Tetanoz, özellikle kirli ve tedavi edilmeyen yaralarda ortaya çıkan ciddi bir enfeksiyon hastalığıdır. Clostridium tetani adlı bakterinin ürettiği toksin nedeniyle gelişen bu hastalık, merkezi sinir sistemini etkileyerek çene, boyun ve gövde kaslarında kasılmalara yol açar. Hastalığın ilerleyen aşamalarında solunum sistemi de etkilenebilir ve bu durum hayati risk oluşturur.
TETANOZ NEDİR?
Tetanoz, toprak, gübre, paslı çivi ve benzeri yüzeylerde bulunan Clostridium tetani bakterisinin vücuda girmesiyle oluşur. Bakteri, yara bölgesine yerleşerek toksin üretmeye başlar ve bu toksin sinir sistemine zarar vererek şiddetli kas kasılmalarına neden olur.
Halk arasında “çene kitlenmesi” olarak da bilinen tetanoz, özellikle çene ve boyun kaslarında sertlik oluşturur. Bu durum hastanın ağzını açmasını zorlaştırır, ilerleyen vakalarda ise solunum güçlüğüne yol açarak ölüme sebebiyet verebilir.
TETANOZUN BELİRTİLERİ NELERDİR?
Tetanoz belirtileri genellikle bakterinin vücuda girişinden 4 ila 14 gün sonra ortaya çıkar. En bilinen belirti çene kaslarında görülen spazmlardır. Bunun dışında;
-
Çeneyi açmada güçlük ve kas spazmları
-
İstemsiz kas kasılmaları
-
Nefes almada zorluk
-
Yutma güçlüğü
-
Vücutta yaygın kas sertliği
-
Omurganın geriye doğru eğilmesi
-
Şiddetli ağrı ve kasılmalar
-
Ateş, terleme ve kalp atışında hızlanma
-
Kan basıncı düzensizlikleri
-
Uyaranlara karşı aşırı hassasiyet
Bazı hastalarda kasılmalar o kadar şiddetli olur ki, vücut yay gibi gerilebilir. Bu nedenle tetanoz belirtileri fark edildiğinde vakit kaybetmeden tıbbi yardım alınmalıdır.
TETANOZ TÜRLERİ NELERDİR?
Tetanoz, klinik bulgulara göre dört ana grupta incelenir:
JENERALİZE (YAYGIN) TETANOZ
Tetanozun en sık görülen türüdür. Genellikle çene kaslarındaki kasılmalarla başlar ve kısa sürede boyun, gövde ve bacaklara yayılır. Şiddetli ve tekrarlayan kasılmalar hastanın yoğun bakımda tedavi edilmesini gerektirir. Tüm tıbbi müdahalelere rağmen ölüm oranı %10-30 arasındadır.
MATERNAL VE YENİDOĞAN TETANOZU
Doğum sonrasında annede görülen enfeksiyon maternal tetanoz, bebekte ortaya çıkan ise yenidoğan tetanozu olarak bilinir. Gebelik döneminde yapılan tetanoz aşısı hem anneyi hem de bebeği bu hastalıktan korur.
SEREBRAL (SEFALİK) TETANOZ
Kafa kas ve sinirlerini etkileyen bu tetanoz türü, özellikle kafa yaralanmaları, diş tedavileri veya kulak enfeksiyonları sonrası ortaya çıkabilir.
LOKALİZE TETANOZ
Tetanozun en nadir görülen türüdür. Yalnızca tek bir kas grubunda kasılma meydana gelir.
TETANOZ HASTALIĞI NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Tetanoz tanısı konulan hastalar mutlaka hastanede tedavi edilmelidir. Tedavi süreci şunları kapsar:
-
Yara temizliği: Yarada bakteri üremesini engellemek için detaylı temizlik yapılır.
-
Tetanoz immünglobulini ve aşı: Hastaya hem immünglobulin hem de tetanoz aşısı uygulanır. Tetanoz geçirildikten sonra da bağışıklık bırakmaz, bu nedenle tam aşı şeması tamamlanmalıdır.
-
Kas gevşetici ilaçlar: Kasılmaların kontrol altına alınabilmesi için ilaç tedavisi uygulanır.
-
Antibiyotikler: Clostridium tetani bakterisinin öldürülmesi ve enfeksiyonun iyileşmesi için antibiyotik tedavisi uygulanır.
TETANOZ AŞISI NEDİR?
Tetanoz aşısı, bakterinin ürettiği toksinin zararsız hâle getirilmiş formunu içerir. Böylece bağışıklık sistemi antikor üretir ve hastalık oluşmadan korunma sağlanır.
Tetanoz aşısı genellikle difteri ve boğmacaya karşı da koruma sağlayan kombine aşılar şeklinde uygulanır. Düzenli aralıklarla yapılan hatırlatma dozlarıyla ömür boyu koruma sağlanabilir.
Tetanoz, tedavi edilmezse ölümcül sonuçlara yol açabilen ciddi bir hastalıktır. Düzenli tetanoz aşısı yaptırmak, hijyen kurallarına dikkat etmek ve riskli yaralanmalarda vakit kaybetmeden sağlık kuruluşuna başvurmak hayati önem taşır.
