Gebeliği önleyici yöntemler arasında yer alan doğum kontrol haplarının uzun yıllardır olası kanser riskleri araştırılıyor. Bilimsel veriler, doğrudan bir kanser yapıcı etki göstermese de bazı hormon duyarlı kanser türlerinde risk artışı olabileceğine işaret ediyor.
KİMLER DOĞUM KONTROL HAPI KULLANMAMALI?
Prof. Dr. Bülent Tıraş, doğum kontrol haplarının herkes için uygun olmadığını belirtti. Hamilelik şüphesi olanların, doğumdan sonraki ilk 6 haftada olanların, 35 yaş üzeri ve sigara içen kişilerin bu ilaçları kullanmaması gerektiğini söyledi. Ayrıca meme kanseri, diyabet, hipertansiyon, karaciğer veya kalp damar hastalığı, felç (inme) öyküsü ve migren rahatsızlığı olan kişilerin doğum kontrol haplarından uzak durmaları gerektiğini vurguladı.
TÜRK KANSER DERNEĞİ: DEĞİŞTİRİLEBİLİR RİSK FAKTÖRÜ
Türk Kanser Derneği, meme kanserine yol açabilen değiştirilebilir risk faktörleri arasında doğum kontrol haplarının da bulunduğunu açıkladı. Derneğin değerlendirmesinde, genetik faktörler, yaş, aile öyküsü gibi değiştirilemeyen risklerin yanı sıra doğum kontrol hapı kullanımı, menopoz sonrası hormon tedavisi, doğum yaşı, emzirme süresi, alkol ve tütün kullanımı gibi değiştirilebilir faktörlerin meme kanseri riskini etkileyebileceği ifade edildi.
FIGO: BAZI KANSER TÜRLERİNDE ROLÜ OLABİLİR
Uluslararası Jinekoloji ve Obstetrik Federasyonu (FIGO) tarafından Güney Afrika’da yapılan toplantıda, doğum kontrol haplarının bazı kanser türlerinin gelişiminde rol oynayabileceğine dair bilimsel çalışmalar paylaşıldı. FIGO ayrıca, doğum kontrol haplarının doğurganlık oranlarını etkileyerek nüfus artış hızını düşüren etkenlerden biri olduğuna dikkat çekti.
JİNEKOLOJİK HASTALIKLARDA DOKTOR KONTROLÜ ŞART
Prof. Dr. Tıraş, doğum kontrol haplarının yalnızca gebeliği önlemek için değil, bazı jinekolojik hastalıkların tedavisinde de kullanıldığını belirtti. Yumurtalık kistleri, endometriozis (çikolata kisti), ağrılı adet ve dış gebelik gibi durumlarda bu ilaçlardan yararlanıldığını söyledi.
Ancak bu ilaçların özellikle meme kanseri açısından risk taşıyan kişilerde doktor kontrolü altında kullanılması gerektiğini vurgulayan Tıraş, “Hormonal tedavi öncesinde meme dokusu mutlaka değerlendirilmelidir” uyarısında bulundu.
MEME DOKUSU HORMONLARA DUYARLIDIR
Uzmanlara göre doğum kontrol hapları, östrojen ve progesteron hormonlarını içerdiği için meme dokusunda değişikliklere yol açabiliyor. Prof. Dr. Tıraş, “Bu hormonlar meme epitelini artırır ve salgı formuna sokar. Uzun süreli kullanımda bu uyarım, bazı hücrelerde anormal çoğalmaya katkıda bulunabilir. Meme kanserlerinin yüzde 80’i hormon reseptörü pozitif olduğu için bu ilişki yıllardır araştırılıyor” dedi.
RİSK DÜŞÜK AMA DİKKAT GEREKİYOR
Uluslararası araştırmalara göre doğum kontrol haplarının doğrudan kanser yapıcı etkisi bulunmuyor. Ancak uzun süreli kullanımda meme kanseri riskinde hafif bir artış gözlemlenebiliyor. Ayrıca pıhtı oluşumu, hipertansiyon ve safra kesesi sorunları gibi yan etkiler de görülebiliyor.
Prof. Dr. Tıraş, “Doğum kontrol hapları bırakıldığında risk zamanla azalabilir, bazı araştırmalara göre 10 yıl sonra normale döner. Ancak bu konuda veriler birbirinden farklılık gösterebiliyor” diyerek, ilacın yalnızca doktor tavsiyesiyle kullanılmasının önemini vurguladı.