabildiği gibi ilaç desteğiyle de sürdürülebilir ve kişinin ihtiyacına göre farklı terapi türleri tercih edilebilir.
PSİKOTERAPİ TÜRLERİ VE TEDAVİ YÖNTEMLERİ
Psikoterapi, bireyin ruh sağlığını iyileştirmeye yönelik farklı terapi çeşitleriyle uygulanır. Uygulanacak yöntem kişinin yaşadığı duruma göre belirlenir ve her terapi türü özel hedefler doğrultusunda planlanır.
Bilişsel Davranışçı Terapi
Bilişsel davranışçı terapi, hedef odaklı bir psikoterapi yöntemidir. Bu yaklaşımda kişinin duygu ve düşünce yapısı incelenir ve sorunlara yol açan olumsuz kalıpların değiştirilmesine yönelik çalışmalar yapılır.
Diyalektik Davranış Terapisi
Duyguları yoğun yaşayan kişilere uygulanan diyalektik davranış terapisi, bilişsel davranışçı terapi temelli bir yöntemdir. Bu yaklaşımda duygusal dalgalanmaların düzenlenmesi ve kimlik problemlerinin ele alınması amaçlanır. Bireysel ya da grup terapisi şeklinde uygulanabilir.
Kişilerarası Terapi
Kişilerarası terapi, kişilerin birbirleriyle yaşadığı temel iletişim sorunlarını ele alır. Kısa süreli bir yöntem olan bu terapide iletişim becerilerini geliştirmeye yönelik çözüm yolları araştırılır.
Psikodinamik Terapi
Psikodinamik terapi, kişinin geçmişte yaşadığı deneyimlerin bugünkü ruh halini nasıl etkilediğini ortaya çıkarır. Bilinçdışı etkilerin tanımlanmasıyla mevcut sorunların nedenleri anlaşılır ve çözüm süreci desteklenir.
Aile Terapisi
Aile terapisi, kişinin aile üyeleriyle yaşadığı problemleri ele alan bir terapi yöntemidir. İletişim sorunlarının çözülmesi ve aile içi ilişkilerin düzenlenmesi amacıyla uygulanır.
Destekleyici Terapi
Destekleyici terapide amaç kişinin benliğini güçlendirmek, kaygılarını azaltmak ve sorunlarla başa çıkma becerilerini desteklemektir. Kişiye rehberlik eden bir yaklaşım benimsenir.
Varoluşçu Psikoterapi
Varoluşçu psikoterapide kişinin hayatındaki sorumlulukların farkına varması ve yaşamın anlamını keşfetmesi amaçlanır. Bu terapi yöntemi, bireyin kendine karşı farkındalığını artırmaya yöneliktir.
Evlilik ve Çift Terapisi
Evlilik ve çift terapisi, eşler arasındaki ilişki sorunlarını ele alır. Maddi sıkıntılar, iletişim problemleri ve çocuk yetiştirme sürecine dair konularda çözüm yolları araştırılır.
Grup Terapisi
İki veya daha fazla kişinin katılımıyla yapılan grup terapisi, bireylerin kendi deneyimlerini paylaşmalarına ve benzer durumlardaki kişileri dinlemelerine olanak tanır. Bu yöntemde kişilerin yalnızlık hissinin azalması hedeflenir.
Diğer Psikoterapi Uygulamaları
Psikoterapi sürecinde ayrıca hayvan destekli terapi, oyun terapisi ve yaratıcı sanat terapisi gibi yöntemler de uygulanabilir. Hangi yöntemin kullanılacağı uzman tarafından planlanır.
PSİKOTERAPİ NEDEN VE HANGİ DURUMLARDA UYGULANIR?
Psikoterapi, çeşitli ruhsal ve duygusal sorunların hafifletilmesinde etkili bir yöntemdir. Kişiye özel tedavi planlarıyla sorunların kaynağına ulaşılması ve başa çıkma becerilerinin geliştirilmesi amaçlanır.
Psikoterapinin uygulanabileceği başlıca durumlar:
-
Bipolar bozukluk
-
Depresyon
-
Anoreksiya ve diğer yeme bozuklukları
-
Travma sonrası stres bozukluğu
-
Obsesif kompulsif bozukluk
-
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu
-
Şizofreni
-
Bağımlılıklar
-
Kişilik bozuklukları
-
Travmalar
-
Öfke kontrol sorunları
-
İlişki veya boşanma problemleri
-
Yakın kaybı
-
MS ve kanser gibi hastalıklarla başa çıkma süreçleri
Psikoterapi bazı durumlarda tek başına yeterli olabilirken bazı durumlarda ilaç tedavisiyle birlikte uygulanır.
PSİKOTERAPİ NE İŞE YARAR?
Psikoterapi, kişinin duygu durumunu ve ruhsal dengesini olumlu yönde etkileyen bir yaklaşım olarak uygulanır. Tedavi sürecinin sonunda birçok kişide yaşanan ruhsal sıkıntıların azaldığı gözlemlenir.
Psikoterapinin sağladığı bazı faydalar:
-
Duygu, düşünce ve davranışların düzenlenmesi
-
Travmaların yarattığı olumsuz etkilerin azalması
-
Yaşam kontrolünün yeniden kazanılması
-
İlişkilerdeki çatışmaların giderilmesi
-
Kaygı ve stres yönetiminin güçlenmesi
-
Agresif tepkilerin kontrol altına alınması
-
Psikolojik sorunlarla birlikte oluşan uyku problemlerinin hafiflemesi
İLK PSİKOTERAPİ SEANSI NASIL OLUR?
Psikoterapiye başlayan kişide ilk seans, genel bilgilerin alınmasıyla başlar. Ortalama 45-50 dakika süren bu görüşmede kişinin problemi hakkında temel bilgiler belirlenir. Kesin teşhisin konulması birkaç seansı bulabilir. Ardından uygulanacak terapi yöntemi, tedavi planı ve seans süreci netleştirilir.
PSİKOTERAPİ HAKKINDA SIKÇA SORULAN SORULAR
Psikoterapi hangi hastalıklara yöneliktir?
Psikoterapi; depresyon, anksiyete, duygu durum bozuklukları ile ilişki ve evlilik çatışmaları gibi pek çok sorunun çözümünde kullanılan bir yöntemdir.
Psikoterapi etkili midir?
Psikoterapi, ruhsal sorun yaşayan kişilerin başvurduğu temel yöntemlerden biridir. Gerektiğinde ilaç tedavisiyle desteklendiğinde sürecin daha etkili ilerlemesi mümkündür.
Psikoterapist ilaç yazar mı?
Psikoterapistler genellikle uzman psikologlardır ve ilaç yazma yetkileri bulunmaz. İlaç tedavisine ihtiyaç duyulduğunda kişi psikiyatriste yönlendirilir.