Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2025 yılı Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması sonuçlarını açıkladı. Veriler, gelir dağılımındaki eşitsizliğin tüm müdahalelere rağmen devam ettiğini gözler önüne serdi. En yüksek gelire sahip yüzde 20’lik kesim, toplam gelirin neredeyse yarısını alırken, en düşük gelir grubunun payı sınırlı kaldı.
GELİRİN YARISI EN ZENGİN YÜZDE 20’DE TOPLANDI
TÜİK verilerine göre, en yüksek eşdeğer hanehalkı kullanılabilir gelire sahip yüzde 20’lik kesimin toplam gelirden aldığı pay yüzde 48,0 oldu. En düşük gelir grubundaki yüzde 20’nin payı ise yalnızca %6,4 olarak hesaplandı. Bu tablo, gelir dağılımındaki dengesizliğin sürdüğünü bir kez daha ortaya koydu.
Gelir adaletsizliğinin temel göstergelerinden biri olan Gini katsayısı, 2025 yılında 0,410 olarak hesaplandı. Bu oran, bir önceki yıla göre 0,003 puanlık sınırlı bir iyileşmeye işaret etse de yüksek eşitsizlik seviyesinin devam ettiğini gösterdi. Sosyal transferler hariç tutulduğunda Gini katsayısı 0,473’e, brüt gelir üzerinden hesaplandığında ise 0,422’ye yükseldi.
ORTALAMA GELİR 662 BİN TL’YE DAYANDI
Türkiye genelinde yıllık ortalama hanehalkı kullanılabilir geliri, geçen yıla kıyasla yüzde 76,7 artarak 662 bin 414 TL oldu. Eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert geliri ise 332 bin 882 TL olarak hesaplandı.
Tek kişilik haneler, 418 bin 025 TL ile en yüksek ortalama gelire sahip grup olurken; en düşük gelir, 264 bin 413 TL ile birden fazla çekirdek aileden oluşan hanelerde görüldü.
GELİRİN YARISI MAAŞ VE ÜCRETTEN
Toplam gelir içinde en büyük payı %49,7 ile maaş ve ücret gelirleri oluşturdu. Müteşebbis gelirlerinin payı %18,3 olurken, sosyal transferlerin payı %18,2 olarak kaydedildi. Sosyal transferlerin büyük bölümünü ise emekli, dul ve yetim aylıkları oluşturdu.
EĞİTİM SEVİYESİ GELİRİ BELİRLİYOR
Eğitim düzeyine göre gelir farkı dikkat çekti. Yıllık ortalama esas iş geliri;
Yükseköğretim mezunlarında: 566 bin 839 TL
Lise mezunlarında: 376 bin 932 TL
Lise altı eğitimlilerde: 290 bin 323 TL
Okur-yazar olmayanlarda: 183 bin 900 TL
En yüksek gelir artışı yüzde 83 ile yükseköğretim mezunlarında görüldü.
SEKTÖRLERE GÖRE GELİR DAĞILIMI
Sektörel bazda en yüksek yıllık ortalama gelir 426 bin 045 TL ile hizmet sektöründe gerçekleşti. Tarım sektörü ise 237 bin 461 TL ile en düşük gelir grubunda yer aldı. En hızlı gelir artışı yüzde 79 ile inşaat sektöründe kaydedildi.
İŞVERENLER ZİRVEDE, YEVMİYELİLER EN ALTTA
İşteki duruma göre yıllık ortalama gelirler şöyle sıralandı:
İşverenler: 1 milyon 204 bin 791 TL
Ücretli ve maaşlı çalışanlar: 379 bin 047 TL
Kendi hesabına çalışanlar: 348 bin 045 TL
Yevmiyeliler: 186 bin 682 TL
BÖLGESEL GELİR UÇURUMU DİKKAT ÇEKTİ
Bölgesel bazda en yüksek ortalama gelir 449 bin 618 TL ile Ankara (TR51) olurken, en düşük gelir 172 bin 552 TL ile Van, Muş, Bitlis ve Hakkari’yi kapsayan TRB2 bölgesinde kaydedildi.
Gelir eşitsizliğinin en yüksek olduğu bölge ise TR71 (Kırıkkale, Aksaray, Niğde, Nevşehir, Kırşehir) oldu.
Araştırmaya göre, bir önceki yıl en alt yüzde 10’luk gelir grubunda yer alanların yüzde 68,1’i aynı grupta kaldı. En üst yüzde 10’daki bireylerin ise %58,9’u yerini korudu. Bu durum, sosyal hareketliliğin sınırlı olduğunu gösterdi.
2024 yılında işsiz olanların %38,7’si 2025’te istihdama katıldı. Önceki yıl çalışan olanların ise %90,3’ü işini korumayı başardı.
TÜİK’in yayımladığı son veriler, Türkiye’de gelir artışına rağmen eşitsizliğin yapısal bir sorun olmaya devam ettiğini net biçimde ortaya koydu.