Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB), son yıllarda hem çocuklarda hem de yetişkinlerde sıkça duyulan bir tanı haline geldi. Günlük yaşamı, okul ve iş performansını doğrudan etkileyen bu durum, çoğu zaman yanlış anlaşılabiliyor. Uzmanlara göre DEHB, sadece “dikkatini toplayamamak” ya da “çok hareketli olmak” anlamına gelmiyor; beynin dikkat, dürtü kontrolü ve motivasyonla ilgili bölgelerinde yaşanan işlev farklılıklarından kaynaklanıyor. Erken teşhis ve doğru tedavi, DEHB’nin etkilerini büyük ölçüde azaltabiliyor.
DEHB NEDİR?
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB), bireyin dikkatini toplama, dürtülerini kontrol etme ve hareket düzeyini düzenleme becerisini etkileyen nörogelişimsel bir rahatsızlıktır. Çocukluk çağında ortaya çıkar ancak birçok kişide yetişkinlikte de etkilerini sürdürür. DEHB, genellikle dikkat eksikliği, hiperaktivite ve dürtüsellik belirtileriyle tanımlanır.
DEHB'Lİ OLDUĞUMU NASIL ANLARIM?
DEHB’li bireyler genellikle uzun süre odaklanmakta zorlanır, unutkanlık, dağınıklık ve sabırsızlık gibi davranışlar gösterir. Randevuları kaçırmak, işleri ertelemek, kolay sıkılmak ve düşünmeden hareket etmek sık görülen belirtiler arasındadır. Ancak kesin tanı, psikiyatrist veya nörolog tarafından yapılan değerlendirmeler sonucunda konulur.
DEHB CİDDİ BİR RAHATSIZLIK MI?
DEHB yaşamı doğrudan tehdit eden bir hastalık değildir ancak bireyin eğitim, iş ve sosyal hayatında önemli zorluklara yol açabilir. Tedavi edilmediğinde özgüven kaybı, kaygı bozuklukları ve depresyon gibi sorunlar gelişebilir. Bu nedenle erken tanı ve uygun tedavi büyük önem taşır.
DEHB BİR OTİZM Mİ?
DEHB ve otizm bazı belirtilerde benzerlik gösterse de iki farklı nörogelişimsel bozukluktur. Otizm, sosyal iletişim ve etkileşimdeki güçlüklerle tanımlanırken; DEHB daha çok dikkat, dürtü kontrolü ve hareketlilikle ilgilidir. Bazı bireylerde her iki durum birlikte görülebilir.
DEHB İLE ADHD FARKLARI NEDİR?
Aslında DEHB ve ADHD aynı durumu ifade eder. “ADHD” İngilizce “Attention Deficit Hyperactivity Disorder”ın kısaltmasıdır. Türkçede bu kavram “Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB)” olarak kullanılır.
DEHB HANGİ VİTAMİN EKSİKLİĞİNDEN OLUR?
Kesin olarak belirlenmiş tek bir neden olmamakla birlikte bazı araştırmalar, D vitamini, magnezyum, demir ve çinko eksikliklerinin DEHB belirtilerini artırabileceğini göstermektedir. Ancak vitamin eksiklikleri doğrudan hastalığın nedeni değil, belirtileri etkileyen faktörlerdir.
DEHB CİNSELLİĞİ ETKİLER Mİ?
DEHB, bireyin duygusal düzenleme becerilerini etkilediği için dolaylı olarak cinsel yaşamı da etkileyebilir. Dikkat dağınıklığı, dürtüsellik veya ilişkilerde sabırsızlık, partnerle iletişimde sorunlara yol açabilir. Ancak bu durum uygun tedavi ve terapi desteğiyle dengelenebilir.
DEHB KAÇ YAŞINDA BELLİ OLUR?
DEHB genellikle 6-12 yaş aralığında fark edilir. Çocukların okul dönemine başlamasıyla birlikte dikkat dağınıklığı, hareketlilik ve kurallara uymakta zorlanma belirtileri belirginleşir. Yetişkinlikte de tanı konulabilir ancak çocukluk döneminden itibaren devam eden belirtiler aranır.
