Türkiye’de genç nüfus artık daha eğitimli. TÜİK’in 2024 Ulusal Eğitim İstatistikleri 25-34 yaş grubunda yükseköğretim mezun oranının 16 yılda üç katına çıkarak %44,9’a ulaştığını ortaya koydu. Kadınlar bu artışta erkekleri geride bırakırken, Türkiye’nin eğitimde OECD ortalamasına hızla yaklaştığı görülüyor.
YÜKSEKÖĞRETİM MEZUNU GENÇLERİN ORANI 16 YILDA 3 KATINA ÇIKTI
TÜİK’in 2024 yılı Ulusal Eğitim İstatistikleri, Türkiye’de yükseköğretim alanındaki dev dönüşümü gözler önüne seriyor. 25-34 yaş grubunda yükseköğretim mezun oranı 2008’de %13,5 iken, 2024 yılında %44,9’a yükseldi. Bu artışta kadınların performansı dikkat çekiyor; kadın mezun oranı %12,5’ten %48,9’a çıkarken, erkeklerde artış %14,6’dan %41,1’e ulaştı.
TÜRKİYE, OECD ORTALAMASINA YAKLAŞIYOR
OECD’nin 2022 verilerine göre Türkiye’de 25-34 yaş arası yükseköğretim mezun oranı %42,9 olarak ölçüldü. OECD ortalaması ise %47,4. Güney Kore bu alanda lider (%69,6) olurken, Meksika en düşük oranla (%27,3) listede yer aldı. Türkiye, son 16 yılda yaptığı hızlı atakla OECD ülkelerine yaklaşmış görünüyor.
25 YAŞ ÜSTÜ NÜFUSUN EĞİTİM SEVİYESİ DE YÜKSELİYOR
25 yaş ve üzeri nüfusta yükseköğretim mezun oranı 2008’de %9,8 iken 2024’te %25,3’e ulaştı. Ortaöğretim ve üzeri eğitim seviyesine sahip nüfus ise %26,5’ten %49,4’e çıktı. Ortalama eğitim süresi 2024 yılında 9,5 yıl olarak ölçüldü; kadınlarda 8,8 yıl, erkeklerde ise 10,2 yıl.
İL BAZINDA EĞİTİM FARKLARI
En yüksek ortalama eğitim süresi 10,8 yıl ile Ankara’da görülürken onu İstanbul, Eskişehir, Kocaeli ve İzmir izledi. En düşük eğitim süresi ise 7,5 yıl ile Ağrı’da kaydedildi. Son 10 yılda eğitim süresindeki en büyük artış Şırnak’ta %51,6 oldu.
OKUMA YAZMA ORANI %97,8’E YÜKSELDİ
6 yaş ve üzeri nüfusta okuma yazma bilen oranı 2008’de %91,8 iken 2024’te %97,8’e yükseldi. Kadınlarda okuryazarlık oranı %96,2, erkeklerde ise %99,3 olarak gerçekleşti.
EBEVEYN EĞİTİMİ, ÇOCUĞUN EĞİTİMİNİ ŞEKİLLENDİRİYOR
25 yaş üstü nüfusta, annesi yükseköğretim mezunu olan fertlerin %84,4’ü yükseköğretim mezunu olurken, babası yükseköğretim mezunu olan fertlerde bu oran %80,3. Annesi ortaöğretim mezunu olanların %64,3’ü, babası ortaöğretim mezunu olanların %55,7’si yükseköğretim mezunu.
VERİLER BİZE NE ANLATIYOR?
Veriler Türkiye’nin eğitimde iyi bir sıçrama yaptığını gösteriyor. Özellikle genç kadınların yükseköğretimde erkekleri geçmesi, toplumsal cinsiyet eşitliği açısından oldukça umut verici. İl bazlı farklar hala yüksek olsa da Şırnak, Hakkari ve Muş gibi illerdeki hızlı artış, eğitimde fırsat eşitliğinin mümkün olduğunu gösteriyor. Ayrıca annesi ya da babası eğitimli olan çocukların yükseköğretime daha kolay ulaşabilmesi, ailelerin eğitim seviyesinin gelecek kuşaklar üzerindeki etkisini net biçimde ortaya koyuyor.
Bence istatistikler, Türkiye’nin eğitimdeki ilerlemesini hem gösteriyor hem de önümüzdeki yıllarda neler başarabileceğimiz konusunda umut veriyor. Artık sadece büyükşehirler değil, Anadolu’nun birçok yerinde de eğitimde ciddi bir yükseliş var ve bu hepimiz için olumlu bir gelişme.
