Uzmanlar, bu fişlerin yalnızca 10 saniyelik temasla bile vücuda zararlı maddelerin geçişine neden olduğunu belirtiyor. New York Üniversitesi Langone Sağlık Merkezi’nden çevre sağlığı uzmanı Dr. Leonardo Trasande, fişlerde kullanılan parlak kaplamanın zararsız olmadığını söylüyor. "Plastik gibi görünmese de bu fişlerde cilt yoluyla geçen toksik kimyasallar var" diyen Trasande, özellikle termal kağıtların tehlikeli polimerlerle kaplandığını vurguluyor.
BPS VE BPA: SAĞLIĞIN GİZLİ DÜŞMANLARI
Fişlerde kullanılan termal baskı teknolojisi, ısıyla tepki veren özel mürekkepler içeriyor. Bu sistem, maliyet açısından avantajlı olsa da sağlık açısından büyük bir risk taşıyor. Termal kağıtlarda en sık rastlanan maddelerden biri olan Bisfenol A (BPA), geçmişte kalp hastalıkları, kısırlık ve bazı kanser türleriyle ilişkilendirilmişti. BPA'nın birçok üründen çıkarılmasının ardından yerine geçen Bisfenol S (BPS) ise aynı riskleri taşımaya devam ediyor.
Avrupa Birliği BPS kullanımını gıda ambalajlarında yasakladı. Kaliforniya Eyaleti ise bu kimyasalı üreme sağlığı açısından zararlı sınıfına dahil etti.
2024’te yapılan bir araştırma, ABD’deki büyük zincir marketlerden toplanan 32 fişte yüksek oranda BPS tespit etti. Araştırmayı yürüten Çevre Sağlığı Merkezi (Center for Environmental Health), sadece 10 saniyelik bir temasın bile Kaliforniya yasalarına göre ciddi bir sağlık uyarısı gerektirdiğini ortaya koydu.
KANSER VE KALP-DAMAR HASTALIKLARINA YOL AÇIYOR
Fişlerin içerdiği kimyasalların yanı sıra, zamanla parçalanarak mikro ve nano plastiklere dönüşen kaplama materyali de sağlık için bir başka tehdit oluşturuyor. Bu plastik parçacıkların insan vücudunda beyin, damar ve sindirim sisteminde tespit edildiği; uzun vadede kronik iltihap, kanser, üreme problemleri ve kalp-damar hastalıklarıyla bağlantılı olabileceği belirtiliyor.
Trasande, “Her şeyi kontrol edemeyiz ama bazı riskleri azaltmak elimizde” diyerek dijital fiş kullanımını önemli bir çözüm olarak gösteriyor. E-posta ya da SMS yoluyla alınan fişler, plastik teması ortadan kaldırarak önemli bir fark yaratabilir.
Asıl sorunun bireysel değil, sistemsel olduğunu vurgulayan Dr. Trasande, çözümün plastik üretimini küresel ölçekte azaltmaktan geçtiğini ifade ediyor. Birleşmiş Milletler’in 2060 yılına kadar üç kat artması beklenen plastik üretimini durdurmak amacıyla hazırladığı küresel anlaşma, Ağustos ayında yeniden görüşülecek.