Enfeksiyon hastalıkları arasında yer alan tifo, antibiyotik ve aşıyla tedavi edilebilen ancak önlem alınmadığında ciddi sağlık sorunlarına yol açabilen bir hastalıktır. Salmonella bakterisinin neden olduğu bu hastalık özellikle hijyenin yetersiz olduğu bölgelerde yaygın görülmektedir.
TİFO NEDİR?
Tifo, Salmonella typhi bakterisinin yol açtığı, yüksek ateş, ishal, kusma ve deri döküntüsü gibi belirtilerle seyreden bakteriyel bir enfeksiyon hastalığıdır. “Enterik ateş” olarak da bilinen tifo, yalnızca insandan insana bulaşır. Afrika ve Güney Asya gibi temiz içme suyuna erişimin sınırlı olduğu bölgelerde salgınlara yol açabilmektedir. Çocuklar için yüksek risk taşıyan bu hastalık, erken teşhisle antibiyotik tedavisi ve aşı sayesinde kontrol altına alınabilmektedir.
TİFO BELİRTİLERİ NELERDİR?
Tifo belirtileri genellikle bulaşmadan 1-3 hafta sonra ortaya çıkar. İlk aşamada yüksek ateş ve karın ağrısı dikkat çeker. Diğer belirtiler şunlardır:
-
39-40°C’ye ulaşan ateş
-
Halsizlik ve iştahsızlık
-
Mide bulantısı, kusma, ishal veya kabızlık
-
Baş ağrısı ve kas ağrıları
-
Karın şişkinliği
-
Deride döküntü ve kızarıklık
-
Öksürük
TİFO NEDEN OLUR? TİFO NASIL BULAŞIR?
Tifo, kontamine yiyecekler ve kirli içme suları yoluyla bulaşır. Bakteriler sindirim sistemine girdikten sonra kana karışır. Ayrıca hasta kişilerin dışkı veya idrarıyla temas eden yüzeylere dokunmak ve ardından hijyensiz şekilde elleri ağza götürmek de bulaşma yollarındandır. Tifo yalnızca insandan insana geçer, hayvanlardan bulaşmaz.
Bazı kişiler tedavi sonrası da bakteriyi vücudunda uzun süre taşıyabilir, bu durum “kronik tifo taşıyıcılığı” olarak adlandırılır.
TİFO NASIL TEŞHİS EDİLİR?
Tifo şüphesinde doktor, hastanın belirtilerini ve seyahat geçmişini değerlendirir. Fiziksel muayenenin yanı sıra dışkı testi, kan ve idrar tahlilleri istenebilir. Daha kesin teşhis için kemik iliği kültürü de uygulanabilir. Bu sonuçlar, hastalığın varlığını doğrular ve uygun tedaviye yön verir.
TİFO TEDAVİSİ NASIL YAPILIR?
Tifo tedavisinde en etkili yöntem antibiyotik kullanımıdır. Doktorlar genellikle siprofloksasin veya alternatif antibiyotikleri reçete eder. Ayrıca bol sıvı tüketilmesi, vücudun kaybettiği suyun yerine konması açısından önemlidir. Ağır vakalarda ise hastanede yatarak tedavi gerekebilir.
TİFO HASTALIĞI KOMPLİKASYONLARI NELERDİR?
Tedavi edilmeyen tifo hastalığı ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Bunlar arasında:
-
İç kanama ve bağırsak delinmesi
-
Safra kesesi iltihabı
-
Zatürre ve bronşit gibi solunum sorunları
-
Kalp ve kemik iltihapları
-
Böbrek yetmezliği
Yerinde ve zamanında tedavi, bu komplikasyonların önüne geçilmesini sağlar.
TİFO HASTALIĞI NASIL ÖNLENİR?
Tifoya karşı korunmada en etkili yöntem aşıdır. Özellikle riskli bölgelere seyahat edecek kişilere tifo aşısı önerilir. Bunun dışında şu önlemler hastalık riskini azaltır:
-
Musluk veya kuyu suyu içmemek, kaynatılmış ya da şişelenmiş su tercih etmek
-
El hijyenine dikkat etmek, özellikle yemeklerden önce elleri yıkamak
-
Yiyeceklerin iyi pişirilmiş olmasına özen göstermek
-
Sokak yemeklerinden ve buzlu içeceklerden uzak durmak
-
Yemek hazırlanan ve tüketilen ortamların temizliğine dikkat etmek