Son dönemde hem siyasi hem de jeopolitik gündemin en sıcak başlıklarından biri olan Zengezur Koridoru, yalnızca Azerbaycan ve Ermenistan'ı değil; Türkiye, İran, Rusya gibi bölgesel aktörleri de doğrudan ilgilendiriyor. Bu yazıda, “Zengezur Koridoru nedir, nereden geçiyor, Türkiye’ye etkisi ne, son durumu ne?” gibi en çok merak edilen sorulara yanıt vereceğiz. Ayrıca projenin tarihçesi, bölgesel etkileri ve stratejik önemi de detaylıca ele alınacak. Haberin Burada'nın haberine göre proje, sadece bir ulaşım hattı değil, aynı zamanda yeni bir jeopolitik denge unsuru.
Zengezur Koridoru nedir, nereden geçiyor, kaç kilometre?
Zengezur Koridoru, Azerbaycan'ın ana karasıyla Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti’ni doğrudan kara ve demiryolu ile bağlamayı amaçlayan büyük bir ulaştırma projesidir. Proje kapsamında açılması planlanan koridor, Ermenistan’ın güneyinde yer alan Syunik bölgesinden geçerek, yaklaşık 40 kilometrelik bir güzergâhı kapsayacaktır.
Koridorun amacı sadece Azerbaycan ve Nahçıvan'ı bağlamak değil; aynı zamanda Türkiye üzerinden Orta Asya'ya kadar uzanan geniş bir ticaret ağı kurmak.
Zengezur Koridoru’nun önemi, Türkiye’ye etkisi ve bölgesel sonuçları
Bu projenin gerçekleşmesi durumunda, Bakü’den Kars’a kadar kesintisiz bir demir ve kara yolu bağlantısı sağlanacak. Bu da şu anlamlara geliyor:
Azerbaycan için: Ülke toprak bütünlüğü yeniden tesis edilmiş olacak.
Türkiye için: Nahçıvan üzerinden Azerbaycan ile doğrudan bağlantı kurulacak, bu da ticaret, enerji taşımacılığı ve stratejik iş birlikleri açısından büyük avantaj sağlayacak.
Orta Asya bağlantısı: Türkiye, Zengezur Koridoru üzerinden Orta Asya ülkelerine daha kısa ve güvenli bir yoldan ulaşabilecek.
Jeopolitik rekabet: Rusya, projeyi kendi nüfuz alanında tutmak isterken; İran, koridorun kendi ticari güzergâhlarını devre dışı bırakabileceği endişesiyle mesafeli duruyor.
Zengezur Koridoru ne zaman başladı, ne zaman bitecek?
Zengezur Koridoru ilk kez, 2020 yılında gerçekleşen İkinci Karabağ Savaşı sonrasında, 9 Kasım 2020 tarihli ateşkes anlaşması ile gündeme geldi. Azerbaycan, 2021 itibarıyla kendi topraklarında inşaat çalışmalarına başlamışken, Ermenistan tarafındaki çalışmalar çeşitli siyasi nedenlerle yavaş ilerliyor.
2025 yılı itibarıyla, Azerbaycan’da büyük ölçüde ilerleme kaydedilmiş durumda. Ancak Ermenistan’daki siyasi krizler ve dış baskılar, projenin tam anlamıyla hayata geçirilmesini geciktiriyor. Tahmini tamamlama tarihi ise 2028 olarak açıklansa da bu tarih ertelenebilir.
Ermenistan Zengezur Koridoru’nu kabul ediyor mu, süreç nasıl ilerliyor?
Ermenistan’da Zengezur Koridoru'na karşı çıkan oldukça geniş bir siyasi ve sivil kesim bulunuyor. Her ne kadar ateşkes anlaşmasına göre bu bağlantı öngörülmüş olsa da, Ermenistan tarafı projeyi bir "toprak kaybı" olarak değerlendirip direnç gösteriyor. Bu da projenin hayata geçmesini siyasi anlamda zora sokuyor.
Zengezur Koridoru’nun Türkiye-Azerbaycan ilişkilerine katkısı ne olur?
Proje hayata geçtiğinde Türkiye ile Azerbaycan arasındaki coğrafi kopukluk ortadan kalkacak. Nahçıvan üzerinden doğrudan bağlantı sayesinde:
Ekonomik ilişkiler artacak,
Enerji projelerinde yeni ortaklıklar kurulacak,
Savunma ve lojistik iş birlikleri güçlenecek.
Bu durum, sadece iki ülkenin değil, tüm bölgenin enerji ve lojistik haritasını yeniden şekillendirecek.
Rusya ve İran’ın Zengezur Koridoru konusundaki tavrı ne?
Rusya: Koridorun kendi denetiminde açılmasını istiyor. Hatta bazı kaynaklar, Rus barış gücünün bu hattı koruyabileceğini öne sürüyor.
İran: Zengezur Koridoru’nun devreye girmesiyle kendi üzerinden geçen doğu-batı transit hattının önemini yitireceğini düşünerek projeye soğuk yaklaşıyor.
Koridorun güvenliği nasıl sağlanacak?
Zengezur Koridoru’nun en çok tartışılan konularından biri de güvenlik meselesi. Azerbaycan, koridorun güvenliğini kendi güçleriyle sağlamak isterken, Ermenistan ise bu alanda dış kontrolü kabul etmek istemiyor. Bu da yeni krizlerin kapısını aralayabilir.
Sıkça Sorulan Sorularü
Zengezur Koridoru sadece Azerbaycan ve Ermenistan’ı mı ilgilendiriyor?
Hayır, Türkiye, Rusya, İran gibi bölgesel güçler de projede aktif ya da dolaylı şekilde yer alıyor.
Türkiye Zengezur Koridoru sayesinde ne kazanacak?
Türkiye, doğrudan Nahçıvan ve Azerbaycan’a bağlanacak. Bu da hem ticaret hem güvenlik hem de enerji açısından ciddi bir avantaj anlamına geliyor.
Zengezur Koridoru’nun açılış tarihi belli mi?
Resmi olarak hedeflenen tarih 2028. Ancak Ermenistan’daki gelişmelere göre bu tarih değişebilir.
Proje neden gecikiyor?
Ermenistan’daki siyasi istikrarsızlık ve dış baskılar, projeyi sekteye uğratıyor.
Koridor açıldığında Ermenistan ne kaybeder?
Bazı uzmanlara göre, Ermenistan transit ülke olma özelliğini kaybedebilir. Bu da ekonomik anlamda ciddi bir gelir kaybı anlamına geliyor.
