Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), 24 Haziran’da aldığı kararda, Yunanistan’ın Batı Trakya’daki İskeçe İli Türk Kadınları Kültür Derneği’nin tescil başvurusunu reddetmesinin, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin 11. maddesi kapsamında yer alan dernek kurma özgürlüğüne aykırı olduğuna hükmetti.
Ne karar verildi?
Mahkeme, tescil reddinin gerekçesinin, ülkedeki resmen tanınan Müslüman azınlık ile “Türk azınlık” ifadeleri arasındaki ayrımı gerektirdiğini, bunun ise demokratik toplumda haklı bir gerekçe olmadığını belirtti. “Türk” ifadesinin, kamu düzenini tehlikeye atmadığı vurgulandı.
Kararda, Yunanistan’ın başvuru sahiplerine her biri için 3.000 avro manevi tazminat ve toplam 4.677,80 avro yargılama masrafı ödemesine hükmedildi; ayrıca dernek başvurusunun yeniden değerlendirilmesi gerektiği belirtildi.
Geçmiş nereden geliyor?
İskeçe Türk Kadınları Kültür Derneği, 2014’te merkezi mahkemeye başvurmuş, ancak Yunan makamları derneğin adındaki “Türk” tanımlamasının Lozan Antlaşması’nda tanımlı Müslüman azınlık dışında kaldığını ileri sürüp reddetmişti. Başvurular, 2017’ye kadar tüm iç hukuk yollarıyla sürdürüldü .
Uluslararası yansımalar
AİHM kararı, özgürlükler alanı ve azınlık hakları bakımından yeni bir emsal teşkil ediyor. İfade ve örgütlenme özgürlüğüne verilen önemin bir göstergesi olarak, Avrupa’da etnik tanımlama hakkının mahkûm edilmesi anlamlı bir dönüm noktası.
Türkiye de kararı yakından izliyor. Geçmişte bu derneğin tescil başvurusu reddedildiğinde Türk hükümeti sert açıklamalar yapmıştı. Şimdi AİHM kararı, Balkanlar’da yaşayan Türk kökenli toplulukların örgütlenme hakkı mücadelesine destek verebilir.
