Aile planlaması ve doğum kontrol yöntemleri denildiğinde genellikle kadınlara yönelik seçenekler öne çıkıyor. Oysa erkekler için de güvenli ve kalıcı bir yöntem mevcut: vazektomi. Dünya genelinde milyonlarca erkek tarafından tercih edilen bu işlem, Türkiye’de de son yıllarda daha fazla tartışılmaya başlandı. Peki vazektomi nedir, nasıl yapılır, geri dönüşü mümkün müdür ve Türkiye’deki uygulama oranları ne seviyede?
VAZEKTOMİ NEDİR?
Vazektomi, erkeklerde sperm kanallarının (vas deferens) cerrahi olarak bağlanması veya kesilmesi işlemidir. Bu yöntemle testislerde üretilen spermler meni sıvısına karışmaz ve gebelik oluşumu engellenir. Vazektomi, erkekler için en güvenilir doğum kontrol yöntemlerinden biri olarak kabul edilmektedir. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre etkinlik oranı %99’un üzerindedir.
VAZEKTOMİ NASIL YAPILIR?
Vazektomi, lokal anestezi altında 15-30 dakika süren küçük bir cerrahi işlemdir. Ürologlar tarafından gerçekleştirilen operasyonda, testislerden çıkan sperm kanalları bulunur, kesilir veya bağlanır. İşlem sırasında dikiş gerekmez ve hasta aynı gün taburcu edilir. İyileşme süreci genellikle birkaç günle sınırlıdır.
VAZEKTOMİ AMELİYATI NEDİR?
Vazektomi ameliyatı, doğurganlığı kalıcı olarak engellemek için yapılan cerrahi işlemin adıdır. Bu operasyon meninin hacmini, sertleşmeyi veya cinsel isteği etkilemez. Sadece spermin dışarı çıkışı durdurulur. Yani kişi ejakülasyona devam eder fakat ejakülatın içinde sperm bulunmaz.
VAZEKTOMİ GERİ ALINIR MI?
Vazektomi teorik olarak mikrocerrahi yöntemlerle geri alınabilir. Ancak başarı oranı, operasyon üzerinden geçen süreye ve kişinin yaşına bağlıdır. İlk 5 yıl içinde yapılan geri dönüş ameliyatlarında başarı daha yüksektir. Fakat hiçbir zaman %100 garanti verilmez. Bu nedenle uzmanlar vazektomiyi “kalıcı bir yöntem” olarak tanımlamaktadır.
VAZEKTOMİ DEVLET HASTANESİNDE YAPILIYOR MU?
Türkiye’de bazı devlet hastanelerinde vazektomi yapılabilmektedir. Ancak talep düşük olduğu için her merkezde bulunmaz. Genellikle üniversite hastaneleri ve büyük şehirlerdeki eğitim araştırma hastaneleri bu hizmeti sunmaktadır. SGK kapsamında işlem yapılabilse de her hastanenin uygulama politikası farklıdır.
VAZEKTOMİ ÜCRETİ
Türkiye’de özel hastanelerde vazektomi ücreti 2025 yılı itibarıyla 20.000 TL ile 50.000 TL arasında değişmektedir. Ücretler, hastanenin donanımına, cerrahın deneyimine ve kullanılan tekniklere göre farklılık gösterir. Devlet hastanelerinde yapıldığında ise SGK tarafından karşılanabilmektedir.
VAZEKTOMİ GERİ DÖNÜŞÜ VAR MI?
Evet, mikrocerrahi yöntemlerle vazektomi geri alınmaya çalışılabilir. Ancak bu işlem hem maliyetlidir hem de başarı şansı sınırlıdır. Dünya genelinde yapılan araştırmalara göre vazektomi geri dönüş ameliyatlarında canlı sperm çıkışı %30-70 arasında değişmektedir. Çocuk sahibi olma ihtimali ise daha da düşebilir.
TÜRKİYE'DE VAZEKTOMİ ORANI
Türkiye’de vazektomi oranı oldukça düşüktür. Kadınlarda tüplerin bağlanması yaygınken, erkeklerin bu yönteme başvurma oranı %1’in altındadır. Avrupa ülkelerinde erkeklerin %10-15’i, ABD’de ise yaklaşık %6’sı vazektomi yaptırmıştır. Türkiye’de toplumsal algılar, dini hassasiyetler ve bilgilendirme eksikliği nedeniyle oranlar düşük kalmaktadır.
VAZEKTOMİ AMELİYATI OLANLARIN YORUMLARI
Vazektomi ameliyatı olan erkeklerin büyük çoğunluğu işlemin kolay ve ağrısız geçtiğini ifade etmektedir. İyileşme sürecinin kısa olması ve cinsel yaşamı olumsuz etkilememesi en sık dile getirilen olumlu yorumlardır. Ancak bazıları, işlem sonrası kısa süreli ağrı ve şişlik yaşadığını belirtmektedir.
VAZEKTOMİ ZARARLARI
Tıbbi literatüre göre vazektomi ciddi bir sağlık riski taşımaz. Fakat nadir de olsa komplikasyonlar görülebilir:
- İşlem sonrası şişlik ve morarma
- Geçici ağrı
- Nadir enfeksiyon
- Çok düşük ihtimalle sperm granulomu (kanal bölgesinde sperm birikmesi)
Uzmanlara göre uzun vadede cinsel performans veya genel sağlık üzerinde olumsuz bir etkisi yoktur.
SIKÇA SORULAN SORULAR
ERKEK KORUNMA YÖNTEMLERİ VAZEKTOMİ
Erkekler için doğum kontrol yöntemleri sınırlıdır: prezervatif, geri çekme yöntemi ve vazektomi. Bu seçenekler arasında en kalıcı ve güvenilir olanı vazektomidir. Prezervatifler tek kullanımlık koruma sağlarken, vazektomi uzun vadeli bir çözüm sunar.
VAZEKTOMİ SONRASI SPERMLER NEREYE GİDER?
Testislerde üretilen spermler, vazektomi sonrası vücut tarafından doğal şekilde emilir. Yani sperm üretimi devam eder fakat ejakülata karışmaz. Bu süreç vücutta herhangi bir zarara yol açmaz.
VAZEKTOMİ SONRASI ÇOCUK OLUR MU?
Vazektomi sonrası çocuk sahibi olmak mümkün değildir. Ancak nadiren, operasyon sırasında kanalların tam kapatılmaması veya kendi kendine yeniden birleşmesi durumunda gebelik riski oluşabilir. Bu oran milyonda bir seviyesindedir.
VAZEKTOMİ KAÇ TL?
Türkiye’de 2025 yılında özel hastanelerde vazektomi fiyatları 20.000 TL’den başlamakta, 50.000 TL’ye kadar çıkabilmektedir. Devlet hastanelerinde ise SGK kapsamında ücretsiz yapılabilme imkanı vardır
VAZEKTOMİ HARAM MIDIR?
İslam hukukçuları arasında vazektomi konusunda farklı görüşler vardır. Çoğunluk, kalıcı kısırlığa yol açtığı için haram olduğunu belirtmektedir. Ancak ciddi sağlık sorunları ve tıbbi zorunluluk durumlarında bazı alimler caiz olabileceğini söylemektedir. Bu konuda en doğru yanıt için kişinin dini otoritelere danışması önerilir.
VAZEKTOMİ KİMLERE UYGULANIR?
- Çocuk sahibi olmayı kesinlikle istemeyen erkeklere
- Kalıcı doğum kontrol isteyen çiftlere
- Kadının sağlık sorunları nedeniyle hamileliğin riskli olduğu durumlarda
Vazektomi, üreme sağlığı konusunda bilinçli karar alan çiftler için güvenli bir yöntemdir.
VAZEKTOMİ TÜRKİYE'DE VAR MI?
Evet, Türkiye’de hem özel hem de devlet hastanelerinde vazektomi yapılmaktadır. Ancak oranların düşük olması, toplumda bu yöntemin yeterince tanınmamasından kaynaklanmaktadır.
HER İKİ TESTİS ALINIRSA NE OLUR?
Vazektomi testislerin alınması değildir, sadece sperm kanallarının bağlanmasıdır. Eğer her iki testis alınırsa bu duruma orşiektomi denir. Bu durumda erkek hem kısır olur hem de testosteron üretimi düşer. Bu da cinsel istekte azalma, kısırlık ve hormonal sorunlara yol açabilir. Vazektomi ile testislerin alınması arasındaki farkı vurgulamak bu nedenle önemlidir.
