ABD Başkanı Donald Trump’ın Ukrayna’daki çatışmaları durdurmak için önerdiği 28 maddelik barış planı, Cenevre’de yürütülen diplomasi trafiğiyle yeni bir aşamaya girdi. ABD, Ukrayna ve Avrupalı müttefiklerden heyetler, planı görüşmek üzere bir araya geldi ve basına kapalı yapılan ilk tur görüşmeleri tamamladı.
Ukrayna heyetinin başındaki Andriy Yermak, İngiltere, Fransa ve Almanya temsilcileriyle yapılan toplantının “oldukça yapıcı” geçtiğini açıkladı. Heyetlerin bugün ABD temsilcileriyle görüşerek diplomasi trafiğini sürdüreceği belirtildi.
CENEVRE’DEKİ GÖRÜŞMELERE KİMLER KATILIYOR?
Görüşmelerde ABD adına Dışişleri Bakanı Marco Rubio ile Trump’ın Özel Temsilcisi Steve Witkoff yer alıyor. Ukrayna tarafı ise Devlet Başkanlığı Ofisi Başkanı Andriy Yermak liderliğinde temsil ediliyor. Avrupa kanadından İngiltere, Fransa ve Almanya’dan üst düzey heyetler masada bulunuyor.
Bu görüşmeler, Trump’ın daha önce 27 Kasım’a kadar sonuç alınması gerektiği yönündeki açıklamasının ardından geldi. Ancak Trump daha sonra planın “nihai teklif” olmadığını vurgulamıştı.
28 MADDELİK PLANA YÖNELİK DETAYLAR
Barış planının taslağı, CBS News’in doğruladığı şekilde Ukraynalı bir muhalif siyasetçi tarafından kamuoyuyla paylaşılmıştı. Taslak öne çıkan başlıklarıyla dikkat çekiyor.
Planın öne çıkan maddeleri şöyle aktarılıyor:
Derhal bir ateşkes yürürlüğe girecek, Ukrayna bazı işgal altında olmayan toprakları Rusya’ya devredecek ve Kırım, Donetsk ile Luhansk’ın büyük bölümü Rus kontrolünde kalacak. Kiev’in NATO hedefinden vazgeçmesi, Ukrayna ordusunun 600 bin askerle sınırlanması, dondurulmuş Rus varlıklarından 100 milyar doların Ukrayna’ya aktarılması ve seçimlerin 100 gün içinde yapılması da taslakta yer alan maddeler arasında bulunuyor.
ABD, Rusya’nın yeniden saldırması halinde askeri müdahaleyi içeren güvence de sunmayı planlıyor.
LİDERLERDEN ARDI ARDINA AÇIKLAMALAR
Zelenskiy: Ukrayna Devlet Başkanı, planın iletilmesinin ardından ülkesinin “tarihinin en zor anlarından biriyle” karşı karşıya olduğunu söyleyerek Ukrayna’nın onurunu kaybetme riski ile kilit ortağını kaybetme riski arasında sıkıştığını belirtti. Zelenskiy ayrıca plana alternatifler sunacaklarını açıkladı.
Putin: Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 28 maddelik planın “nihai barış anlaşması için temel oluşturabileceğini” ifade ederek taslağa destek verdi. Rusya’nın bazı esneklikler gösterdiğini, ancak Kiev’in önerileri reddettiğini söyledi.
Trump: ABD Başkanı Donald Trump ise Fox Radio’ya yaptığı açıklamada tek hedeflerinin “akan kanı durdurmak” olduğunu belirtti. Rusya’nın gelecekte Avrupa için tehdit oluşturabileceğine ilişkin soruya, “Duracaklar” yanıtını verdi.
AVRUPALI MÜTTEFİKLERİN ÇEKİNCELERİ
G20 Zirvesi kapsamında açıklama yapan Avrupa Birliği Dış İlişkiler Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas, planın uygulanmasının “tehlikeli” olabileceğini ifade etti. Kallas, Rusya’nın işgal ettiği bölgeler için imtiyaz elde etme hakkı olmadığını vurguladı.
Ukrayna’nın İngiltere, Fransa ve Almanya liderleriyle gerçekleştirdiği görüşmelerde de teklifin Ukrayna lehine “güçlendirilmesi” mesajı öne çıktı.
TÜRKİYE’NİN POZİSYONU VE ERDOĞAN’IN AÇIKLAMALARI
G20’de gazetecilerin sorularını yanıtlayan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 23 Kasım’da Vladimir Putin ile telefon görüşmesi yapacağını ve savaşın durdurulması için atılabilecek adımların ele alınacağını söyledi.
Ayrıca Tahıl Koridoru Anlaşması’nın yeniden canlandırılması gerektiğini belirten Erdoğan, diplomasi kanallarının açık tutulmasının önemine dikkat çekti.
UKRAYNA’DA SAHADAKİ DURUM
Rusya, Ukrayna topraklarının yaklaşık beşte birini kontrol etmeyi sürdürüyor. Kış yaklaşırken Ukrayna’nın enerji altyapısı saldırıların hedefi olmaya devam ediyor. Moskova, 2022’de Donetsk, Lugansk, Zaporijya ve Herson bölgelerini ilhak ettiğini duyurmuş, 2014’te ise Kırım’ı ilhak etmişti.
Kiev yönetimi NATO hedefinden vazgeçmeyeceğini uzun süredir yinelerken, Moskova da taleplerinden geri adım atmıyor. Bu nedenle barış planının nasıl şekilleneceği belirsizliğini koruyor.
