AIDS, tıptaki adıyla “Kazanılmış Bağışıklık Yetmezliği Sendromu”, HIV (Human Immunodeficiency Virus) adlı virüsün bağışıklık sistemine saldırmasıyla gelişen bir hastalık sürecidir. Bu virüs vücuda girdikten sonra, bağışıklık sisteminin merkezinde yer alan CD4 hücrelerini hedef alarak yok eder. Zamanla bağışıklık sistemi zayıflar ve vücut, enfeksiyonlara ya da kansere karşı savunmasız hale gelir.
AIDS NEDİR?
Bağışıklık sistemini hedef alan ölümcül bir enfeksiyon hastalığı
AIDS, HIV virüsünün vücutta kontrolsüz bir şekilde çoğalmasıyla ortaya çıkar. HIV virüsü bağışıklık sistemini baskılar, böylece vücut enfeksiyonlara ve diğer sağlık sorunlarına karşı dirençsiz kalır. Belirtiler genellikle uzun yıllar sonra ortaya çıkar ve hastalık fark edilmediği takdirde ilerleyerek ciddi sağlık problemlerine neden olabilir. AIDS, HIV enfeksiyonunun en ileri evresini ifade eder.
AIDS NASIL BULAŞIR?
Korunmasız cinsel ilişki, kan teması ve anneden bebeğe geçiş en yaygın bulaşma yolları
HIV virüsü, yalnızca belirli vücut sıvılarıyla bulaşabilir. En sık görülen bulaşma yolları:
-
Korunmasız cinsel ilişki: HIV bulaşlarının büyük bölümü korunmasız cinsel temas yoluyla gerçekleşir. Cinsel ilişkide temas eden mukozal yüzeylerde mikro yırtıklar oluşabilir, bu da virüsün geçişini kolaylaştırır.
-
Kan yoluyla bulaşma: Enfekte olmuş kan ile temas eden bireylerde virüs bulaşabilir. Enjeksiyon iğnelerinin paylaşılması, steril olmayan cerrahi aletler ya da kan nakli yoluyla bulaş mümkündür.
-
Anneden bebeğe geçiş: Enfekte anneden bebeğe gebelik döneminde, doğum sırasında ya da emzirme yoluyla bulaşabilir.
HIV; hava, su, temas, yiyecek ya da öksürük-hapşırık yoluyla bulaşmaz.
AIDS BELİRTİLERİ NELERDİR?
Fark edilmeyen erken belirtilerden, sistemik sağlık sorunlarına kadar geniş bir yelpazede belirti gösterir
HIV enfeksiyonu erken dönemde gribe benzer belirtilerle ortaya çıkabilir. Ancak bu belirtiler geçicidir ve çoğu kişi tarafından fark edilmez. Hastalığın ilerleyen dönemlerinde ortaya çıkabilecek yaygın belirtiler şunlardır:
-
Sürekli yorgunluk ve halsizlik
-
Ağız içinde beyaz plaklar, yaralar
-
Aralıklı veya uzun süreli ishal
-
Hızlı kilo kaybı
-
Gece terlemeleri
-
Ciltte kırmızı, mor ya da pembe lekeler
-
Sık enfeksiyon geçirme
-
Unutkanlık, konsantrasyon sorunları
-
Kadınlarda vajinal enfeksiyonlar ve adet düzensizlikleri
-
Erkeklerde iştah kaybı, gece terlemeleri ve deri döküntüleri
Bu belirtiler bağışıklık sisteminin zayıflaması sonucu gelişen sistemik etkilerdir.
AIDS AŞISI VAR MI?
Henüz etkili ve onaylı bir aşı bulunmamakta
Günümüzde HIV'e karşı etkili, kalıcı koruma sağlayan bir aşı henüz geliştirilememiştir. Araştırmalar sürmekte olsa da şu an için HIV’den korunmanın en etkili yolu, bulaşma yollarını bilmek ve gerekli önlemleri almaktır. Cinsel ilişkide korunma, steril tıbbi malzeme kullanımı ve risk grubundaki bireylerin düzenli test yaptırması, virüsle mücadelede temel korunma yöntemleridir.
AIDS TEDAVİSİ NASIL YAPILIR?
Virüsü tamamen yok eden bir tedavi yok ancak kontrol altına alınabiliyor
HIV enfeksiyonunun tamamen iyileştirilmesi mümkün olmamakla birlikte, virüsün baskılanması ve hastalığın kontrol altına alınması mümkündür. Bunun için kullanılan antiretroviral tedavi (ART) yönteminde en az üç farklı ilacın kombinasyonu uygulanır. Bu tedavi:
-
HIV virüsünün çoğalmasını durdurur
-
Bağışıklık sisteminin güçlenmesini sağlar
-
Bulaşma riskini büyük ölçüde azaltır
Tedavinin başarılı olabilmesi için hastaların ilaçlarını aksatmadan kullanması ve düzenli kontrollerini yaptırması gerekir. Doğru ve zamanında tedaviyle HIV pozitif bireyler, uzun ve sağlıklı bir yaşam sürebilir.
