Skandal, 2024 yılında bir kamu görevlisinin e-imzasının kopyalandığını fark etmesiyle açığa çıktı. Yapılan incelemelerde, TÜRKTRUST ve E-İMZATR adlı elektronik sertifika sağlayıcılarının farklı illerdeki ofisleri üzerinden sahte kimliklerle kamu yöneticileri adına e-imza üretildiği belirlendi.
Soruşturma ilerledikçe, çok sayıda kamu kurumunun sistemine yetkisiz erişim sağlandığı ve sahte belgelerin e-Devlet sistemlerine işlendiği tespit edildi. Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı’nın yürüttüğü soruşturmada, üniversite mezunu olmayan kişilere sahte diplomalar düzenlendiği, başarısız öğrencilerin not ortalamalarının yükseltildiği ve e-Devlet üzerinden mezuniyet bilgilerinin işlendiği belirlendi.
Bazı durumlarda hayatını kaybeden kişilerin kimlik bilgilerinin kullanıldığı, sahte diplomaların 250 bin ila 2,5 milyon TL arasında satıldığı, ödemelerin bazen kripto parayla yapıldığı da iddialar arasında.
Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı’nın hazırladığı iddianamelerde, aralarında BTK yöneticileri, YÖK daire başkanları, Milli Eğitim Bakanlığı yetkilileri ve üniversite öğrenci işleri daire başkanlarının bulunduğu 20 üst düzey kamu görevlisinin e-imzalarının taklit edildiği belirtildi.
SAHTE DİPLOMALAR YÖK SİSTEMİNDE ÇIKTI
Şüpheliler hakkında “resmi belgede sahtecilik”, “bilişim sistemine girme”, “verileri hukuka aykırı ele geçirme” ve “ÖSYM Kanunu’na muhalefet” suçlarından 5 yıldan 50 yıla kadar hapis cezası talep ediliyor.
İddianamelere göre, bugüne kadar 45 sahte diploma YÖK sistemine işlendi. Psikoloji, hukuk, inşaat mühendisliği ve eczacılık gibi bölümlere ait diplomalar şüphelilerin e-Devlet hesaplarında görüntülendi.
Bazı sahte mühendislerin baraj projelerinde görev aldığı, hatta bir üniversitede genel sekreter vekilliğine kadar yükselen isimlerin bulunduğu tespit edildi.
ÇETE LİDERİ “ZİYA HOCA” KENDİNİ NASIL ELE VERDİ?
Organizatör grubun başında, daha önce sınav usulsüzlükleri nedeniyle ceza almış olan ve çevresinde “Ziya Hoca” olarak bilinen Ziya Kadiroğlu’nun bulunduğu belirtildi. Tanık ifadelerine göre, Kadiroğlu ve ekibi bugüne kadar 270 sahte e-imza üretti.
Ayrıca, yabancı dil sınavlarına “joker” aday sokularak, 400’den fazla kişinin akademisyen olarak üniversitelere yerleştirildiği iddia edildi.
Şüphelilerin yalnızca diploma değil, sahte sürücü belgeleri de düzenlediği belirlendi. Milli Eğitim Bakanlığı’na ait e-imzaların kopyalanmasıyla, sınavlarda başarısız olan ya da hiç okuma yazması olmayan kişilere bile ehliyet çıkarıldığı tespit edildi.
İLK SORUŞTURMA NASIL BAŞLADI?
Devlet de dahil tüm vatandaşın kandırıldığı skandal, üniversite bilgi sistemlerinde fark edilen olağandışı veri değişiklikleriyle gün yüzüne çıktı. Mezun olmayan kişilerin adlarının mezuniyet listelerinde görülmesi üzerine başlatılan inceleme, kısa sürede organize bir yapıyı işaret etti. Mayıs ayında açılan ilk davada 134 kişi yargı önüne çıkarıldı. Son iddianamede ise 65 şüpheli daha eklenerek toplam sanık sayısı 199’a yükseldi. Sanıklar için 5 yıldan 50 yıla kadar hapis cezası talep ediliyor. Ankara 23. Asliye Ceza Mahkemesi, iki dosyayı birleştirerek tüm sanıkların 12 Eylül’de yeniden hâkim karşısına çıkacağını duyurdu.
E-İMZALAR NASIL KOPYALANDI?
Akıllara durgunluk veren olayda savcılığın hazırladığı iddianamede, şüphelilerin kamu görevlisi gibi sahte kimliklerle e-imza sertifikaları aldığı, ardından üniversite bilgi sistemlerine bu imzalarla giriş yaparak diploma ve transkript düzenlediği belirtildi.
Sahte belgeler YÖK’ün bilgi sistemine (YÖKSİS) işlendi, ardından e-Devlet’te görünür hale getirildi. Böylece belgeler resmi gibi kullanıldı. İddianamelerde 57 sahte üniversite diploması ve 4 sahte lise diploması tespit edildi. Ayrıca 108 kişinin ehliyet sınav sonucu değiştirildi, bunlardan 10’una sahte sürücü belgesi verildi.
Sisteme girilen bazı isimler arasında devlet kurumlarında kritik görevlerde bulunan yöneticiler olduğu öne sürüldü. Skandala karıştığı iddia edilen kişiler arasında bir siyasetçi yakını ve Osmanlı hanedanından olduğu ileri sürülen bir isim de yer aldı.
En çarpıcı detaylardan biri ise, vicdansızların 6 Şubat 2023 depreminde hayatını kaybeden bazı vatandaşların kimlik bilgilerinin kullanılması oldu.
KURUMLARDAN AÇIKLAMA GECİKMEDİ
Skandalın gündeme gelmesinin ardından YÖK Başkanı Prof. Dr. Erol Özvar, idari soruşturmaların başlatıldığını ve yasal düzenlemelerle benzer sahtekârlıkların önlenmesi gerektiğini söyledi.
Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı Dezenformasyonla Mücadele Merkezi (DMM) ise sosyal medyada dolaşan “400 akademisyen usulsüz atandı” iddialarını yalanladı. Açıklamada, bu bilginin yalnızca bir şüphelinin soyut beyanına dayandığı ifade edildi.
BENZER SKANDALLAR DÜNYADA DA YAŞANDI
Türkiye’deki olay, ölçeği ve organizasyonu itibarıyla dünya genelinde nadir görülen bir dijital güvenlik krizine işaret ediyor. Ancak benzer sahte diploma skandalları başka ülkelerde de kaydedildi.
İngiltere’de sahte kolejler aracılığıyla diploma ticareti yapılırken, Hong Kong ve ABD’de de sahte belgelerle üniversitelere kabul alan öğrenciler ortaya çıkarıldı. Bu nedenle birçok ülke, diploma doğrulamalarında blokzincir tabanlı sistemlere yönelmeye başladı.
