Türkiye’de akaryakıt tüketiminin kayıt altına alınması, vergi kayıplarının önlenmesi ve akaryakıt sektöründe adil rekabetin sağlanması için Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi (UTTS) devreye girmiştir. Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından zorunlu hale getirilen bu sistem, milyonlarca araç sahibini ilgilendirmektedir. Peki UTTS nedir, nasıl çalışır, kimlere zorunludur ve cezaları nelerdir?
UTTS NEDİR?
UTTS, araçların akaryakıt alımlarını kayıt altına almak için geliştirilen bir elektronik taşıt tanıma sistemidir. Akaryakıt istasyonlarında yapılan yakıt alımları, aracın plakası ve kimliğiyle eşleştirilerek sisteme otomatik olarak bildirilir. Böylece hem usulsüz yakıt tüketiminin önüne geçilir hem de devletin vergi kaybı engellenir.
UTTS NEDEN YAPILIYOR?
UTTS’nin devreye alınmasının temel amacı;
- Akaryakıt üzerinden yapılan vergi kayıplarını önlemek,
- Kaçak akaryakıt kullanımını engellemek,
- Adil rekabeti sağlamak,
- Araç bazlı yakıt tüketim verilerini şeffaf hale getirmektir.
Bakanlık verilerine göre, UTTS ile yıllık milyarlarca liralık vergi kaybının önlenmesi beklenmektedir.
UTTS NASIL ÇALIŞIR?
Sistemin çalışma prensibi oldukça basittir:
- Araca monte edilen çip/cihaz, yakıt alımı sırasında pompa ile iletişim kurar.
- Alınan yakıt miktarı ve araç bilgileri otomatik olarak merkeze iletilir.
- Fiş ve fatura bu kayıt üzerinden düzenlenir.
Bu sayede hem sürücünün hem de akaryakıt istasyonunun manuel bir işlem yapmasına gerek kalmaz.
UTTS BAŞVURUSU NASIL YAPILIR?
UTTS başvuruları, yetkili dağıtıcı firmalar ve akaryakıt istasyonları aracılığıyla yapılmaktadır. Araç sahipleri, gerekli evraklarla başvurarak sistem cihazını araçlarına taktırabilir. Başvuru sırasında:
- Araç ruhsatı,
- Kimlik bilgileri,
- Yetki belgesi (tüzel kişiler için) istenmektedir.
UTTS NEREDE TAKILIR?
UTTS cihazı, aracın yakıt deposuna erişimi olan uygun bir bölgeye uzman teknisyenler tarafından monte edilmektedir. Takma işlemi yalnızca yetkili servislerde yapılabilir.
UTTS ZORUNLU MU?
Evet, UTTS belirli araç grupları için zorunlu hale getirilmiştir. Özellikle ticari araçlar ve şirket filoları bu kapsama girmektedir. Sisteme dahil olmayan araçlara idari yaptırımlar uygulanmaktadır.
UTTS KİMLERE ZORUNLU?
UTTS;
- Ticari araçlara,
- Kiralama şirketlerinin filosuna,
- Şirket adına kayıtlı araçlara zorunlu tutulmaktadır.
Bireysel araç sahipleri için ise zorunluluk sınırlı şekilde uygulanmaktadır.
UTTS HAKKINDA SIK SORULAN SORULAR..
UTTS ÖDEMESİ NEREYE YAPILIR?
UTTS cihazı ve montajı için yapılacak ödemeler, yetkili dağıtıcı firmalar veya akaryakıt istasyonları üzerinden yapılmaktadır. Devlete doğrudan bir ödeme yapılmaz; sistem bedeli hizmet sağlayıcıya ödenir
UTTS KİRALIK ARAÇLARDA KİM TAKTIRACAK?
Kiralık araçlarda UTTS cihazını araç kiralama şirketi taktırmakla yükümlüdür. Araç kiralayan bireylerin bu konuda herhangi bir yükümlülüğü bulunmamaktadır.
UTTS BİREYSEL ARAÇLARDA ZORUNLU MU?
Bireysel araç sahipleri için UTTS, şimdilik zorunlu değildir. Ancak ticari faaliyette kullanılan bireysel araçlar için Bakanlık ilerleyen dönemde yeni düzenlemeler getirebilir.
MOTOSİKLETLERDE UTTS ZORUNLULUĞU VAR MI?
Motosikletler için UTTS zorunluluğu bulunmamaktadır. Zorunluluk yalnızca motorlu kara taşıtlarının belirli grupları için geçerlidir.
UTTS CEZASI NE KADAR?
UTTS zorunluluğuna uymayan araç sahiplerine idari para cezası uygulanmaktadır. 2025 yılı için UTTS cezası, aracın niteliğine göre binlerce lirayı bulabilmektedir. Ayrıca sisteme dahil olmayan araçların akaryakıt alması da engellenmektedir.
TAŞIT TANIMA SİSTEMİ NASIL ÇALIŞIR?
UTTS’nin temelinde yer alan Taşıt Tanıma Sistemi (TTS), araç kimliğini elektronik olarak doğrular. Depoya takılan cihaz, pompa ile haberleşerek alınan yakıtın otomatik kaydını sağlar.
TAŞIT TANIMA SİSTEMİ NASIL SÖKÜLÜR?
Taşıt tanıma cihazı, yalnızca yetkili servisler tarafından sökülebilir. Yetkisiz müdahaleler hem cihazın hem de aracın garanti kapsamını ortadan kaldırır. Ayrıca cezai yaptırımlar da söz konusu olabilir.
TAŞIT TANIMA SİSTEMİ NEREDEN ALINIR?
Taşıt tanıma cihazları yalnızca lisanslı dağıtıcı firmalar ve yetkili akaryakıt istasyonları üzerinden temin edilebilir. İnternetten ya da ikinci el cihaz kullanımı kesinlikle önerilmemektedir.
EDİTÖRDEN NOT
Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi (UTTS), Türkiye’de akaryakıt sektöründe şeffaflığı ve vergi adaletini sağlamayı amaçlayan devrim niteliğinde bir uygulamadır. Ticari araçlar için zorunlu olan sistem, kayıt dışı akaryakıt kullanımını engelleyerek devletin milyarlarca liralık kaybını önleyecektir. Araç sahiplerinin cezai yaptırımlarla karşılaşmamak için sisteme zamanında başvuru yapmaları büyük önem taşımaktadır.
